Το 61ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης θα πραγματοποιηθεί 5 με 15 Νοεμβρίου, με τους διοργανωτές να εξετάζουν ήδη τρία σενάρια για την ομαλή και ασφαλής διεξαγωγή του. Εμείς ευχόμαστε το Φεστιβάλ να συναντήσει το κοινό στις αίθουσες και θυμόμαστε 20 από τις σημαντικότερες ταινίες, οι οποίες πραγματοποίησαν την πανελληνία πρεμιέρα τους στο Φεστιβάλ, κατά τον 21ο αιώνα. Διότι, αν αγαπάς την Έβδομη Τέχνη, αργά ή γρήγορα το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης θα βρεθεί στον δρόμο σου…

«Οι Αρμονίες του Werckmeister» (Werckmeister Harmonies – 2000) του Μπέλα Ταρρ
43ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Στην κεντρική πλατεία μιας επαρχιακής πόλης, μέσα στην παγωνιά, εκατοντάδες ανθρώπων στέκονται γύρω από μια σκηνή τσίρκου και περιμένουν να δουν την κεντρική ατραξιόν, που δεν είναι άλλη από το βαλσαμωμένο κουφάρι μιας αληθινής φάλαινας. Κόσμος συνεχίζει να έρχεται από όλα τα σημεία της πεδιάδας. Η άφιξη του κήτους, η ανθρωποπλημμύρα και το τσουχτερό κρύο πυροδοτούν μια αλυσίδα από ανεξέλεγκτα πάθη, μίση, αντιπαλότητες και φιλοδοξίες και όλοι αυτοί οι άνθρωποι ξαφνικά εξεγείρονται. Μόνος, μέσα στο ανώνυμο και επιθετικό πλήθος, ο Γιάνος Βάλουσκα, ένας αλαφροΐσκιωτος και ονειροπαρμένος ταχυδρομικός υπάλληλος, μοιάζει να είναι ο τελευταίος υπερασπιστής μια ανθρωπότητας που βαίνει ολοταχώς προς το χείλος της αβύσσου.

Ένα αυθεντικό κινηματογραφικό αριστούργημα το φιλμ «Οι αρμονίες του Werckmeister» του Μπέλα Ταρ, είναι βασισμένο στο μυθιστόρημα «Η μελαγχολία της αντίστασης», του στενού του συνεργάτη και συγγραφέα, Λάσλο Κραζναχορκάι. «Οι αρμονίες του Werckmeister» όπως και το υπόλοιπο έργο του Ούγγρου οραματιστή Μπέλα Ταρρ, προβλήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο 43ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Τα φιλμ του Μπέλα Ταρρ, αντί να λέμε ότι είναι ασπρόμαυρα θα ταίριαζε καλύτερα αν λέγαμε πως συνδυάζουν το σκοτεινό γκρίζο με το φωτεινό γκρίζο. Κάποτε, ρώτησαν τον σκηνοθέτη, γιατί το γκρι, κυριαρχεί στις ταινίες του, κι αυτός τους απάντησε: «Γιατί αυτή είναι η πραγματικότητα. Λένε, πως η ζωή είναι πολύχρωμη, όμως για κοίτα γύρω σου!».

«Μακριά» (Distant / Uzak – 2002) του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν
44ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ο Μαχμούτ, συμβιβασμένος φωτογράφος που είχε κάποτε μεγάλα καλλιτεχνικά όνειρα, αναγκάζεται να φιλοξενήσει έναν επαρχιώτη ξάδελφό του, ο οποίος ψάχνει για δουλειά. Μια επίσκεψη που αποδιοργανώνει την εργένικη ζωή ενός ανθρώπου, ο οποίος συνήθισε να βλέπει και να ζει τα πράγματα από απόσταση.

Η ταινία πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της, τον Μάιο του 2002, στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, όπου και τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής, αλλά και με το Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας, το οποίο αξίζει να σημειώσουμε ότι δόθηκε εξ ημισείας στους δύο πρωταγωνιστές, τον Μουζαφέρ Οζντεμίρ και τον Μεχμέτ Εμίν Τοπράκ. Μία ταινία στοχασμού πάνω στην αποξένωση των σχέσεων στη μεγαλούπολη.

Ο Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν, συγκαταλέγεται στους αυθεντικούς σύγχρονους auteur του παγκόσμιου κινηματογράφου και είναι παράλληλα, ο σπουδαιότερος εκπρόσωπος της μετά Γκιουνέι εποχής του Τούρκικου Σινεμά. Η ακρίβεια στα μονοπλάνα και στο βάθος πεδίου, πέρα από την αδιαμφισβήτητη εικαστική λειτουργικότητά τους, συνδυάζουν την αποστασιοποιημένη, χαμηλόφωνη παρατήρηση με την δημιουργία ατμόσφαιρας και τον λυρισμό.

«2046» (2004) του Γουόνγκ Καρ Γουάι
45ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Η ταινία αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης ταινίας του Γουόνγκ Καρ Γουάι, «Ερωτική Επιθυμία» (In the Mood for Love), καθώς περιγράφει την ιστορία του ίδιου πρωταγωνιστή, του Τσόου (τον υποδύεται και πάλι ο Τόνι Λιούνγκ Τσίου Γουάι), από τη στιγμή που επιστρέφει από τη Σινγκαπούρη, όπου εργαζόταν ως συγγραφέας, στο Χονγκ Κονγκ και νοικιάζει ένα δωμάτιο στο ξενοδοχείο Oriental με τον αριθμό 2047, ακριβώς απέναντι δηλαδή από το δωμάτιο με τον αριθμό 2046. Ο αριθμός 2046 έχει ιδιαίτερη σημασία για τον πρωταγωνιστή, καθώς συναντιόταν σε δωμάτιο ξενοδοχείου με τον αριθμό αυτό με τη Σου Λι Ζεν για να γράψουν ένα μυθιστόρημα πολεμικών τεχνών.

Η Σου Λι Ζεν (την οποία υποδυόταν η Μάγκι Τσενγκ (Maggie Cheung) στην ταινία «Ερωτική Επιθυμία») ήταν ο μεγάλος έρωτας της ζωής του, που όμως δεν ευδοκίμησε ποτέ και στην οποία ο Τσόου είναι ακόμα προσκολλημένος. Καθώς η ταινία εξελίσσεται, παρακολουθούμε τις σχέσεις του Τσόου με διάφορες γυναίκες, που όμως δεν καταφέρνουν να τον κάνουν να ξεχάσει την Σου Λι Ζεν. Παράλληλα, ο Τσόυ ξεκινάει να γράφει ένα φουτουριστικό μυθιστόρημα με τον τίτλο «2046». Στο μυθιστόρημα αυτό, ονομάζεται μια πόλη στην οποία καταφεύγουν οι άνθρωποι για να βρουν τις χαμένες τους αναμνήσεις. Σύμφωνα με τον Τσόου, στην πόλη «2046», «τίποτα δεν αλλάζει και όποιος φτάνει εκεί δεν γυρίζει πίσω ποτέ».

