Για όσους αισθάνονται ερωτευμένοι – είτε σήμερα του Αγίου Βαλεντίνου, είτε οποιαδήποτε άλλη ημέρα του χρόνου – και αγαπούν την Έβδομη Τέχνη, συγκεντρώσαμε και παρουσιάζουμε πέντε χαρακτηριστικές ταινίες οι οποίες ύμνησαν τον Έρωτα επί της μεγάλης οθόνης. Από τη θρυλική «Καζαμπλάνκα» του Μάικλ Κερτίζ, με την Ίνγκριντ Μπέργκμαν και τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, μέχρι την παθιασμένη «Πισίνα» του Ζακ Ντερέ, με τον Αλέν Ντελόν και την υπέροχη Ρόμι Σνάιντερ.

«Καζαμπλάνκα» (Casablanca – 1942) του Μάικλ Κερτίζ

Στη δίνη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η εξωτική Καζαμπλάνκα στο Μαρόκο, αποτελεί σταυροδρόμι των λαών που ψάχνουν μια διέξοδο από τα δεινά της Ευρώπης κι ένα εισιτήριο, προς την ελεύθερη Αμερική. Εδώ βρίσκουν καταφύγιο πολιτικοί πρόσφυγες, τυχοδιώκτες, απατεώνες, καταζητούμενοι, καιροσκόποι, αντιστασιακοί, ένα σωρό διαφορετικοί άνθρωποι, που όλοι τους αναζητούν μια ελπίδα για επιβίωση. Εδώ βρίσκεται κι ο Ρικ (Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ), ένας Αμερικανός ιδιοκτήτης νυχτερινού κλαμπ.

Ο Ρικ είναι κυνικός, απόμακρος και επιφανειακά σκληρός. Μια μέρα όμως, εμφανίζεται στο κλαμπ του, η πρώην αγαπημένη του, Ίλσα (Ίνγκριντ Μπέργκμαν), με την οποία έζησε έναν μεγάλο έρωτα στο Παρίσι, λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος. Η Ίλσα τότε τον είχε εγκαταλείψει ανεξήγητα. Τώρα, η ξαφνική της επανεμφάνιση, τον αναστατώνει, καθώς ο έρωτας ανάμεσά τους ξαναφουντώνει. Ο Ρικ σύντομα καταλαβαίνει ότι η Ίλσα τον άφησε τότε από υποχρέωση στον σύζυγό της, Βίκτωρ Λάζλο, έναν θρυλικό αντιστασιακό, που καταζητείται από τους ναζί. Ο Ρικ θα αντιμετωπίσει έτσι ένα ηθικό δίλημμα, να διεκδικήσει ξανά τον μεγάλο του έρωτα ή να θυσιαστεί για χάρη ενός ανώτερου σκοπού, όπως είναι ο παγκόσμιος αγώνας ενάντια στον ναζισμό και να βοηθήσει τον Βίκτωρ και την Ίλσα να δραπετεύσουν στην Αμερική;

H «Καζαμπλάνκα» του Μάικλ Κερτίζ, καταλαμβάνει δικαίως, μία περίοπτη θέση στην ανθολογία του παγκόσμιου σινεμά, διδάσκεται σε κινηματογραφικές σχολές και επηρέασε όσο λίγες ταινίες, εκατοντάδες δημιουργούς. Μια ταινία σεναρίου, που κορυφώνεται σ’ ένα από τα πιο δημοφιλή φινάλε στην ιστορία της Έβδομης Τέχνης. Μαγευτική μουσική (υποψήφια για Όσκαρ), υπέροχα σκηνικά και κοστούμια, ενώ η ασπρόμαυρη φωτογραφία (υποψήφια επίσης για Όσκαρ), αιχμαλωτίζει τον θεατή. Με το μοντάζ (και αυτό υποψήφιο για Όσκαρ), να αποτελεί θέμα σεμιναρίου, αφήσαμε επίτηδες για το τέλος τις απαράμιλλες ερμηνείες, του Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, της Ίνγκριντ Μπέργκμαν αλλά και όλου του υπόλοιπου σπουδαίου καστ. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι το Αμερικανικό Συνδικάτο Σεναριογράφων, την έχει βραβεύσει ως το «καλύτερο σενάριο όλων των εποχών», ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την έχει αναδείξει ως την τρίτη καλύτερη αμερικανική ταινία όλων των εποχών, πίσω μόνο από τα φιλμ: «Πολίτης Κέιν» και «Ο Νονός».

«Χιροσίμα Αγάπη Μου» (Hiroshima Mon Amour – 1959) του Αλέν Ρενέ

Μια Γαλλίδα ηθοποιός φτάνει στη Χιροσίμα για τα γυρίσματα ενός ντοκιμαντέρ με θέμα την ειρήνη. Περνά τη νύχτα της με έναν Γιαπωνέζο αρχιτέκτονα και περιστασιακό εραστή. Οι μνήμες του πυρηνικού ολέθρου που έπληξε την πόλη, συναντούν τις προσωπικές της αναμνήσεις από τον δικό της γενέθλιο τόπο, το Νεβέρ, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του εφηβικού της έρωτα μ’ έναν Γερμανό στρατιώτη που δολοφονήθηκε μπροστά στα μάτια της.

