Στην προσπάθειά τους να επαναβεβαιώσουν τη στήριξή τους για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και την χώρα του, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν την Πέμπτη (6/3) ότι θα στηρίξουν την Ουκρανία και θα δαπανήσουν περισσότερα για την άμυνα του μπλόκ συνολικά.

Ads

Η έκτακτη Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες ασχολείται αποκλειστικά με την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την εξισορρόπηση του Ουκρανικού ζητήματος εν μέσω πιεστικών παρεμβάσεων των ΗΠΑ και του επιτελείου του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

«Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει αυτή την πρόκληση, αυτή την κούρσα εξοπλισμών. Και πρέπει να την κερδίσει», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ κατά την άφιξή του στη σύνοδο κορυφής, τονίζοντας ότι «η Ευρώπη στο σύνολό της είναι πραγματικά ικανή να κερδίσει οποιαδήποτε στρατιωτική, χρηματοπιστωτική, οικονομική αντιπαράθεση με τη Ρωσία – απλά είμαστε ισχυρότεροι.»

Πολλοί ηγέτες της ΕΕ χαιρέτισαν τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής νωρίτερα αυτή την εβδομάδα για να τους δοθεί δημοσιονομική ευελιξία όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες, και να δανειστούν από κοινού έως και 150 δισεκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση των στρατών τους.

Ads

«Είμαστε εδώ για να υπερασπιστούμε την Ουκρανία», δήλωσε ο πρόεδρος της Συνόδου Αντόνιο Κόστα καθώς ο ίδιος και η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που υποδέχθηκαν θερμά τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε πλήρη αντίθεση με τη σύγκρουση μεταξύ του Τραμπ και του Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο την περασμένη εβδομάδα.

Όμως η επί δεκαετίες εξάρτηση από την προστασία των ΗΠΑ, οι αποκλίσεις στη χρηματοδότηση και στο πώς η πυρηνική αποτροπή της Γαλλίας θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την Ευρώπη, έδειξαν πόσο δύσκολο θα ήταν για την ΕΕ να καλύψει το κενό που άφησε η Ουάσινγκτον μετά το πάγωμα της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.

Σύμφωνα με το ΝΑΤΟ, η Ουάσινγκτον παρείχε πέρυσι πάνω από το 40% της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, μέρος της οποίας η Ευρώπη δεν θα μπορούσε εύκολα να αντικαταστήσει.

«Πρέπει να διασφαλίσουμε, με ψυχραιμία και σύνεση, ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ θα είναι εγγυημένη και τους επόμενους μήνες και χρόνια, επειδή η Ουκρανία εξαρτάται επίσης από την υποστήριξή τους για την άμυνά της», δήλωσε ο απερχόμενος καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς.

Προσθέτοντας στις δυσκολίες της ΕΕ, ο εθνικιστής ηγέτης της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν και σύμμαχος του Τραμπ, μπορεί να ασκήσει βέτο σε μια ομόφωνη δήλωση υποστήριξης του Κιέβου, αν και ξεκαθάρισε ότι θα υποστηρίξει μέτρα για την αύξηση των δαπανών για την άμυνα της ίδιας της Ευρώπης.

Η σύνοδος κορυφής των Βρυξελλών πραγματοποιείται σε ένα πλαίσιο δραματικών αποφάσεων αμυντικής πολιτικής που οδηγούνται από τους φόβους ότι η Ρωσία, ενθαρρυμένη από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενδεχομένως να επιτεθεί σε χώρα της ΕΕ στο εγγύς μέλλον, και ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να βασίζεται στις ΗΠΑ για οποιαδήποτε βοήθεια.

«Θέλω να πιστεύω ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μας συμπαρασταθούν. Αλλά πρέπει να είμαστε έτοιμοι αν αυτό δεν ισχύει», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σε ομιλία του προς το γαλλικό έθνος την παραμονή της συνόδου κορυφής. Τόνισε επίσης ότι η Ρωσία έχει γίνει απειλή για όλη την Ευρώπη, σχόλια που προκάλεσαν έντονες επικρίσεις από τη Μόσχα.

