Πίσω από τις συλλήψεις δεν κρύβεται μόνο η ασίγαστη προσπάθεια του Ερντογάν να καταστείλει κάθε ελεύθερη φωνή, ούτε μόνο ο πόλεμος εναντίον του Κουρδικού λαού. Αυτά είναι τα κυρίαρχα και τα μείζονα. Συλλήψεις γίνονται και για λόγους αντιπερισπασμού από την φλέγουσα ατζέντα της φτωχοποίησης του κόσμου, για να κρυφτούν σκάνδαλα, για να ελέγξει περισσότερο της ροή του χρήματος η κυβέρνηση και ο κύκλος της, όπως λέει στο tvxs ο βραβευμένος ντοκιμαντερίστας Ιμρέ Αζέμ (Ιmre Azem) με ανατριχιαστικά παραδείγματα τα οποία παραθέτει.

Απόφοιτος του Tulane στη Νέα Ορλεάνη με πτυχία στην Πολιτική Επιστήμη και τη Γαλλική Λογοτεχνία (πανεπιστήμιο Σορβόνης), εργάστηκε σε ΜΜΕ της Νέας Υόρκης και ταυτόχρονα έως σήμερα σχεδιάζει  έπιπλα.

Το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, έκανε  με την ταινία Ecumenopolis: City Without Limits , που αφορά την νεοφιλελεύθερη αστικοποίηση της Κωνσταντινούπολης. Το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους ολοκληρώθηκε το 2011 και απέσπασε βραβεία. Ο κ. Αζέμ είναι επίσης μέλος του Κινήματος Αστικής Αντίστασης, μιας εθελοντικής ομάδας που παράγει εκθέσεις και δράσεις σχετικά με αστικά ζητήματα. Με τα ντοκιμαντέρ του (τα οποία μπορείτε να δείτε εδώ) μπήκε σε βάθος στο θέμα του προ δύο ετών καταστροφικού σεισμού της Τουρκίας και αποκάλυψε μεγάλα σκάνδαλα που αφορούν τις κατασκευαστικές εταιρείες και τις διακλαδώσεις τους με την κυβέρνηση.

Στην ταινία του «Turkey on the Edge» πρωταγωνιστές του είναι άνθρωποι που συνεχώς αγωνίζονται για τη δημοκρατία στη χώρα τους – ρισκάροντας την προσωπική τους ελευθερία.

Ακολουθεί τον δημοσιογράφο και αρχισυντάκτη αριστερής εφημερίδας Φατίχ Πολάτ, την απολυμένη ακαδημαϊκό Γκιούλ Κεόκσαλ, την ακτιβίστρια Ντενίζ Οζγκούρ και τη Μισέλα Γιαπίτσι, «μητέρα» των διαμαρτυριών στην Γκεζί και μέλος του Επιμελητηρίου Αρχιτεκτόνων στην Κωνσταντινούπολη. Καταγράφει τη ζωή τους από τις διαδηλώσεις στο Γκεζί το 2013 έως το 2016 που συμμετέχουν στην ίδρυση ενός ανεξάρτητου κοινοβουλίου με την ονομασία «Ενότητα για τη Δημοκρατία» με πάνω από 100 μέλη.

Τον συναντήσαμε λίγες μέρες μετά την προβολή της νέας του ταινίας, κοντά στην πλατεία Ταξίμ, σε ένα νέο στέκι στον 5ο όροφο μιας πολυκατοικίας, ο κόσμος του οποίου τοποθετείται όπως φάνηκε στις προοδευτικές δυνάμεις της Ιστανμπούλ και μοιράστηκε τις ανησυχίες του μαζί μας.

Πώς είναι η κοινωνική και πολιτική κατάσταση στην Τουρκία σήμερα; Ακούσαμε πρόσφατα για τις νέες συλλήψεις που είχαν σχέση μάλιστα με τον χώρο του πολιτισμού. Η μάνατζερ καλλιτεχνών Αϊσέ Μπαρίμ συνελήφθη με κατηγορίες  για απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης. 