Παρόν και παρελθόν εναλλάσσονται συνεχώς μέσα από την (αν)έφικτη ερωτική επαφή και τη δύσκολη επικοινωνία (δεν μιλούν ο ένας την γλώσσα του άλλου), καθώς και τις περιπλανήσεις τους σε διάφορες τοποθεσίες της Χιροσίμα. Όλα συμβαίνουν στη διάρκεια ενός εικοσιτετραώρου, γιατί η γυναίκα – που δεν μαθαίνουμε ποτέ το όνομά της, όπως ούτε και του Ιάπωνα εραστή της – θα πρέπει να επιστρέψει στη Γαλλία. Θα γυρίσει όμως;

To 1959, με το φιλμ «Χιροσίμα Αγάπη Μου», σε σενάριο της Μαργκερίτ Ντυράς – Υποψήφιο για Όσκαρ – πραγματοποιείται το πέρασμα του Αλέν Ρενέ από το ντοκιμαντέρ στη μυθοπλασία. Η ταινία βασίζεται εξ ολοκλήρου πάνω στην ανάκληση της μνήμης, ακολουθώντας τα δαιδαλώδη μονοπάτια της και σε αυτό ακριβώς οφείλεται η μορφική της ανακολουθία και οι αφηγηματικές της παρεκκλίσεις.

«Είμαι συνεχώς στο κατόπι της αναζήτησης μιας ειδικής μη αφηγηματικής γλώσσας, που θα εμπεριέχει μουσικότητα.» – Αλέν Ρενέ

«Με Κομμένη την Ανάσα» (Breathless / A Bout De Souffle – 1960) του Ζαν-Λυκ Γκοντάρ

«Θα πρέπει αυτή τη στιγμή, με τον τρόπο μου, να κάνω στον Κινηματογράφο αυτό που κάνει το Βιετνάμ στην Καμπότζη, να ανακατευτώ σε πράγματα που δε με αφορούν», γράφει ο Γκοντάρ, μεταξύ σοβαρού και αστείου, οριοθετώντας έτσι το 1959 ως τη χρονιά που ξεκινά η Nouvelle Vague.

Η ιστορία της ταινίας, «Με Κομμένη την Ανάσα» (A Bout De Souffle) αφορά στην ερωτική – αν και κάπως αμήχανη – σχέση δύο νέων, μιας Aμερικανίδας (Jean Seberg) κι ενός Γάλλου (Jean Paul Belmondo) στο Παρίσι. Διάχυτες είναι στην ατμόσφαιρα οι ανησυχίες αυτής της περιόδου, εκ μέρους της συγκεκριμένης γενιάς, οι οποίες αντιμετωπίζονται συχνά πυκνά με μια παιγνιώδης διάθεση. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε, πως το σενάριο βασίστηκε σε μια ιδέα του Φρανσουά Τρυφώ.

Η κάμερα στο χέρι που κινείται αδιάκοπα, πλάνα μακριά σε διάρκεια, εισαγωγή εικόνων από την ποπ αρτ (κόμικς, γκράφιτι), jump cuts (όταν διακόπτεται η αλληλουχία της ροής των πλάνων), αναφορές σε έργα της παγκόσμιας τέχνης, λογοπαίγνια, freeze frame (όταν παγώνει η εικόνα), γυρίσματα σε εξωτερικούς φυσικούς χώρους, χαμηλός προϋπολογισμός, αυτοσχεδιασμοί στο διάλογο, φυσικοί φωτισμοί και πειραματισμοί στον ήχο, είναι κάποια από τα στοιχεία που ενωμένα μεταξύ τους σαν ένα είδος καλλιτεχνικού κολάζ, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι αυτού που αποκαλούμε: Nouvelle Vague.

«Η Πισίνα» (La Piscine – 1969) του Ζακ Ντερέ

Τέσσερις δυνατοί χαρακτήρες γύρω από μια πισίνα, ένα ζεστό καλοκαίρι. Τέσσερα κορμιά που καίγονται από τις επιθυμίες τους. Μια πισίνα το κέντρο βάρους της εξάρτησης τους με τους υπόλοιπους. Ένα παιχνίδι για τον έρωτα, μέχρι που ο ένας βρίσκεται νεκρός. Τότε όλα αλλάζουν. Τα προσωπεία ραγίζουν κι ο αστυνομικός ντετέκτιβ προσπαθεί να αποδώσει την ευθύνη της δολοφονίας σ’ έναν. Τα νερά της πισίνας θολώνουν . Οι επιθυμίες εκτοξεύουν την αδρεναλίνη, η ενοχή και το πάθος έχουν τα ίδια συστατικά, δύσκολα να ξεδιαλύνεις τι επιβιώνει μετά, ο πιο δυνατός η μήπως ο πιο αδίστακτος στα συναισθήματα.

