Ανησυχία επικρατεί όσον αφορά τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, οι οποίες το τελευταίο διάστημα τελούν υπό απειλή, καθώς ο αντίκτυπος των συνεχιζόμενων συγκρούσεων μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων φαίνεται πως επεκτείνεται σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.

Ιδιαίτερο ρόλο σε αυτό διαδραματίζουν οι σιίτες αντάρτες Χούθι της Υεμένης, οι οποίοι τις τελευταίες εβδομάδες έχουν επιτεθεί σε εμπορικά πλοία που ταξιδεύουν μέσω της Ερυθράς Θάλασσας και της Διώρυγας του Σουέζ, ως απάντηση στους συνεχιζόμενους βομβαρδισμούς του Ισραήλ κατά της Γάζας.

Δεξαμενόπλοια και φορτηγά πλοία έχουν γίνει στόχος επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους που εξαπολύονται από την Υεμένη, και παρόλο που οι ζημιές που προκλήθηκαν ήταν ελάχιστες στις περισσότερες περιπτώσεις, η απειλή και μόνο έχει οδηγήσει τις εμπορικές διαδρομές μέσω της Ερυθράς Θάλασσας σχεδόν σε ακινησία.

Γιατί όμως η Ερυθρά θάλασσα είναι τόσο σημαντική;

Όπως τονίζει ο Guardian σε σχετική ανάλυσή του, σχεδόν τα πάντα, από το κόστος της βενζίνης στην αντλία μέχρι τη διαθεσιμότητα της τελευταίας ηλεκτρονικής συσκευής, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ασφάλεια ενός στενού υδάτινου πορθμού, πλάτους μόλις 20 μιλίων, μεταξύ του Τζιμπουτί και της Υεμένης: του πορθμού Bab-el-Mandeb. Τα πλοία σε αυτό το υδάτινο πέρασμα είναι αυτά που οι Χούτι έχουν βάλει στο στόχαστρο.

Το στενό Bab-el-Mandeb, μέρος του πιο πυκνοδομημένου ναυτιλιακού διαύλου στον κόσμο, σηματοδοτεί τη νότια είσοδο στην Ερυθρά Θάλασσα, η οποία συνδέεται με τη διώρυγα του Σουέζ.

Η συγκεκριμένη διώρυγα έφερε επανάσταση στο παγκόσμιο εμπόριο όταν άνοιξε πριν από 150 και πλέον χρόνια, δημιουργώντας μια σύντομη διαδρομή μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης αλλά και της Μέσης Ανατολής και της Ασίας. Περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου διέρχεται από την Ερυθρά Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένου του 30% της παγκόσμιας διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων.

Δισεκατομμύρια δολάρια εμπορεύσιμων αγαθών και προμηθειών περνούν από την Ερυθρά Θάλασσα κάθε χρόνο, πράγμα που σημαίνει ότι οι καθυστερήσεις εκεί μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικές διαταραχές σε όλο τον κόσμο.

Τι ακριβώς κάνουν οι Χούθι

Διάφοροι αναλυτές, όπως σημειώνει το δημοσίευμα, έχουν εκφράσει την ανησυχία του για το πόσο εύκολα η ομάδα που υποστηρίζεται από το Ιράν μπόρεσε να διαταράξει τη σημαντικότερη εμπορική οδό στον πλανήτη.

Από τη βάση τους στην πρωτεύουσα της Υεμένης, τη Σαναά, οι Χούτι έχουν βάλει στο στόχαστρο πλοία στο στενό Bab-el-Mandeb καθώς εισέρχονται στην Ερυθρά Θάλασσα στο ταξίδι τους προς τη διώρυγα του Σουέζ.

Παρά το γεγονός ότι αρχικά είχαν δηλώσει ότι στο στόχαστρο βρίσκονταν μόνο πλοία που ταξίδευαν προς το Ισραήλ, η απειλή για το εμπόριο έχει αυξηθεί, καθώς έχουν δεχθεί επιθέσεις και πλοία με σημαία άλλων χωρών.

Σε απάντηση, πλοία του γαλλικού, του βρετανικού και του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού κατέρριψαν ορισμένα από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τους πυραύλους τους, ενώ τη Δευτέρα (18 Δεκεμβρίου) οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι συγκρότησαν έναν συνασπισμό χωρών που συμφώνησαν να πραγματοποιούν περιπολίες στη νότια Ερυθρά Θάλασσα για να προσπαθήσουν να προστατεύσουν τα πλοία από επιθέσεις.

Ο Mohammed al-Bukhaiti, μέλος της ηγεσίας των Houthi, δήλωσε στο Al Jazeera ότι η ομάδα του θα αντιμετωπίσει οποιονδήποτε συνασπισμό συγκροτήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες που θα μπορούσε να αναπτυχθεί στην Ερυθρά Θάλασσα.