Ζελένσκι: «Είναι υπέροχο που δεν είμαστε μόνοι»

«Είναι υπέροχο που δεν είμαστε μόνοι», δήλωσε ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατά την άφιξή του στη σύνοδο, ευχαριστώντας τους Ευρωπαίους ηγέτες για την «ισχυρή υποστήριξή» τους, την οποία, όπως είπε, έχει δει «από την αρχή του πολέμου και…σε όλη αυτή την περίοδο και την περασμένη εβδομάδα, μείνατε μαζί μας».

«Είμαστε πολύ ευγνώμονες που δεν είμαστε μόνοι μας. Και αυτά δεν είναι απλά λόγια. Το νιώθουμε. Είναι πολύ σημαντικό που [στείλατε] ένα ισχυρό μήνυμα στον ουκρανικό λαό, στους Ουκρανούς πολεμιστές, στους πολίτες, σε όλες τις οικογένειές μας. Και είναι σπουδαίο ότι δεν είμαστε μόνοι», επέμεινε ο Ζελένσκι, ο οποίος συναντήθηκε και με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν στο περιθώριο της συνόδου.

Ουγγαρία και Σλοβακία οι δύο διστακτικοί εταίροι

Σε αυτό το πλαίσο συζήτησης, η Ουγγαρία και η Σλοβακία εμφανίζονται ως πιθανά εμπόδια σε μια ενιαία στάση της ΕΕ, καθώς η Ουγγαρία αντιτίθεται σθεναρά σε μέτρα που θεωρεί ότι κλιμακώνουν τις εντάσεις με τη Ρωσία, ιδίως στην εκτεταμένη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, ενώ υποστηρίζει μια πιο περιορισμένη ερμηνεία της συμμετοχής της ΕΕ στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.

Η δε Σλοβακία έχει εκφράσει ανησυχίες για την ενεργειακή της ασφάλεια – ιδιαίτερα την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο – υπονοώντας δισταγμό να υποστηρίξει πλήρως συμπεράσματα που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τα οικονομικά και ενεργειακά της συμφέροντα.

Η ικανότητα και των δύο χωρών να ασκήσουν βέτο απειλεί να αποδυναμώσει τη συλλογική θέση της ΕΕ, ενδεχομένως αναγκάζοντας σε συμβιβασμούς όπως υποσημειώσεις ή ξεχωριστές δηλώσεις, όπως συζητείται στο παρασκήνιο της Συνόδου.

Το προσχέδιο της δήλωσης των ηγετών

Στο προσχέδιο της δήλωσης της Συνόδου, προ της τελικής έγκρισης των ηγετών, επιμένουν ότι δεν μπορούν να γίνουν διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία και ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να εμπλακούν σε όποιες συνομιλίες περιλαμβάνουν την ασφάλειά τους, σύμφωνα με το Associated Press.

Το εν λόγω κείμενο θα μπορούσε να τροποποιηθεί κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής. Στη δήλωση υπογραμμίζεται επίσης ότι μια κατάπαυση πυρός μπορεί να υπάρξει μόνο στο πλαίσιο μιας διαδικασίας που θα οδηγήσει σε πλήρη ειρηνευτική συμφωνία.

Η όποια συμφωνία, θα πρέπει να συνοδεύεται από «ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία».

Η Ουγγαρία έχει απειλήσει να ασκήσει βέτο σε κομμάτια της δήλωσης που σχετίζονται με την Ουκρανία. Ο Βίκτορ Όρμπαν μπήκε στο κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες από άλλη είσοδο, αποφεύγοντας τους δημοσιογράφους που περίμεναν.

