Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ οδηγεί τις Ηνωμένες Πολιτείες προς αυταρχικό, αντιδημοκρατικό καθεστώς, λέει σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό DER SPIEGEL ο πολιτικός επιστήμονας Στίβεν Λεβίτσκι.
Ο Λεβίτσκι αναλύει τις κινήσεις της κυβέρνησης Τραμπ, οι οποίες, όπως υποστηρίζει, διαβρώνουν τη δημοκρατία της χώρας. Η κυβέρνηση Τραμπ διατηρεί μεν κάποιες θεσμικές δομές, αλλά αλλοιώνει τον δημοκρατικό χαρακτήρα και τις ισορροπίες του πολιτεύματος.
Ο πρόεδρος Τραμπ, όπως επισημαίνει ο Λεβίτσκι, επιχειρεί να καταργήσει συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα, να διαλύσει κρατικούς θεσμούς μέσω προεδρικών διαταγμάτων και έχει αρχίσει να μιλάει ανοιχτά για την αποπομπή δικαστών που στέκονται εμπόδιο στις αποφάσεις του.
Αυτές οι πρακτικές υπονομεύουν το κράτος Δικάιου και ωθούν τη χώρα σε μια κατάσταση όπου οι εκλογές εξακολουθούν να διεξάγονται, αλλά το πεδίο ανταγωνισμού είναι σαφώς άνισο μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων.
Σύμφωνα με τον Λεβίτσκι, τα φαινόμενα αυτά συνθέτουν έναν τύπο αυταρχισμού που ο ίδιος αποκαλεί «ανταγωνιστικό αυταρχισμό» (competitive authoritarianism). Σε αυτό το σύστημα, οι δημοκρατικοί θεσμοί διατηρούνται, αλλά το περιεχόμενό τους υπονομεύεται συστηματικά, καθώς η κυβέρνηση χρησιμοποιεί κρατικούς πόρους και θεσμούς για να χειραγωγήσει το πολιτικό παιχνίδι υπέρ της.
Στη συνέντευξη, ο Λεβίτσκι συγκρίνει την κατάσταση στις ΗΠΑ με παραδείγματα άλλων χωρών που έχουν βιώσει αυταρχικές μεταβολές, όπως η Ουγγαρία του Όρμπαν, η Πολωνία υπό το κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη», η Ινδία του Ναρέντρα Μόντι και η Βενεζουέλα του Ούγκο Τσάβες.
Ωστόσο, επισημαίνει ότι η κατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ακόμα πιο ανησυχητική, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται να επιδεικνύει ανοιχτά αυταρχικές τάσεις με ενθουσιασμό, χωρίς να προσπαθεί να κρύψει τις προθέσεις της. Για παράδειγμα, οι επιθέσεις της κυβέρνησης προς τη δικαστική εξουσία και η άρνηση συμμόρφωσης με δικαστικές αποφάσεις συνιστούν σημάδια αυξανόμενου αυταρχισμού.
Ένα από τα πιο ανησυχητικά στοιχεία που αναφέρει ο Λεβίτσκι είναι η αυξανόμενη πίεση που ασκείται σε δημοσιογράφους, πανεπιστημιακούς και πολιτικούς αντιπάλους της κυβέρνησης. Αν και η ελευθερία του λόγου φαίνεται να παραμένει τυπικά διασφαλισμένη, στην πράξη οι επικριτές του προέδρου διστάζουν όλο και περισσότερο να εκφραστούν ανοιχτά, υπό τον φόβο αντιποίνων.
Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, ακόμη και Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές δέχονται απειλές για να υποστηρίξουν τον Τραμπ, γεγονός που υπονομεύει τη λειτουργία του Κογκρέσου ως ανεξάρτητης εξουσίας.
Ο Λεβίτσκι υποστηρίζει ότι ο Τραμπ και οι συνεργάτες του ακολουθούν ένα κλασικό αυταρχικό μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο το πρώτο βήμα ενός επίδοξου δικτάτορα είναι η απόκτηση ελέγχου στους θεσμούς που είναι υπεύθυνοι για τις έρευνες και τις διώξεις.
Αυτό παρατηρήθηκε και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ο Τραμπ αντικατέστησε υψηλόβαθμους αξιωματούχους του Υπουργείου Δικαιοσύνης και της ομοσπονδιακής αστυνομίας (FBI) με πιστούς του υποστηρικτές, όπως την πρώην δικηγόρο του Πάμελα Μπόντι.
Επιπλέον, η κυβέρνηση Τραμπ χρησιμοποιεί κρατικούς μηχανισμούς, όπως τις μυστικές υπηρεσίες και τις ρυθμιστικές αρχές, προκειμένου να πιέσει και να φθείρει τους πολιτικούς αντιπάλους της. Ταυτόχρονα, επιχειρεί να φιμώσει ή να ελέγξει τα μέσα ενημέρωσης και άλλες ανεξάρτητες φωνές στην κοινωνία των πολιτών καθώς και να πλήξει την αντιπολίτευση.
- Διαβάστε: Τραμπ / Υπέγραψε διάταγμα που απαιτεί από τους ψηφοφόρους να αποδεικνύουν ότι είναι Αμερικανοί
Το μέλλον της αμερικανικής δημοκρατίας είναι στα χέρια των πολιτών
Στη συνέντευξη, ο Λεβίτσκι αναφέρει ότι οι αυταρχικές κυβερνήσεις δεν ακολουθούν πάντα το ίδιο σενάριο, αλλά υπάρχουν συγκεκριμένα μοτίβα που επαναλαμβάνονται. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι κυβερνήτες επιχειρούν να συγκεντρώσουν δύναμη, να αποδυναμώσουν τους ανεξάρτητους θεσμούς και να εξουδετερώσουν τους αντιπάλους τους. Το ίδιο συμβαίνει και στις Ηνωμένες Πολιτείες υπό τον Τραμπ.
Παρόλα αυτά, ο Λεβίτσκι δεν θεωρεί ότι η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη. Αν και η δημοκρατία στις ΗΠΑ έχει ήδη υποστεί σοβαρό πλήγμα, υπάρχει ακόμα η δυνατότητα αποκατάστασής της. Αυτό, όμως, προϋποθέτει την ενεργή αντίσταση της κοινωνίας των πολιτών, την υπεράσπιση των δημοκρατικών θεσμών και την προθυμία των πολιτικών και των πολιτών να αντιδράσουν ενάντια στις αυταρχικές τάσεις.
Το μέλλον της αμερικανικής δημοκρατίας εξαρτάται πλέον από το αν οι πολίτες και οι θεσμοί της χώρας θα καταφέρουν να αντισταθούν σε αυτή την αυταρχική διολίσθηση.
