Για συναλλαγές του ελληνικού κράτους με διακινητές, έτσι ώστε να εισάγουν στον Έβρο παράτυπους μετανάστες με σκοπό να τους αναθέσουν στη συνέχεια τη «βρόμικη» δουλειά των pushbacks αιτούντων άσυλο κάνει λόγο πολύμηνη δημοσιογραφική έρευνα.

Οι «σκλάβοι», όπως οι ίδιοι αυτοαποκαλούνται, εργάζονται σε μεθοριακά τμήματα ανεπίσημα, χρησιμοποιώντας πολλές φορές βία προκειμένου να εμποδίσουν συμπατριώτες τους να εισέλθουν στη χώρα, περνώντας τους στην τουρκική όχθη του ποταμού, τη νύχτα, σύμφωνα με την έρευνα του Lighthouse Reports, της Monde, του Spiegel, του ARD και του Guardian.

Αξίζει να σημειωθεί πως τον Απρίλιο του 2022, είχε προηγηθεί έκθεση της οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα Humans Right Watch, με τίτλο «Τα Πρόσωπά τους Ήταν Σκεπασμένα: Η Ελλάδα Χρησιμοποιεί Μετανάστες για να Βοηθούν την Αστυνομία στα Pushbacks», βασιζόμενη σε συνεντεύξεις με 26 Αφγανούς, 23 εκ των οποίων επαναπροωθήθηκαν μεταξύ Σεπτεμβρίου 2021 και Φεβρουαρίου 2022 μέσω του Έβρου.

Η έρευνα που δημοσιεύθηκε σήμερα Τρίτη περιλαμβάνει μαρτυρίες που δύσκολα μπορούν να αγνοηθούν: Πρόκειται για 6 μετανάστες που πλέον βρίσκονται εκτός Ελλάδας και συμμετείχαν ενεργά σε επαναπροωθήσεις, για αστυνομικές πηγές που αποκαλύπτουν επιχειρησιακές λεπτομέρειες του κυκλώματος, αλλά και για ντόπιους, οι οποίοι επιβεβαιώνουν τα ευρήματα, καθώς υποστηρίζουν πως καθημερινά έρχονται σε επαφή με τους «σκλάβους».

Διαβάστε επίσης: Μαρτυρίες για pushbacks: «Άνθρωποι ντυμένοι στα μαύρα έκαναν χειρονομίες ότι θα μας κόψουν το λαιμό»

Όσον αφορά τους 6 μετανάστες (Σύροι και Μαροκινοί), ο εντοπισμός τους έγινε μέσω της ομάδας «Consolidated Rescue Group», η οποία απηύθυνε έκκληση στο Facebook σε μετανάστες με γνώση του ζητήματος να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους.

Οι ταυτότητες, οι ημερομηνίες αλλά και οι τοποθεσίες που ανέφεραν στις μαρτυρίες τους, επαληθεύονται από μια σειρά δεδομένων, όπως αναφέρει και το Reporters United: Φωτογραφίες από τρεις «σκλάβους» προέρχονται από το εσωτερικό του αστυνομικού τμήματος στο Τυχερό και του Νέου Χειμωνίου, ενώ οι καταχωρήσεις για δύο από τους «σκλάβους» στο μητρώο της ΕΛΑΣ επιβεβαιώνουν την ταυτότητά τους και συμπίπτουν με τις ημερομηνίες που επικαλούνται οι ίδιοι. Επίσης, οι σκλάβοι αναφέρθηκαν στα μικρά ονόματα Ελλήνων αστυνομικών που συμμετέχουν στις επιχειρήσεις και μόλις τους δόθηκαν φωτογραφίες από κοινωνικά δίκτυα, κατάφεραν να εντοπίσουν άτομα που είχαν αναφέρει.

Διαβάστε επίσης: Σφυροκόπημα Μηταράκη στην επιτροπή LIBE του Ευρωκοινοβουλίου για τα pushbacks

Οι μαρτυρίες τους είναι αποκαλυπτικές. Το ελληνικό κράτος, όπως καταγγέλλουν, συναλλάσσεται με διακινητές στην Τουρκία αλλά και στον Έβρο.