Η κυβέρνηση δεν έχει σταματήσει να κάνει συλλήψεις και διώξεις αυτά τα 23 χρόνια. Κάθε σύλληψη, κάθε φυλάκιση κάθε δίωξη, έχει άλλο σκοπό.  Να χτυπήσουν με ένα σμπάρο πολλά τρυγόνια. Η πρόσφατη σύλληψη της γυναίκας που έχει σχέση με τον καλλιτεχνικό χώρο, έχει πίσω της κυρίως κίνητρα οικονομικά.

Για 23 χρόνια, από το 2002 που  το AKP το κυβερνών κόμμα ήρθε στην εξουσία, δεν έχει πολιτιστική ηγεμονία επειδή δεν αναγνωρίζουν τι είναι αληθινή τέχνη και οι άνθρωποι τους έχουν  πολύ περιορισμένη πολιτιστική παραγωγή.

Η Ayşe Barım  που συνελήφθη, είχε πρακτορείο, εκπροσωπούσε πολύ καλούς ηθοποιούς που έπαιζαν σε σειρές που εξήχθησαν κυρίως  στον αραβικό κόσμο. Αυτές οι σειρές κάνουν τζίρο  πάνω από 500 εκ. δολάρια  τον χρόνο. Τα κρατικά κανάλια προβάλλουν σειρές κακής ποιότητας. Το κυβερνών κόμμα λοιπόν, τα ΜΜΕ και οι εταιρείες παραγωγής που ευθυγραμμίζονται με αυτό, προσβλέπουν σε αυτή τη δεξαμενή των εκατομμυρίων  που δεν ελέγχουν.

Η εισαγγελία έψαξε το βιογραφικό αυτής της γυναίκας και των ηθοποιών  προκειμένου να τους χρεώσουν κάποια «βρομοδουλειά» ή παρανομία, διότι τους φαινόταν ύποπτο μια τέτοια ομάδα να έχει κυριαρχήσει στον χώρο. Δεν βρήκαν τίποτα. Πήγαν να της χρεώσουν δράση ενάντια στην κυβέρνηση κατά τις διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί, αλλά τα έγγραφα στα οποία στηριχθηκε η κατηγορία  που ήρθαν στην επιφάνεια δείχνουν ότι, όταν οι ηθοποιοί της -πολλοί από τους οποίους είναι ευαισθητοποιημένοι πολιτικά- την έπαιρναν τηλέφωνο να της πουν πως κατεβαίνουν στις διαδηλώσεις, εκείνη τους προέτρεπε να μην πάνε. Η γυναίκα με λίγα λόγια δεν έχει καμία σχέση με τον πολιτικό χώρο που πάνε να τη συνδέσουν.

Αλλά η χρήση των διαδηλώσεων του Γκεζί ως αιτία για τη σύλληψή της στέλνει επίσης το σήμα στον κόσμο, ότι ο Ερντογάν δεν έχει τελειώσει με την εκδίκηση για το Γκεζί, το οποίο φοβάται περισσότερο από οτιδήποτε στην πολιτική του καριέρα. Αυτό εξυπηρετεί επίσης την τρομοκράτηση για την αποτροπή μελλοντικών δημοκρατικών διαδηλώσεων.

Συνδέονται και με άλλα οικονομικά θέματα ή σκάνδαλα συλλήψεις; Εκτός του καλλιτεχνικού χώρου εννοώ.

Κάποιες συλλήψεις έχουν σχέση με τον νόμιμο τζόγο, διότι πολλοί διάσημοι άνθρωποι εδώ στην Τουρκία,  χρησιμοποιούν την εξουσία τους για να προμοτάρουν τις στοιχηματικές εταιρείες. Το κράτος θέλει ένα κομμάτι των εσόδων από τις στοιχηματικές, χρήματα που τώρα εισπράττουν άλλοι εκτός της παρέας τους.