Ο φωτισμός, η φωτογραφία και η μουσική συμβάλλουν στη λυρική, μελαγχολική ατμόσφαιρα της ταινίας. Το κεντρικό μουσικό θέμα έχει συνθέσει ο Σιγκέρου Ουμεμπαγιάσι. Πρωταγωνιστούν: Τόνι Λιούνγκ Τσίου Γουάι, Ζανγκ Ζιγί, Γκονγκ Λι, Φέι Γουόνγκ και Τακούγια Κιμούρα.

«Η Θάλασσα Μέσα μου» (The Sea Inside / Mar adentro – 2004) του Αλεχάντρο Αμενάμπαρ
45ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ο Ραμόν Σαμπέδρο, πρώην μηχανικός σε καράβι, είναι τετραπληγικός εδώ και 28 χρόνια μετά από ένα ατύχημα που είχε καθώς κολυμπούσε. Ζει στην Κορούνια καθηλωμένος στο κρεβάτι μαζί με τον αδερφό του, την κουνιάδα του, τον ανιψιό του και τον πάτερα του. Αυτό που ζητά είναι να του δοθεί η άδεια να κάνει ευθανασία. Κατά τη διάρκεια αυτής της προσπάθειάς του, γνωρίζει δύο γυναίκες, τη δικηγόρο Χούλια, που πάσχει από τη νόσο CADASIL και την εργάτρια Ρόσα, που ζει με τα δύο μικρά παιδιά της. Οι δυο τους τον αποτρέπουν να το κάνει αυτό, όπως άλλωστε και η οικογένεια του Ραμόν, όμως εκείνος τους λέει πως μόνο όσοι τον αγαπούν πραγματικά θα τον βοηθήσουν να πεθάνει. Ο Ραμόν εισπράττει αρνήσεις από τα δικαστήρια, αλλά και αρνητική κριτική από έναν καθολικό ιερέα, επίσης τετραπληγικό.

Μία συγκλονιστική ταινία, σε σκηνοθεσία, σενάριο, παραγωγή και μουσική του Αλεχάντρο Αμενάμπαρ, η οποία βασίζεται στην πραγματική ιστορία του Ραμόν Σαμπέδρο. Η ταινία κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, καθώς και τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Ο Χαβιέ Μπαρδέμ μας χαρίζει ίσως την καλύτερη ερμηνεία της σπουδαίας καριέρας του. Η «Η Θάλασσα Μέσα μου», αποτέλεσε την Ταινία Έναρξης του 45ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης.

«Κρυμμένος» (Caché / Hidden – 2005) του Μίκαελ Χάνεκε
46ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ο Ζορζ, παρουσιαστής λογοτεχνικής τηλεοπτικής εκπομπής, αρχίζει να λαμβάνει ανώνυμα πακέτα με βιντεοκασέτες που δείχνουν το σπίτι του και τον ίδιο σε οικογενειακές στιγμές. Δεν έχει ιδέα ποιος μπορεί να τα στέλνει και τι αποζητά, όταν όμως το περιεχόμενο στις βιντεοκασέτες γίνεται όλο και πιο προσωπικό, ο Ζορζ νιώθει να απειλείται αυτός και η οικογένειά του και πως ο αποστολέας μπορεί να ανήκει στον στενό του κύκλο. Κι ενώ η αίσθηση του κινδύνου και της βίας που μπορεί να ξεσπάσει αναπάντεχα είναι διάχυτη στην ατμόσφαιρα, η αστυνομία απ’ την στιγμή που δεν υπάρχει συγκεκριμένη απειλή, δεν μπορεί να παράσχει την παραμικρή βοήθεια ή προστασία. Η οικογενειακή γαλήνη ταράζεται, αρχίζει να επικρατεί ο φόβος και οι οικογενειακές σχέσεις θρυμματίζονται…

Ο Χάνεκε, ένας μαέστρος και «κλινικός» ανατόμος της βίας της σύγχρονης εποχής, στοχάζεται γύρω από το προσφιλές του θέμα. Η πανταχού παρούσα βία, στον «Κρυμμένο» εμφανίζεται με τη μορφή φαινομενικά ανώδυνων, αλλά βαθιά απειλητικών εικόνων, οι οποίες έχουν ως αποδέκτη την ένοχη συνείδηση του κεντρικού ήρωα. Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιώντας με μεγάλη δεξιοτεχνία τη δομή και τους κώδικες του ψυχολογικού θρίλερ, στήνει την ταινία του πάνω στην απόκρυψη, την έλλειψη και τον υπαινιγμό. Υπέροχος ο Ντανιέλ Οτέιγ στον πρωταγωνιστικό ρόλο και άξια συμπαραστάτρια του, η Ζιλιέτ Μπινός.

«Inland Empire» (2006) του Ντέιβιντ Λιντς
47ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

H Νίκι ετοιμάζεται να πρωταγωνιστήσει στην ταινία που θα σκηνοθετήσει ο Κίνγκσλεϊ. Συμπρωταγωνιστής της είναι ο Ντέβον – έχει τη φήμη ανθρώπου που ρίχνει στο κρεβάτι όλες του τις συμπρωταγωνίστριες. Στην περίπτωση της Νίκι όμως, τον έχουν προειδοποιήσει να μην κάνει τα ίδια, αφού ο άντρας της είναι πολύ κτητικός και πανίσχυρος στον χώρο. Η Νίκι υποδύεται τη Σου, ο Ντέβον υποδύεται τον Μπίλι. Οι δύο χαρακτήρες είναι στα πρόθυρα να δημιουργήσουν σχέση. Από την αρχή των γυρισμάτων μαθαίνουν το σενάριο, που είναι βασισμένο σε ένα πολωνικό τσιγγάνικο παραμύθι για μια εξωσυζυγική σχέση, ριμέικ ταινίας. Η ταινία αυτή ποτέ δεν ολοκληρώθηκε γιατί οι αρχικοί της πρωταγωνιστές – που είχαν σχέση και πίσω από την οθόνη – δολοφονήθηκαν, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες. Παρ’ όλα αυτά, τα γυρίσματα ξεκινούν και μαζί και η παράνομη σχέση της Νίκι και του Ντέβον.

Καλώς ήρθατε στο μοναδικό κινηματογραφικό σύμπαν του Ντέιβιντ Λιντς. Εδώ η στυλιζαρισμένη βία, η εξωτερική δυσμορφία των χαρακτήρων, καθώς και η παρατήρηση των κρυφών επιθυμιών των ηρώων του σκηνοθέτη, συνυπάρχουν συχνά πυκνά στις ταινίες του. Βραβείο στο Φεστιβάλ Βενετίας. Με τους Τζέρεμι Άιρονς, Λόρα Ντερν, Χάρι Ντιν Στάντον. Αξιοσημείωτη η μουσική υπόκρουση μαγευτική και συμπάσχουσα καρέ καρέ με την εξέλιξη της δραματουργίας.