Ρόμυ και Αλέν… μία μεγάλη αγάπη, ξαναζωντανεύει στα πλατό και καταθέτει την πρόταση του για ένα σινεμά πιο… ερωτικό. Η αγαπημένη Ρόμι Σνάιντερ πιο όμορφη από ποτέ, με αντίζηλο την επίσης εκρηκτική Τζειν Μπίργκιν, γυναίκες κι οι δύο σύμβολα της δεκαετίας του ’70 και μαζί τους ο αγέραστος γόης Αλέν Ντελόν, με την συνδρομή του Μωρίς Ρονέ. Τέσσερις σταρ κι άνθρωποι που αγαπούσαν τα πάθη τους, τυλιγμένοι με μια ιστορία ίντριγκας από τον μάστορα της αστυνομικής πλοκής Ζαν Κλοντ Καριέρ με μουσική υπόκρουση την υπέροχη μελωδία του Μισέλ Λεγκράντ.

«Έψαχνα για μια γυναίκα, που θα ήταν ωριμότερη του, που θα του έκανε ψυχανάλυση όσο αυτός τη μάγευε… Σκεφτόμουν τη Μόνικα Βίτι, τη Νάταλι Γουντ και την Αντζι Ντίκινσον. Όταν όμως μίλησα με τον Αλαίν, ήταν ολοφάνερο πως δεν υπήρχε πιο κατάλληλη από την Ρόμι Σνάιντερ.» – Ζακ Ντερέ

«Αμελί» (Amelie – 2001) του Ζαν-Πιέρ Ζενέ

Η Αμελί (Οντρέι Τοτού) είναι ένα μικρό κορίτσι που μεγαλώνει με τους εκκεντρικούς γονείς της, απομονωμένη από τα υπόλοιπα παιδιά, εξαιτίας της πεποίθησης των γονιών της ότι πάσχει από μια σπάνια αρρώστια. Η μόνη διέξοδος της είναι ένας ονειρικός κόσμος που πλάθει με την φαντασία της και ζει μέσα του. Καθώς τα χρόνια περνούν, ο τραγικός θάνατος της μητέρας της, θα οδηγήσει τον πατέρα της σε βαθιά κατάθλιψη και την ίδια στον πραγματικό κόσμο, που θα πρέπει να αντιμετωπίσει με το μόνο όπλο που έχει, δηλαδή τη φαντασία της.

Περικυκλωμένη στην καθημερινότητα της από εξίσου εκκεντρικούς με τους γονείς της ανθρώπους, η Αμελί προσπαθεί σταδιακά να βρει τη θέση της ανάμεσα τους. Μέχρι που μια συγκλονιστική είδηση, στις 31 Αυγούστου του 1997, θα ενεργοποιήσει μία σειρά απρόβλεπτων γεγονότων. Η μικρή Αμελί θα συνειδητοποιήσει με αυτό τον τρόπο ότι έχει τη δύναμη να αλλάζει τη ζωή της αλλά και τις ζωές των ανθρώπων που βρίσκονται γύρω της.

Βλέποντας ότι με μικρές, αλλά καταλυτικές πράξεις μπορεί να βελτιώσει τις ζωές των συνανθρώπων της, η Αμελί ξεκινά μια σταυροφορία ώστε να βοηθήσει τους ανθρώπους να χαμογελούν. Βυθισμένη στον καινούριο της στόχο, ξεχνά τον εαυτό της και τις δικές της ανάγκες. Οι περιπέτειες της όμως θα την φέρουν στον δρόμο του Νίνο (Ματιέ Κάσοβιτς), ενός νέου άντρα που με τη σειρά του, φαίνεται να ζει μέσα στον δικό του κόσμο.

Ένα όμορφο και ρομαντικό κυνήγι θησαυρού θα ξεκινήσει. Η Αμελί και ο Νίνο θα έρθουν πιο κοντά ο ένας στον άλλο σ’ ένα ιδιαίτερο σύμπαν, που θα ενώσει τους δύο φαινομενικά διαφορετικούς κόσμους τους. Το αποτέλεσμα θα είναι μία γλυκιά και ευαίσθητη ταινία που θα σημαδέψει για πάντα την ιστορία του νεότερου γαλλικού κινηματογράφου. Μία υπέροχη, ρομαντική ταινία με την αξεπέραστη μουσική επένδυση του Γιαν Τίρσεν και με πρωταγωνιστές τους Οντρέι Τοτού, Ματιέ Κάσοβιτς, Ζακς Ναρσί, Ζαμέλ Ντεμπουζέ, Ισαμπέλ Ναντί και τον συνήθη ύποπτο Ντομινίκ Πινό. Η ταινία που συγκίνησε κριτικούς και θεατές, είχε πέντε υποψηφιότητες για Όσκαρ και ουσιαστικά ήταν η ταινία που μας σύστησε την Γαλλίδα ηθοποιό Οντρέι Τοτού (Audrey Tautou).