Ορισμένες πρόσφατες συλλήψεις υψηλού προφίλ δημάρχων που ανήκουν στο κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, το CHP, στοχεύουν επίσης στο να «παραλύσουν» την αντιπολίτευση, να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση της διαφθοράς μεταξύ των δημοτικών αρχών της αντιπολίτευσης και να τους στερήσουν κρίσιμους οικονομικούς πόρους.

Οι δημοσιογράφοι δεν εμπίπτουν όμως σε αυτές τις κατηγορίες

Οι δημοσιογράφοι συλλαμβάνονται συνέχεια, χωρίς διακοπή για πολιτικούς λόγους, όπως και οι Κούρδοι. Το AKP προτιμά να κυβερνά στο σκοτάδι και οποιοσδήποτε δημοσιογράφος τολμά να αποκαλύψει τα ψέματα, τις κλοπές, τη διαφθορά και άλλα εγκλήματα τους γίνεται προφανής στόχος. 13 δημοσιογράφοι έχουν συλληφθεί μόνο την τελευταία εβδομάδα, όλοι από τον ίδιο εισαγγελέα.

Ειδικά οι Κούρδοι, τους τελευταίους δύο μήνες εξαιτίας των εξελίξεων στη Συρία, υποφέρουν. Αιτία, οι  νέες εξελίξεις που έφεραν οι συζητήσεις μεταξύ Οτσαλάν και τουρκικής κυβέρνησης. Στελέχη του κουρδικού κόμματος DEM πραγματοποίησαν δύο επισκέψεις στον Οτσαλάν κι έβγαλαν ανακοινώσεις αμέσως μετά, στις οποίες λένε ότι αναμένεται ο Οτσαλάν να ανακοινώσει  πως οι Κούρδοι στη Συρία  θα πρέπει να παραδώσουν τα όπλα. Αφήνοντας να εννοηθεί  βέβαια ότι αυτό συμφώνησε ο Οτσαλάν.

Στο πλαίσιο αυτό συλλαμβάνουν συνεχώς Κούρδους και στοχοποιούν δημοσιογράφους, γιατί δεν θέλουν καμία αρνητική αντίδραση σε σχέση με το ενδεχόμενο του παροπλισμού. Κάνουν και εκφοβιστικές συλλήψεις, τους συλλαμβάνουν και τους αφήνουν μετά.

Πιστεύετε όντως ότι ο Οτσαλάν θα καλέσει τους Κούρδους στη Συρία να παραδώσουν τα όπλα; Και αν το κάνει τι θα σημαίνει αυτό για το Κουρδικό ζήτημα και τους Κούρδους;

Δεν μου φαίνεται λογικό να τους καλέσει να  παραδώσουν τα όπλα χωρίς εγγύηση αυτονομίας, αλλά είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς σε αυτή την ερώτηση. Μετά είναι και το ερώτημα, ακόμα κι αν ο Οτσαλάν το πει, θα το κάνουν οι Κούρδοι; Πολλοί πιστεύουν ότι θα το κάνουν επειδή το είπε ο Οτσαλάν.

Πώς αξιοποιείται το αφήγημα αυτό πολιτικά από τον Ερντογάν και τι λέει η κοινή γνώμη;

Η κυβέρνηση έχει το αφήγημα ότι οι εχθροί της είναι οι Κούρδοι και όσοι συνασπίστηκαν γύρω από τις διαδηλώσεις στο Γκεζί. Αυτά συσπειρώνουν τους οπαδούς τους. Στην πραγματικότητα όμως, στην κοινωνία το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η οικονομία. Ο κόσμος δεν νοιάζεται για αυτό που αποκαλούν «τρομοκρατία».