Το σχέδιο «ReArm Europe» της φον ντερ Λάιεν

Στην κορυφή της ατζέντας βρίσκεται το σχέδιο «ReArm Europe» που παρουσίασε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

Το σχέδιο – το οποίο θα μπορούσε να απελευθερώσει έως 800 δισ. ευρώ – περιλαμβάνει:

  • «Πράσινο φως» στις χώρες να αυξάνουν τα εθνικά τους ελλείμματα, ώστε να δημιουργηθεί χώρος για περισσότερες αμυντικές δαπάνες
  • Δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ για αμυντικές επενδύσεις προς όφελος συνολικά της ευρωπαϊκής άμυνας – για παράδειγμα, αεράμυνα και αντιπυραυλική άμυνα, συστήματα κατά μη επανδρωμένων αεροσκαφών κλπ. Αυτό θα βοηθήσει στη συγκέντρωση της ζήτησης με σκοπό κοινές προμήθειες, οι οποίες θα μειώσουν το κόστος.
  • «Πράσινο φως» στις χώρες να ανακατευθύνουν κονδύλια που προορίζονται για προγράμματα πολιτικής συνοχής [δηλαδή πολιτικές που αποσκοπούν στην εξισορρόπηση των διαφορών μεταξύ περισσότερο και λιγότερο ευνοημένων περιφερειών] σε αμυντικές δαπάνες

Μητσοτάκης: «Στις εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία πρέπει να συμμετέχουν και οι ΗΠΑ»

Προσερχόμενος στο έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι «οι ώρες των μεγάλων αποφάσεων για την ΕΕ έχουν φτάσει», και συνέχισε αναφέροντας ότι «σήμερα στο έκτακτο Συμβούλιο θα συζητήσουμε καταρχάς τις προτάσεις που έχει καταθέσει η πρόεδρος της Κομισιόν για το πώς μπορούμε δραστικά να ενισχύσουμε ως ΕΕ την αποτρεπτική μας δυνατότητα.»

Ο κ. Μητσοτάκης συνέχισε λέγοντας: Θέλω να εκφράσω την ικανοποίησή μου, διότι η Ελλάδα αλλά και εγώ προσωπικά αγωνιστήκαμε για πολύ καιρό προκειμένου να μπορέσουμε να πείσουμε τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ότι αυτό το οποίο ξεκινάει σήμερα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και πολύ καιρό. Θέλω να χαιρετίσω ιδιαίτερα τις προτάσεις για περαιτέρω δημοσιονομική ευελιξία, έτσι ώστε τα κράτη μέλη, τα οποία ήδη δαπανούν άνω του 2% του ΑΕΠ τους σε αμυντικές δαπάνες, να μπορούν να εξακολουθούν να το κάνουν. Και είναι πολύ σημαντικό αυτή η δημοσιονομική ευελιξία να αφορά όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να ενθαρρύνει αυτούς οι οποίοι ξοδεύουν λίγα να ξοδέψουν περισσότερα, να επιβραβεύσει αυτούς που ήδη ξοδεύουν περισσότερα και ενδεχομένως να τους επιτρέψει να ξοδέψουν ακόμα πιο πολλά για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα.», τόνισε ο Έλληνας πρωθυπουργός.

«Είναι πολύ σημαντικό επίσης», συνέχισε, «το γεγονός ότι δημιουργούνται καινούργια χρηματοδοτικά εργαλεία από αδιάθετες πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και αυτό αποτελούσε μια πάγια ελληνική θέση και αναμένουμε την περαιτέρω εξειδίκευση των προτάσεων αυτών και σήμερα, αλλά κυρίως στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Στους κρίσιμους καιρούς τους οποίους ζούμε, η στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα. Ταυτόχρονα, στην προσπάθειά μας να στηρίξουμε την Ουκρανία για να επιτευχθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια να εμπλέξουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες σε αυτό το νέο σχήμα μιας διατηρήσιμης ειρήνης, η οποία θα στηρίζεται πρώτα και πάνω από όλα στην ισχύ. Είναι σημαντικό να μπορούμε να παρέχουμε την επόμενη ημέρα στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφαλείας και σε αυτό το σχήμα εγγυήσεων ασφαλείας θα πρέπει να συμμετέχουν και οι Ηνωμένες Πολιτείες και πρέπει διαρκώς να αγωνιζόμαστε ώστε να πείσουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι αυτό είναι τελικά και προς το δικό τους συμφέρον».