Οι επιπτώσεις στη ναυτιλία

Η πιο άμεση επίπτωση που προκαλούν οι επιθέσεις και η συνεπακόλουθη ανασφάλεια είναι η αύξηση του κόστους ασφάλισης των πλοίων που ταξιδεύουν μέσω της διώρυγας του Σουέζ και της Ερυθράς Θάλασσας.

Συνήθως, τα πλοία πρέπει να ενημερώνουν τους ασφαλιστές τους όταν ταξιδεύουν μέσω περιοχών υψηλού κινδύνου και να καταβάλλουν πρόσθετο ασφάλιστρο. Αυτό το ασφάλιστρο κινδύνου που καταβάλλουν οι ναυτιλιακές εταιρείες ήταν μόλις 0,07% της αξίας ενός πλοίου στις αρχές Δεκεμβρίου, αλλά έχει αυξηθεί σε περίπου 0,5%-0,7% τις τελευταίες ημέρες.

Μάλιστα, τη Δευτέρα, μια ομάδα διακεκριμένων ναυτασφαλιστών διεύρυνε την περιοχή στην Ερυθρά Θάλασσα που θεωρεί ως υψηλού κινδύνου, πράγμα που σημαίνει ότι περισσότερα πλοία θα πρέπει να πληρώσουν το ασφάλιστρο.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων μέσω της Ερυθράς Θάλασσας έχει αυξηθεί κατά δεκάδες χιλιάδες δολάρια την εβδομάδα.

Την τελευταία εβδομάδα, μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες, όπως η Maersk, η Hapag Lloyd και η MSC, αποφάσισαν να μη χρησιμοποιούν την Ερυθρά Θάλασσα για τις μεταφορές. Σύμφωνα με το thinktank Atlantic Council, επτά από τις δέκα μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες με βάση το μερίδιο αγοράς έχουν αναστείλει τη ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ορισμένα πλοία εκτρέπονται γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, στο νότιο άκρο της Αφρικής, προσθέτοντας έως και δύο εβδομάδες σε χρόνο ταξιδιού.

Τη Δευτέρα επίσης, η BP σταμάτησε όλες τις μεταφορές πετρελαίου και φυσικού αερίου μέσω της Ερυθράς Θάλασσας.

Οι επιπτώσεις στους καταναλωτές

Η είδηση ότι η BP διέκοψε τις μεταφορές μέσω του συγκεκριμένου σημείου προκάλεσε την αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Σύμφωνα με αναλυτές, αν συνεχιστούν οι επιθέσεις σε πλοία και περισσότερες πετρελαϊκές εταιρείες σταματήσουν τις μεταφορές μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, το κόστος της ενέργειας είναι πιθανό να αυξηθεί ακόμη περισσότερο.

Εν τω μεταξύ, οι ναυτιλιακές εταιρείες έχουν δύο βασικές επιλογές, με τις ίδιες όμως συνέπειες: να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο να ταξιδεύουν μέσω της Ερυθράς Θάλασσας και το αυξημένο κόστος ασφάλισης που αυτό συνεπάγεται – ή να εκτρέψουν τα πλοία τους μέσω άλλων διαδρομών.

Σε οποιαδήποτε από τις δύο επιλογές θα παρατηρηθούν υψηλότερες τιμές ναύλων και καθυστερήσεις στην παράδοση του φορτίου – το κόστος των οποίων θα επηρεάσει ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού.

«Οι περιοχές που εισάγουν ενέργεια θα υποφέρουν περισσότερο- ιδίως οι χώρες με χαμηλό εισόδημα και η Ευρώπη που βρίσκεται στα πρόθυρα της ύφεσης. Ενώ ο πόλεμος του Ισραήλ και της Χαμάς δεν έχει ακόμη επηρεάσει τις τιμές της ενέργειας, η διαταραχή στην Ερυθρά Θάλασσα μπορεί να έχει αντίκτυπο. Η άνοδος των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θα διατηρήσει τον πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα, περιπλέκοντας τις προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών να στραφούν προς τη χαλάρωση», τονίζει το Atlantic Council, ενώ προσθέτει:

«Ωστόσο, είναι δύσκολο να δούμε πώς μπορεί να προστατευθούν πλήρως τα εμπορικά πλοία από πυραυλικές επιθέσεις ή την απειλή τους. Ο βομβαρδισμός εγκαταστάσεων στο έδαφος της Υεμένης θα επέκτεινε το πεδίο της σύγκρουσης και πιθανότατα θα προκαλούσε απώλειες αμάχων, προκαλώντας περαιτέρω αναζωπύρωση και διχασμό της διεθνούς κοινής γνώμης».