«Η Άκρη του Ουρανού» (The Edge of Heaven / Auf der anderen Seite – 2007) του Φατίχ Ακίν
48ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ο Αλί είναι από την Τραπεζούντα, χήρος και ζει στη Γερμανία μαζί με τον γιο του Νεγιάτ, καθηγητή πανεπιστημίου. Επισκέπτεται συχνά έναν οίκο ανοχής, όπου εργάζεται η Γιέτερ. Μετά από κάποιες επισκέψεις, της προτείνει να σταματήσει τη δουλειά της, να τον παντρευτεί και να την συντηρεί οικονομικά. Η Γιέτερ δέχεται την πρόταση του Αλί και πλέον μένουν στο σπίτι και οι τρεις. Σε έναν καβγά, ο Αλί δολοφονεί τη Γιέτερ και μπαίνει στη φυλακή. Ο Νεγιάτ φεύγει από τη Γερμανία και πάει στην Κωνσταντινούπολη για να βρει την κόρη της Γιέτερ, την Αϊτέν, και βάζει αγγελία με φωτογραφία στο βιβλιοπωλείο που δουλεύει.

Η Αϊτέν ζει στη Γερμανία, ψάχνει να βρει τη μητέρα της και είναι μέλος μιας παράνομης αντικυβερνητικής οργάνωσης και κατά σύμπτωση φοιτήτρια του Νεγιάτ, χωρίς όμως αυτός να το ξέρει. Γνωρίζει την Λότε, που μένει μαζί με τη μητέρα της, τη Σουζάνε. Η Λότε τη φιλοξενεί και αρχίζουν να έχουν ερωτικές σχέσεις. Μία νύχτα, η γερμανική αστυνομία συλλαμβάνει την Αϊτέν και την απελαύνει. Η Αϊτέν καταλήγει σε μια φυλακή στην Τουρκία. Η Λότε ταξιδεύει στην Τουρκία για να την απελευθερώσει. Όταν περπατάει στον δρόμο, κάποια μικρά αγόρια της κλέβουν την τσάντα και εκείνη τα κυνηγάει. Όταν τα βρίσκει, ένα από αυτά, την πυροβολεί θανάσιμα.

Ένα δυνατό δράμα με υπέροχο καστ, στο οποίο οι ζωές και οι μοίρες έξι ανθρώπων – τεσσάρων Τούρκων και δύο Γερμανών – διασταυρώνονται ανάμεσα στον έρωτα και τον θάνατο, το Αμβούργο και την Κωνσταντινούπολη. Μία σειρά από γεγονότα και ανατροπές, θα αλλάξουν για πάντα την καθημερινότητα των πρωταγωνιστών μας. Στην πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του ο Φατίχ Ακίν παρουσιάζει μία από τις καλύτερες δημιουργίες της φιλμογραφίας του: «Η Άκρη του Ουρανού».

«Η Σκόνη του Χρόνου» (The Dust of Time – 2008) του Θόδωρου Αγγελόπουλου
49ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Τον Νοέμβριο του 2008, πραγματοποιείται στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης η παγκόσμια πρεμιέρα της νέας ταινίας του Θόδωρου Αγγελόπουλου, «Η Σκόνη του Χρόνου», παρουσία τόσο του σκηνοθέτη, όσο και του πρωταγωνιστή Γουίλεμ Νταφόε, ο οποίος παραλαμβάνει τιμητική πλακέτα για την προσφορά του στον κινηματογραφικό χώρο και μας προσφέρει ένα άκρως ενδιαφέρον masterclass:

«Το θέατρο μου έμαθε να εμβαθύνω στους χαρακτήρες των ρόλων μου. Ο ρόλος μου στο Heaven’s Gate ήταν η πρώτη μου συμμετοχή σε ταινία των στούντιο, όμως είχαν προηγηθεί αρκετές συνεργασίες μου σε ταινίες μικρού μήκους ανεξάρτητων σκηνοθετών. […] Μερικές φορές χρειάζεται μεγάλη έρευνα και προετοιμασία για να προσεγγίσεις ένα ρόλο, άλλοτε γίνεται πιο εύκολα. Τα κοστούμια ή για παράδειγμα τα ψεύτικα δόντια που φορούσα στο «Wild at Heart» του Ντέιβιντ Λιντς με οδήγησαν να βρω εύκολα το κλειδί του χαρακτήρα. Συχνά έχεις κάποιες τεχνικές σαν άσσο στο μανίκι σου, αν για παράδειγμα υπάρχει μία ιδιαίτερη γλώσσα ή προφορά έχεις μια αφετηρία από την οποία ξεκινάς».

Ειδικότερα για τον ρόλο του στην ταινία «Ο Τελευταίος Πειρασμός», διάβασε όπως είπε, φιλοσοφικά δοκίμια για την αγάπη και την συγχώρεση, ενώ χαρακτήρισε σπουδαία τη συνεργασία του με τον Μάρτιν Σκορτσέζε, ο οποίος του έδωσε μία εξαιρετική βάση για να προσεγγίσει το ρόλο του: «Ο Σκορτσέζε είχε ήδη φτιάξει την ταινία στο μυαλό του και ήξερε τι έπρεπε να γίνει. Ήταν ένα χαμηλού προϋπολογισμού φιλμ, οι σκηνές γυρίστηκαν μόνο τρεις φορές, με αποτέλεσμα να μη χάνεται η ενέργεια, κάτι που νομίζω πως φαίνεται στο αποτέλεσμα».

Στη συνέχεια ο Γουίλεμ Νταφόε αναφέρθηκε στην πρόσφατη συνεργασία του με το Θόδωρο Αγγελόπουλο για την ταινία «Σκόνη του Χρόνου»: «Ήθελα να γίνω πλάσμα του Τheo. Είναι πασίγνωστος για τα πλάνα σεκάνς του, είναι επίσης πολύ ακριβής σ΄ αυτό που κάνει. Εσύ γίνεσαι ένα απειροελάχιστο κομμάτι του κόσμου του, πρέπει να μπεις σ’ αυτόν. Με εμπιστεύτηκε πολύ γρήγορα κι εγώ αμέσως χαλάρωσα και αφέθηκα».