Οι μισθοί μένουν ίδιοι, το κόστος ζωής ανεβαίνει τρομακτικά λόγω της ετήσιας αύξησης του πληθωρισμού στο 100% ή και παραπάνω. Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό, γιατί το γραφείο στατιστικής δεν είναι για να το εμπιστεύεσαι πλέον. Τα νοίκια, το κόστος ζωής, το φαγητό όλα είναι στα ύψη. Πριν από δύο χρόνια το νοίκι μας ήταν το 25% του μισθού, τώρα το νοίκι καλύπτει το 50% και συχνά το ξεπερνά. Ο κατώτατος μισθός είναι 22.000 τούρκικες λίρες και τα φθηνότερα διαμερίσματα στην Κωνσταντινούπολη κοστίζουν 15-20.000.

Άρα γίνονται συλλήψεις και για να αλλάξει η ατζέντα, να φύγει από τα θέματα της οικονομίας και της διαφθοράς της κυβέρνησης.

Ποιο είναι το σκάνδαλο διαφθοράς που απασχολεί περισσότερο αυτές τις μέρες;

Θα γνωρίζετε για τη φωτιά στο ξενοδοχείο όπου πέθαναν 78 άνθρωποι. Καμία έρευνα δεν διενεργήθηκε επίσημα από το κράτος, αλλά η ανεξάρτητη δημοσιογραφία έβγαλε πως πίσω από τη φωτιά υπάρχει μεγάλη διαφθορά.

Το υπουργείο τουρισμού που πρέπει να επιβλέπει την ασφάλεια στα ξενοδοχεία δεν το έκανε. Αποκαλύφθηκε ότι το ξενοδοχείο ήταν στην πραγματικότητα παράνομο και λειτουργούσε χωρίς τις κατάλληλες άδειες. Κι αυτό έχει σχέση πιθανά με το ότι  ο υπουργός Mehmet Ersoy, έχει στην κατοχή του το μεγαλύτερο τουριστικό  πρακτορείο  στο οποίο συνεργάζεται με το συγκεκριμένο ξενοδοχείο που κάηκε! Το πρακτορείο λέγεται ETS Tur.

Ο υπουργός υγείας μας, έχει στην κατοχή του νοσοκομεία και ξέσπασε σκάνδαλο λίγους μήνες πριν που είχε στον πυρήνα του θανάτους νεογνών.  Αποκαλύφθηκε συμμορία από εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, νοσοκόμες, διαχειριστές νοσοκομείων και ακόμη και γιατρούς. Ανακάλυψαν ότι παίρνουν νεογέννητα από τις μανάδες τους και τα τοποθετούν σε μια μονάδα νεογνών μόνο και μόνο γιατί κέρδιζαν χρήματα από κρατικές επιδοτήσεις για κάθε μέρα που τα νεογέννητα έμεναν στην πτέρυγα. Όμως άρχισαν να πεθαίνουν μωρά.

Εννοείται ότι τα κυρίαρχα ΜΜΕ δεν λένε τίποτα για όλα αυτά. Ούτε για τα θέματα που αναδεικνύω μέσα από τα ντοκιμαντέρ μου σε σχέση με τις κατασκευαστικές, ούτε για τα υπόλοιπα σκάνδαλα. Και εκείνοι που τους αποκαλύπτουν απειλούνται συνεχώς.

Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο από αυτά τα σκάνδαλα, είναι η σιωπή του κοινού μπροστά σε τέτοιες αποτρόπαιες εγκληματικές ενέργειες. Δεν αναφέραμε καν τον σεισμό πριν από 2 χρόνια, ο οποίος μετατράπηκε σε καταστροφή λόγω της ανεξέλεγκτης διαφθοράς στον κατασκευαστικό τομέα.

Επίσημα, περισσότερα από 55 χιλιάδες άτομα έχασαν τη ζωή τους, αλλά ο πραγματικός αριθμός μπορεί να είναι 5-6 φορές μεγαλύτερος. Πολύ μικρή η αντίδραση από το κοινό, ακόμη και μετά από μια τέτοια καταστροφή με τόσες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Φοβάμαι ότι η τουρκική κοινωνία με την απάθεια αυτή κανονικοποιεί τέτοια σκάνδαλα και έχει χάσει την ικανότητα να αντιδρά συλλογικά για το κοινό καλό.