«Διαφθορά στη Νέα Ορλεάνη» (Bad Lieutenant: Port of Call New Orleans – 2009) του Βέρνερ Χέρτζογκ
50ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Απ’ όλα τα Φεστιβάλ που έχω παρακολουθήσει, είτε ως θεατής, είτε ως δημοσιογράφος και κριτικός κινηματογράφου, το 50ό Φ.Κ.Θ., έχει μία ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου. Έντεκα χρόνια πριν, η Θεσσαλονίκη αποτέλεσε για μένα το μεταίχμιο, ανάμεσα στην ερασιτεχνική και στην επαγγελματική μου ενασχόληση με την Έβδομη Τέχνη. Επιπλέον εκείνη την εποχή γνώρισα στην συμπρωτεύουσα αληθινούς φίλους, αλλά κι έναν από τους πιο σημαντικούς και αγαπημένους μου σκηνοθέτες, τον Γερμανό δημιουργό Βέρνερ Χέρτσογκ (εξαιτίας του οποίου αγάπησα και τα ντοκιμαντέρ, με αποτέλεσμα να ξεκινήσω την συστηματική παρακολούθηση και του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης). Ενδεικτικό της επιρροής που άσκησε επάνω μου ο Χέρτσογκ, είναι και το διπλό αφιέρωμα των εξίμισι χιλιάδων λέξεων ο βασικός σκελετός του οποίου ετοιμάστηκε τότε από σκόρπιες σημειώσεις και αποτέλεσε ένα αγαπημένο και πολύ προσωπικό work in progress για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ο κινηματογραφιστής, σεναριογράφος, συγγραφέας, παραγωγός, ηθοποιός και σκηνοθέτης όπερας, Βέρνερ Χέρτζογκ, αποτελεί μία μοναδική περίπτωση στην Ιστορία της Έβδομης Τέχνης. Για κάποιους, ένας ονειροπόλος, ποιητής, ρομαντικός, συμπονετικός και πνευματώδης οραματιστής. Για άλλους, μεγαλομανής, εμμονοληπτικός, ιδιοφυΐα μα και τύραννος. Και όλα αυτά τη ώρα που ο θρύλος του «πιο σημαντικού εν ζωή σκηνοθέτη», κατά τον Φρανσουά Τρυφώ, ζει και εδραιώνεται.

Πέρα από το συνολικό έργο του κορυφαίου εν ζωή Γερμανού σκηνοθέτη, στο 50ό Φ.Κ.Θ., είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε και την πιο πρόσφατη ταινία του, «Διαφθορά στη Νέα Ορλεάνη». O Τέρενς ΜακΝτόνα, ντετέκτιβ ανθρωποκτονιών του αστυνομικού τμήματος της Νέας Ορλεάνης, προάγεται στον βαθμό του υπαστυνόμου μετά τη διάσωση ενός φυλακισμένου από πνιγμό την περίοδο του τυφώνα Κατρίνα, στη διάρκεια της οποίας και τραυματίζεται στη μέση. Έναν χρόνο μετά, ο Τέρενς, ενώ προσπαθεί να διαλευκάνει τη μαζική σφαγή μιας οικογένειας Αφρικανών μεταναστών από τη Μαφία έχει παράλληλα να αντιμετωπίσει και τα δικά του σοβαρά προβλήματα: είναι καταχρεωμένος, εθισμένος στα παυσίπονα λόγω του τραύματος στη μέση και μπλεγμένος στα κυκλώματα ναρκωτικών και πορνείας. Στην ταινία, η οποία βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας, πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί: Νίκολας Κέιτζ, Έυα Μέντεζ, Βαλ Κίλμερ, Μπραντ Ντούριφ.

«Μαύρος Κύκνος» (Black Swan – 2010) του Ντάρεν Αρονόφσκι
51ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Η Νίνα (Νάταλι Πόρτμαν) είναι μια μπαλαρίνα στην Νέα Υόρκη και ο χορός διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή της. Μένει μαζί με την ψυχαναγκαστική πρώην μπαλαρίνα μητέρα της (Erica Sayers), η οποία της ασκεί ασφυκτική πίεση. Όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής Τόμας Λίροϊ (Βενσάν Κασέλ) αποφασίζει να αντικαταστήσει την πρίμα μπαλαρίνα για την παράσταση “Η Λίμνη των Κύκνων”, η Νίνα είναι η πρώτη επιλαχούσα. Η Νίνα όμως θα πρέπει να αποδείξει πως είναι ικανή να ενσαρκώσει, πέρα από τον Λευκό Κύκνο και τον Μαύρο Κύκνο. Η Λίλι (Μίλα Κούνις) είναι νέα στην ομάδα χορού του Λίροϊ και αποτελεί την σημαντικότερη ανταγωνίστρια της Νίνα για τον περιζήτητο πρωταγωνιστικό ρόλο. Καθώς αναπτύσσεται μια ιδιόμορφη φιλία ανάμεσα στις δύο αντίπαλες χορεύτριες, η Νίνα έρχεται όλο και περισσότερο σε επαφή με την σκοτεινή της πλευρά…

Ο Ντάρεν Αρονόφσκι (The Wrestler, Requiem for a Dream, Π), ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους σκηνοθέτες, παρουσιάζει ένα ατμοσφαιρικό θρίλερ και συνεργάζεται με τους Νάταλι Πόρτμαν (V for Vendetta), Μίλα Κούνις (The Book of Eli), Βενσάν Κασέλ και Ουινόνα Ράιντερ. O «Μαύρος Κύκνος» αποτέλεσε την Ταινία Έναρξης του Φεστιβάλ Βενετίας το 2010, ενώ την ίδια χρονιά επιλέχθηκε και ως η Ταινία Λήξης του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Εξαιρετική στον πρωταγωνιστικό ρόλο η Νάταλι Πόρτμαν, κέρδισε με την ερμηνεία της τόσο τη Χρυσή Σφαίρα, όσο και το Όσκαρ, στην Κατηγορία Καλύτερου Ά Γυναικείου Ρόλου.

«Η Νίνα είναι αφοσιωμένη, εργατική αλλά και εμμονική. Δεν έχει ακόμα τη δική της φωνή ως χορεύτρια, ως κοπέλα, αλλά σταδιακά αλλάζει καθώς ψάχνει να βρει τον αισθησιασμό της και την αίσθηση ελευθερίας. Αυτό που θέλει η Νίνα είναι η τελειότητα, κάτι το οποίο μπορεί να υπάρξει μόνο για μια στιγμή, μια σύντομη φευγαλέα στιγμή – αλλά, όπως όλοι οι καλλιτέχνες, ίσως θα πρέπει να καταστρέψει τον εαυτό της για να το βρει. Όταν προσπαθεί να γίνει ο Μαύρος Κύκνος, κάτι σκοτεινό αρχίζει να αναβλύζει μέσα της.» – Νάταλι Πόρτμαν

«Εκεί Που Χτυπάει Η Καρδιά Μου» (This Must Be The Place – 2011) του Πάολο Σορεντίνο
52ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Το 52ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης πραγματοποίησε το 2011 αφιέρωμα στο έργο του σπουδαίου Ιταλού δημιουργού, προβάλλοντας τόσο τις λιγότερο γνωστές μικρού μήκους ταινίες του, όσο και τις πολυβραβευμένες ταινίες μυθοπλασίας του. Ανάμεσά τους ήταν και η πιο πρόσφατη ταινία του Πάολο Σορεντίνο: «Εκεί Που Χτυπάει Η Καρδιά Μου».

Ο Cheyenne είναι ένας πρώην ροκ σταρ. Στην ηλικία των πενήντα ντύνεται ακόμα «Goth» και ζει στο Δουβλίνο από τα δικαιώματα των τραγουδιών του. Ο θάνατος του πατέρα του, με τον οποίο δεν μιλούσαν, τον φέρνει πίσω στην Νέα Υόρκη. Ανακαλύπτει πως ο πατέρας του είχε μια εμμονή: να πάρει εκδίκηση για έναν εξευτελισμό που είχε υποστεί. Ο Cheyenne αποφασίζει να συνεχίσει από το σημείο όπου είχε φτάσει ο πατέρας του, ξεκινώντας ένα ταξίδι σε ολόκληρη την Αμερική.

Ο διακεκριμένος σκηνοθέτης Πάολο Σορεντίνο, ο οποίος απέσπασε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Κανών το 2008 με την ταινία «Il Divo», επιστρέφει με το πολυαναμενόμενο αγγλόφωνο ντεμπούτο του και συνεργάζεται με τον δύο φορές βραβευμένο με Όσκαρ Σον Πεν. Συμπρωταγωνιστούν η βραβευμένη με Όσκαρ, Φράνσις ΜακΝτόρμαντ (Fargo) και ο υποψήφιος για Όσκαρ Τζουντ Χιρς (Συνηθισμένοι Άνθρωποι). Η ταινία συμμετείχε στο διαγωνιστικό πρόγραμμα του 64ου Κινηματογραφικού Φεστιβάλ Κανών και κατέκτησε το Μεγάλο Οικουμενικό Βραβείο.

«To Λιμάνι της Χάβρης» (Le Havre – 2011) του Άκι Καουρισμάκι
53ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Το 2012, ο Άκι Καουρισμάκι μας χαρίζει μία αξέχαστη συνέντευξη τύπου καθώς βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, για ένα αφιέρωμα στο έργο του, προβάλλοντας τις πιο αντιπροσωπευτικές στιγμές της φιλμογραφίας του. Ανάμεσα τους φυσικά και το αγαπημένο, «Λιμάνι της Χάβρης». Βαθιά ουμανιστικό, ανεπιτήδευτο και γενναιόδωρο στον θεατή, το Σινεμά του Φινλανδού δημιουργού υμνεί με μινιμαλισμό, χιούμορ και νοσταλγία τις ανθρώπινες αξίες, ισορροπώντας εύστροφα ανάμεσα στην κωμωδία και την τραγωδία.

«Καλή τύχη σε αυτούς που ασχολούνται με τον ψηφιακό κινηματογράφο, αλλά εγώ το βλέπω σαν να κάνεις βουτιά φορώντας μπότες. Ο κινηματογράφος βασίζεται στο φως, στον ηλεκτρισμό. Για μένα ο κινηματογράφος είναι φως. Είμαι πια μεγάλος για να βουτάω φορώντας μπότες. Οι νέοι είναι νέοι και έχουν την ενέργεια για να το κάνουν.» – Είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο Άκι Καουρισμάκι, στο 53ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης

Ο Μαρσέλ Μαρξ (Αντρέ Βιλμς), ένας μποέμ τύπος που κάποτε φιλοδοξούσε να γίνει γνωστός ως συγγραφέας στο Παρίσι, έχει αποτραβηχτεί στη Χάβρη, το δεύτερο πιο πολυσύχναστο λιμάνι της Γαλλίας. Πλέον μοιράζει την καθημερινότητά του ανάμεσα στο ταπεινό επάγγελμα του λούστρου, τις συχνές του επισκέψεις στο αγαπημένο του μπαρ και τη φροντίδα της Αρλετί (Κάτι Ούτινεν), της βαριά άρρωστης συζύγου του. Ένα παιχνίδι της μοίρας, όμως, θα τον φέρει πρόσωπο με πρόσωπο με τον Ίντρισα (Μπλοντέν Μιγκέλ), έναν ανήλικο μετανάστη από την Αφρική, τον οποίο αναζητά η αστυνομία. Ο Μαρσέλ, βασισμένος στην έμφυτη αισιοδοξία που τον διακρίνει και στην ανθρωπιά του κοινωνικού του περίγυρου, αναλαμβάνει να τον βοηθήσει να βρει τον δρόμο του. Έστω κι αν χρειαστεί να υποστεί τις συνέπειες των πράξεών του, καθώς τον παρακολουθεί στενά ο επιθεωρητής Μονέ (Ζαν- Πιέρ Νταρουσέν).

Το «Λιμάνι της Χάβρης» είναι ένα γλυκόπικρο ενήλικο παραμύθι δια χειρός Άκι Καουρισμάκι («Φώτα στο Σούρουπο», «Μποέμικη Ζωή», «Μακριά Πετούν τα Σύννεφα»). Ο Φιλανδός κινηματογραφιστής μας προσφέρει μια ακόμη προσεγμένη ταινία, γεμάτη ανθρωπιά, ρομαντικό πνεύμα και αισιόδοξη διάθεση, πάντα βέβαια με το χαρακτηριστικό του χιούμορ, που βρίσκεται κι εδώ σε περίοπτη θέση. Ένα συγκινητικό και διαχρονικό φιλμ, για τη μετανάστευση, αλλά και την αλληλεγγύη, στο οποίο ο Καουρισμάκι χρησιμοποιεί αγαπημένους ηθοποιούς, καταξιωμένους αλλά και νέους.

«Μόνο οι Εραστές Μένουν Ζωντανοί» (Only Lovers Left Alive – 2013) του Τζιμ Τζάρμους
54ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Με φόντο το ρομαντικά ερημικό τοπίο του Ντιτρόιτ και της Ταγγέρης, ένας απομονωμένος μουσικός ο Άνταμ (Τομ Χίντλεστον), βαθιά απογοητευμένος από την ανθρωπότητα, επανασυνδέεται με την αισιόδοξη και αινιγματική του αγαπημένη Ιβ (Τίλντα Σουίντον). Η ερωτική τους ιστορία έχει αντέξει εδώ και αιώνες, αλλά το ειδύλλιο τους θα διαταραχθεί από την εμφάνιση της ανεξέλεγκτης μικρής αδερφής της Ιβ, της απρόβλεπτης Άβ (Μία Γουασικόφσκα). Θα καταφέρουν αυτοί οι σοφοί και εύθραυστοι χαρακτήρες να επιβιώσουν, όσο η σύγχρονη κοινωνία καταρρέει γύρω τους;

Ευδιάθετος και με όρεξη για συζήτηση, παρουσιάστηκε ο σπουδαίος Αμερικανός σκηνοθέτης Τζιμ Τζάρμους, στη Συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι του Σαββάτου 2 Νοεμβρίου του 2013, στην Αποθήκη Γ στο Λιμάνι, στο πλαίσιο του 54ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Ο ξεχωριστός δημιουργός επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα, με αφορμή την προβολή της νέας του ταινίας, η οποία και σήκωσε την αυλαία της 54ης διοργάνωσης.

«Εξαρτάται από το πώς ορίζει κανείς το ανεξάρτητο Αμερικάνικο Σινεμά. Συνήθως πρόκειται για έναν όρο που χρησιμοποιείται – κυρίως στην Αμερική – για θέματα μάρκετινγκ. Η κατάσταση έχει αλλάξει, όπως και η διανομή. Έχουν γίνει ριζικές αλλαγές στη χρηματοδότηση και πραγματικά δεν ξέρω τι θα φέρει το μέλλον. Ίσως αυτό το νέο κύμα κινηματογράφου που υπάρχει στην Ελλάδα, δηλαδή το να κάνουν οι δημιουργοί ταινίες με χαμηλό προϋπολογισμό να είναι πράγματι το μέλλον και η καλύτερη κατεύθυνση. Στην ιστορία κάθε μορφής Τέχνης, και για παράδειγμα στο ροκ εν ρολ, βλέπουμε ότι υπάρχει μια κυκλική πορεία. Όταν ήμουν νεότερος, είχαμε μπουχτίσει το στουντιακό και εμπορικό ρον εν ρολ. Όταν εμφανίστηκαν οι Stooges, oι Sex Pistols και οι Ramones, η ιδέα ήταν πλέον να μη σε νοιάζει το ότι δεν είσαι επαγγελματίας. Με κάποιο τρόπο πιστεύω ότι αυτό είναι το μέλλον και στο Σινεμά. Εγώ προτιμώ να δω μια Ελληνική ανεξάρτητη ταινία που έγινε με προϋπολογισμό 200.000 δολάρια παρά τον «Μεγάλο Γκάτσμπι» του Μπαζ Λούρμαν, αλλά αυτό είναι θέμα γούστου.» -Τζιμ Τζάρμους

«Χειμερία Νάρκη» (Kis Uykusu / Winter Sleep – 2014) του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν
55ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ο Αϊντίν (Χαλούκ Μπιλγκινέρ), υπήρξε ένας σπουδαίος και δημοφιλής ηθοποιός, που πλέον έχει αποσυρθεί και λειτουργεί ένα μικρό ξενοδοχείο στην κεντρική Ανατολία. Μαζί του μένουν, η νεαρή γυναίκα του Νιχάλ (Μελίσα Σόζεν), με την οποία έχει μια θυελλώδη σχέση και η αδελφή του Νετζλά (Ντεμέτ Ακμπάγκ), που υποφέρει λόγω του πρόσφατου διαζυγίου της. Πλούσιος πλέον ο Αϊντίν, έχει χάσει την επαφή με την πραγματική ζωή και τις δυσκολίες των ανθρώπων γύρω του. Κλεισμένος στους τέσσερις τοίχους του ξενοδοχείου του, έχει ως βασικό του μέλημα τα άρθρα του που γράφει για μία μικρή, τοπική εφημερίδα, ενώ θέλει κάποιοι στιγμή να συγγράψει ένα σπουδαίο βιβλίο, σχετικά με την ιστορία του τουρκικού θεάτρου. Οι μόνοι άνθρωποι τους οποίους συναναστρέφεται είναι, ο επιστάτης του, η γυναίκα του και η αδελφή του. Όμως τον χειμώνα, καθώς το χιόνι αρχίζει να πέφτει, το ξενοδοχείο γίνεται καταφύγιο, αλλά κι ένα αναπόδραστο μέρος που οξύνει τις μεταξύ τους έριδες…

Ο σπουδαίος Τούρκος σκηνοθέτης Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν, τρία χρόνια μετά το φιλμ του «Κάποτε στην Ανατόλια», παρουσιάζει το 2014 την εξαιρετική «Χειμερία Νάρκη». Η ταινία πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο 67ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών, κερδίζοντας τον Χρυσό Φοίνικα. Παρά τη μεγάλη χρονική διάρκεια του φιλμ – 196 λεπτά – η μαγική του φωτογραφία, οι σχεδόν μπεργκμανικοί του διάλογοι και η σπουδαία ερμηνεία του πρωταγωνιστή Χαλούκ Μπιλγκινέρ, αιχμαλωτίζουν τον θεατή, χαρίζοντας του μία μοναδική εμπειρία θέασης. Οι τρεις βασικοί πρωταγωνιστές της ταινίας, η Μελίσα Σόζεν, η Ντεμέτ Ακμπάγκ και ειδικά ο Χαλούκ Μπιλγκινέρ, είναι εξαιρετικοί στους ρόλους και ακροβατούν με ακρίβεια πάνω σ’ ένα άψογα δομημένο σενάριο. Εμφανής η επιρροή από τη ρώσικη λογοτεχνία και κυρίως από τον Τσέχοφ.

«Chevalier» (2015) της Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη
56ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Μία παρέα αντρών επιστρέφει από εκδρομή ψαρέματος σ’ ένα γιοτ. Όταν μια μηχανική βλάβη τους εγκλωβίζει στο σκάφος, κάπου στον Σαρωνικό, θα αναλώσουν την ώρα τους μ’ ένα αυτοσχέδιο παιχνίδι που ονομάζεται «Chevalier».  Ένα παιχνίδι τόσο διασκεδαστικό, όσο και βαθιά ανταγωνιστικό. Οι μάσκες πέφτουν, καθώς το στοίχημα αποκαλύπτει τους χαρακτήρες της παρέας. Πέντε χρόνια μετά το «Attenberg» (2010), η Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη παρουσιάζει την τρίτη μεγάλου μήκους δημιουργία της, έχοντας ως πρωταγωνιστές τον Βαγγέλη Μουρίκη, τον Μάκη Παπαδημητρίου, τον Γιώργο Πυρπασόπουλο, αλλά και τον Σάκη Ρουβά. Η ταινία βασιζόμενη σ’ ένα έξυπνο σενάριο, εισέρχεται με κωμικό τρόπο, στον ιδιαίτερο και άκρως ανταγωνιστικό κόσμο των ανδρών.

Το «Chevalier», πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο 68ο Φεστιβάλ του Λοκάρνο. Στη συνέχεια ταξίδεψε στο 21ο Φεστιβάλ του Σαράγεβο, όπου και απέσπασε Ειδική Μνεία για τη σκηνοθεσία και το Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας για το βασικό ανδρικό καστ. Ακολούθησε η συμμετοχή στο επίσημο Διαγωνιστικό Τμήμα του 59ου Φεστιβάλ Λονδίνου, όπου και τιμήθηκε με το Βραβείο της Καλύτερης Ταινίας. Πρόεδρος της κριτικής επιτροπής ήταν ο σπουδαίος Πολωνός σκηνοθέτης, Πάβελ Παβλικόφσκι. Η ελληνική πρεμιέρα του φιλμ πραγματοποιήθηκε στο 56ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Εκεί είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε την Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη, σε μία ενδιαφέρουσα συνέντευξη, σχετικά με το «Chevalier», την επιλογή του ανδρικού καστ, τον νέο ελληνικό κινηματογράφο, την ΕΡΤ, αλλά και για τις νέες ταινίες που ετοιμάζει.

«Ο Εμποράκος» (The Salesman – 2016) του Ασγκάρ Φαραντί
57ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ο Εμάντ (Σαχάμπ Χοσεϊνί) και η Ράνα (Ταράνεχ Αλιντούστι), αναγκάζονται να αφήσουν το ετοιμόρροπο διαμέρισμα τους και να μεταφερθούν σ’ ένα διαμέρισμα στην Τεχεράνη. Η σχέση τους αρχίζει να αλλάζει, ενώ η παράσταση που ανεβάζουν, «Ο Θάνατος του Εμποράκου», συνεχίζεται. Η ταινία, αποτελεί μια τραγική ιστορία εκδίκησης εμπνευσμένη από τον «Θάνατο του Εμποράκου» του Άρθουρ Μίλερ. Μια ηθοποιός που ανεβάζει το έργο του Μίλερ στην Τεχεράνη δέχεται την επίθεση ενός αγνώστου μέσα στο σπίτι της και ο σύζυγός της αναλαμβάνει να βρει μόνος του τον ένοχο, βιώνοντας έναν αναπάντεχο παραλληλισμό για τον οποίο βέβαια δεν είναι έτοιμος.

Η νέα ταινία του Ασγκάρ Φαραντί, πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του 69ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, όπου και τιμήθηκε με το Βραβείο Ά Ανδρικού Ρόλου (για την ερμηνεία του Σαχάμπ Χοσεϊνί / Shahab Hosseini), αλλά και με το Βραβείο Σεναρίου, που απονεμήθηκε στον Ασγκάρ Φαραντί (Asghar Farhadi ). Στη χώρα μας, είχαμε την ευκαιρία να την δούμε τον Νοέμβριο, στο 57ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η ταινία τιμήθηκε με το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, με τον Ασγκάρ Φαραντί να μην παραβρίσκεται στην τελετή απονομής, δηλώντας χατακτηριστικά: «Η απουσία μου είναι ένδειξη σεβασμού στους ανθρώπους της χώρας μου.»

«Κρατούσα σημειώσεις για μια απλή ιστορία που είχα στο μυαλό μου εδώ και χρόνια. Όταν ήρθε η ευκαιρία να κάνω μια ταινία στο Ιράν, άρχισα να μάζευα τις σκόρπιες σημειώσεις. Επίσης, πάντα ήθελα να κάνω μια ταινία που λαμβάνει χώρα στον κόσμο του θεάτρου. Ασχολήθηκα με το θέατρο παλιότερα και σημαίνει πολλά για μένα. Άρχισα να δουλεύω το σενάριο στο οποίο οι χαρακτήρες ανεβάζουν μια παράσταση. Μου είναι πολύ δύσκολο να προσδιορίσω την ταινία ή ακόμη και να πω τι σημαίνει για μένα. Όλα εξαρτώνται από τον τρόπο σκέψης του κάθε θεατή ξεχωριστά. Αν το αντιμετωπίσει κανείς ως κοινωνικό σχολιασμό, αυτά τα στοιχεία θα θυμάται. Μπορεί να το δει ως ιστορία ήθους ή από τελείως διαφορετική σκοπιά. Το μόνο που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι ότι η ταινία πραγματεύεται τη δυσκολία των ανθρωπίνων σχέσεων, ειδικά μέσα σε μια οικογένεια.» – Ασγκάρ Φαραντί

«Το Τετράγωνο» (The Square – 2017) του Ρούμπεν Έστλουντ
58ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ο ευφυής και ωραίος Christian (Κλάες Μπανγκ / Claes Bang) είναι καταξιωμένος επιμελητής σε ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης. Διαζευγμένος και αφοσιωμένος πατέρας δύο παιδιών, οδηγεί ηλεκτρικό αυτοκίνητο και υποστηρίζει κοινωφελείς οργανισμούς. Η επόμενη έκθεση που επιμελείται, με τίτλο The Square, είναι μια εγκατάσταση που προσκαλεί τους περαστικούς στον αλτρουισμό, υπενθυμίζοντας την ευθύνη απέναντι στον συνάνθρωπο. Αλλά καμιά φορά είναι δύσκολο να ανταποκριθείς στα ίδια σου τα ιδεώδη. Ο ίδιος ο Christian αντιδρά αλλόκοτα στην κλοπή του κινητού του και μπλέκεται σε ντροπιαστικές καταστάσεις. Σε παράλληλη δράση, η ομάδα δημοσίων σχέσεων του μουσείου έχει δημιουργήσει μια αναπάντεχη καμπάνια για το The Square. Η ανταπόκριση είναι υπερβολική και ο Christian, αλλά και το ίδιο το μουσείο, οδηγούνται σε υπαρξιακή κρίση.

Τρία χρόνια μετά την πρωτότυπη «Ανωτέρα Βία» (Force Majeure – 2014), ο Ρούμπεν Έστλουντ επιστρέφει εντυπωσιακά και μας χαρίζει ένα πρωτότυπο «Τετράγωνο». Ο Σουηδός σκηνοθέτης ήταν ο μεγάλος νικητής του 70ού Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, καθώς η ταινία του απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα της διοργάνωσης. Με έξυπνο χιούμορ το φιλμ σατυρίζει τι ορίζουμε ως Τέχνη την εποχή των κοινωνικών δικτύων.

«Όπως και με την «Ανωτέρα Βία», το «Τετράγωνο» είναι ένα δράμα και μία σάτιρα. Ήθελα να κάνω μια κομψή ταινία με εικαστικές και ρητορικές τεχνικές για να προκαλέσω και να διασκεδάσω τους θεατές. Θεματικά, η ταινία κινείται ανάμεσα σε θέματα όπως η ευθύνη και η εμπιστοσύνη, ο πλούτος και η φτώχια, η ισχύς και η αδυναμία. Η πίστη στο άτομο που μεγαλώνει και η πίστη στην κοινότητα που φθίνει. Η δυσπιστία απέναντι στο κράτος, στα μέσα ενημέρωσης και στην τέχνη.» – Ρούμπεν Έστλουντ

«Roma» (2018) του Αλφόνσο Κουαρόν
59ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Πρόκειται για το πιο προσωπικό έργο του Μεξικανού σκηνοθέτη (Gravity, Τα Παιδιά των Ανθρώπων, Θέλω και τη Μαμά σου). Η ταινία ακολουθεί την Κλίο (Γιαλίτσα Απαρίσιο), μια νέα οικιακή βοηθό μιας οικογένειας στη Ρόμα, μια γειτονιά μεσαίας τάξης στην Πόλη του Μεξικού. Σε αυτήν την καλλιτεχνική επιστολή αγάπης προς τις γυναίκες που τον μεγάλωσαν, ο Κουαρόν αντλεί υλικό από την παιδική του ηλικία για να δημιουργήσει ένα ζωντανό και συναισθηματικό πορτρέτο της εσωτερικής διαμάχης και της κοινωνικής ιεραρχίας κατά τη διάρκεια της πολιτικής αναταραχής της δεκαετίας του 1970.

Ο Αλφόνσο Κουαρόν, μέσα από τη νέα του δημιουργία, μας χαρίζει ένα βαθιά προσωπικό, ημιαυτοβιογραφικό, ασπρόμαυρο βραδυφλεγές δράμα για τους αφανείς ήρωες της ιστορίας. Η ταινία αποθεώθηκε στην 75η Μόστρα, όπου κέρδισε το Χρυσό Λιοντάρι και ύστερα από ένα κινηματογραφικό ταξίδι με σταθμούς τα σημαντικότερα Φεστιβάλ του κόσμου, όπως του Τορόντο, της Νέα Υόρκη, της Ζυρίχης και του Λονδίνο, είχαμε την ευκαιρία να την απολαύσουμε τον Νοέμβριο στο 59ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Εμπνευσμένο από τις γυναίκες της παιδικής του ηλικίας, ο Μεξικανός σκηνοθέτης παραδίδει μια ωδή στον άνθρωπο, ενώ παράλληλα με την ταινία του έβαλε δυναμικά το Netflix στον χορό των Όσκαρ, κερδίζοντας τρία χρυσά αγαλματίδια: Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Καλύτερης Φωτογραφίας και Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.

«Ο Φάρος» (The Lighthouse – 2019) του Ρόμπερτ Έγκερς
60ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Δύο άνδρες βλοσυροί και λιγομίλητοι επωμίζονται τη λειτουργία ενός απομονωμένου φάρου. Ο Τομ, βετεράνος ναυτικός με σκοτεινά μυστικά, φροντίζει το φως να εκπέμπει, ευθύνη που καθορίζει την ιεραρχία. Ο Έφραμ αναλαμβάνει τις ταπεινές δουλειές, νιώθοντας σταδιακά αποστροφή για τον σαρκασμό και την κυκλοθυμία του Τομ. Η απώλεια συντεταγμένων, η παράνοια και το ποτό θα πάρουν τα ηνία, καθώς το μοναχικό δίδυμο ακροβατεί ανάμεσα στο μίσος και στη συντροφικότητα. Ένας χορός παραισθήσεων και χειροπιαστού φόβου, που διαχέεται στο εκτυφλωτικό ασπρόμαυρο, αποκαλύπτοντας την πιο τρομακτική συνθήκη: την ίδια την πραγματικότητα. Μια δεσμίδα φωτός που τεμαχίζει το σκοτάδι θα αποδειχτεί πιο ανατριχιαστική και από το έρεβος.

Η ταινία «Ο Φάρος» (The Lighthouse – 2019), είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του χαρισματικού, Ρόμπερτ Έγκερς και πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο πλαίσιο του 72ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, όπου και τιμήθηκε με το Βραβείο FIPRESCI, της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου. Στην Ελλάδα, είχαμε την ευκαιρία να δούμε τη νέα δημιουργία του Ρόμπερτ Έγκερς, πριν την κυκλοφορία της στις εγχώριες αίθουσες, στην ενότητα «Round Midnight» του επετειακού 60ού Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης.

Κινηματογραφημένο σε ασπρόμαυρο φόντο, σε κάδρο 1.19:1 και με μια εντυπωσιακή φωτογραφία από τον Τζάριν Μπλάσκε, που είχε δείξει ήδη το ταλέντο του από την πρώτη του συνεργασία με τον σκηνοθέτη στην εξαιρετική «Μάγισσα», το φιλμ «Ο Φάρος», μας μεταφέρει σε ένα απομονωμένο νησί στην μέση του πουθενά, σε μια απροσδιόριστη χρονολογία κάπου στον 19ο αιώνα. Η εξοντωτική συντήρηση του φάρου και τα σκληρά καθημερινά τους καθήκοντα, αποτελούν μια βασανιστική ρουτίνα κάτω από τις ριπές του ανέμου και το πηχτό σκοτάδι. Στο απόκοσμο αυτό μέρος, θα ζωντανέψουν οι αιώνιοι μύθοι και οι αρχαίοι θρύλοι που θα απειλήσουν με παράδοξο τρόπο τους δυο ήρωες. Η κουραστική καθημερινότητα θα είναι μόνο η αρχή ενός βιβλικού ολέθρου.

«Ιστορία Γάμου» (Marriage Story – 2019) του Νόα Μπάουμπακ
60ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Ο Τσάρλι (Άνταμ Ντράιβερ), είναι ένας θεατρικός σκηνοθέτης στην εναλλακτική σκηνή της Νέας Υόρκης και η Νικόλ (Σκάρλετ Τζοχάνσον), μία υποσχόμενη ηθοποιός που δεν έχει ξεδιπλώσει ακόμα το ταλέντο της. Εναλλάξ περιγράφουν το τι αγαπούν ο ένας στον άλλο, μετά από δέκα χρόνια γάμου. Τα λεγόμενά τους συνοδεύονται από ένα μοντάζ των προσωπικών τους στιγμών, που αποπνέουν μια αίσθηση απόλυτης φυσικότητας. Σαν μια γλυκιά αδιάκριτη ματιά στη ζωή, η οποία βρίσκει πάντα τον τρόπο να διαβρώσει τα ανθρώπινα αισθήματα.

Ένα πολυεπίπεδο «δράμα διαζυγίου» που ισορροπεί ανάμεσα στο δάκρυ και το χαμόγελο και βυθίζεται στα άδυτα ενός ακατανόητου λαβύρινθου, καθώς ο χωρισμός είναι κάτι τόσο πιο βαθύ από το απλό τέλος μιας ιστορίας. Ο Νόα Μπόμπακ επιστρέφει με την «Ιστορία Γάμου» και μας προσφέρει το «Κράμερ εναντίον Κράμερ» της εποχής μας, με πρωταγωνιστές τους εξαιρετικούς, Άνταμ Ντράιβερ και Σκάρλετ Τζοχάνσον.

«Έχω μια τάση να κάνω αρκετές λήψεις στο γύρισμα γιατί θέλω να έχω όσο το δυνατόν περισσότερο υλικό είναι εφικτό για το αποτέλεσμα. Αν δεν έχεις όμως δύο καλούς ηθοποιούς σαν τον Άνταμ και τη Σκάρλετ, τότε δεν έχει νόημα. Μερικές σκηνές του έργου ήταν ιδιαίτερα απαιτητικές. Και οι δυο τους έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό! Τους ευχαριστώ πολύ για αυτό, είμαι πολύ ευγνώμων.» – Νόα Μπάουμπακ

Η «Ιστορία Γάμου» αποτέλεσε την ταινία έναρξης του επετειακού 60ού Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Πρωταγωνιστούν: Άνταμ Ντράιβερ, Σκάρλετ Τζοχάνσον, Λόρα Ντερν, Άλαν Άλντα και Ρέι Λιότα. Ο υποψήφιος για Όσκαρ κινηματογραφιστής, Νόα Μπάουμπακ σκηνοθετεί αυτήν την προσεγμένη και ανθρώπινη ιστορία για τη διάλυση ενός γάμου και τη διατήρηση μιας οικογένειας.