Σύμφωνα με μαρτυρίες τριών Σύριων, αυτό συνέβη στο Νέο Χειμώνιο. Όσο ακόμα ήταν στην Τουρκία, ο καθένας τους πλήρωσε 5.000 ευρώ σε έναν μεσάζοντα στην Κωνσταντινούπολη ο οποίος τους έφερε σε επαφή με διακινητή, που τους πέρασε από την τουρκική πλευρά των συνόρων στην ελληνική. Εκεί τους περίμενε για να τους παραλάβει ένας άλλος Σύριος, συνοδεία Ελλήνων αστυνομικών – ο περίφημος «Μάικ», όπως τονίζεται. Η συνεργασία τους με την ελληνική αστυνομία είχε μόλις αρχίσει. Οι δύο από τους τρεις δήλωσαν ότι πριν φτάσουν στην Ελλάδα δεν γνώριζαν τι θα έπρεπε να κάνουν, ωστόσο ο τρίτος γνώριζε.

Τι αναφέρουν όμως οι μαρτυρίες για το modus operandi της επιχείρησης; Τις νύχτες, οι αστυνομικοί μετέφεραν ξεχωριστά τους «σκλάβους» και τους μετανάστες που επρόκειτο να επαναπροωθηθούν. Οι πρώτοι ετοίμαζαν τις βάρκες υπό την εποπτεία των οπλισμένων αστυνομικών. Κατά τη διάρκεια των pushback, οι μετανάστες συχνά αναγκάζονται να βγάλουν όλα τους τα ρούχα, ενώ αν έχουν κρυμμένα λεφτά, αφού τους τα κλέβουν, τους δέρνουν, γεγονός που επιβεβαίωσε και αστυνομική πηγή.

Διαβάστε επίσης: Νέες μαρτυρίες για pushbacks στην Ελλάδα: «Είδα να πεθαίνουν, μου είπαν να διώχνω πρόσφυγες για να πάρω άσυλο»

Οι «σκλάβοι», δεν αμείβονται με χρήματα. Στο τέλος της «υπηρεσίας» τους, μετά από έναν ως τρεις μήνες, τους δίνεται το λεγόμενο Υπηρεσιακό Σημείωμα, με το οποίο τους επιτρέπεται να φύγουν από τον Έβρο και να κινηθούν ελεύθερα στην ελληνική επικράτεια για ορισμένο χρονικό διάστημα, πριν επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Τις περισσότερες φορές βέβαια αναζητούν τρόπους και τελικά καταφέρνουν να φύγουν από την Ελλάδα για κάποια χώρα της βόρειας Ευρώπης.

«Πολιτική κάλυψη» – Τους βλέπουν οι ντόπιοι

Όπως προαναφέρθηκε, αστυνομικές πηγές που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, επεσήμαναν πως όσα προαναφέρθηκαν είναι εν γνώσει τόσο των επιτελών της αστυνομίας όσο και πολιτικών προσώπων, τονίζοντας μάλιστα ότι ο στρατός αρνήθηκε να πάρει μέρος σε αυτές τις επιχειρήσεις. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν πως η ιδέα προτάθηκε ως ένας τρόπος προστασίας των αξιωματικών, έτσι ώστε δηλαδή να μην εκτίθενται οι ίδιοι, καθώς υπάρχει και ο κίνδυνος των συμπλοκών με τουρκικές δυνάμεις ή με διακινητές.

Επίσης, αρκετές μαρτυρίες συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι η παραπάνω πρακτική εντατικοποιήθηκε μετά τα γεγονότα του Έβρου τον Μάρτιο του 2020, όταν χιλιάδες μετανάστες που βρίσκονταν στην Τουρκία προωθήθηκαν προς τα σύνορα, με την παρότρυνση ή και την ώθηση των τουρκικών αρχών, για να ασκήσουν πίεση στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Διαβάστε επίσης: Έβρος – καταγγελία: Επαναπροώθηση προσφύγων μετά ξυλοδαρμού

Επιπλέον, την παρουσία των «σκλάβων» επιβεβαιώνουν και ντόπιοι, που κάνουν λόγο για «μετανάστες που συνεργάζονται με την αστυνομία» και «δουλεύουν κοντά στο ποτάμι», είτε γενικότερα στην περιοχή. Μάλιστα, τους βλέπουν συχνά να αγοράζουν προμήθειες.

Ο περίφημος «Μάικ»

Ένα από τα κύρια πρόσωπα της υπόθεσης φαίνεται πως είναι ο Σύρος διακινητής «Μάικ», τον οποίο ταυτοποίησαν μάρτυρες.

Στο Νέο Χειμώνιο, ο ίδιος ενεργούσε, σύμφωνα με την έρευνα, ως άτυπος επικεφαλής, νεργώντας ως μεσάζοντας μεταξύ των αξιωματικών της ΕΛΑΣ και των «σκλάβων», ενώ κατοικούσε σε ένα κοντέινερ δίπλα στο αστυνομικό τμήμα. Ουσιαστικά ήταν αυτός που «στρατολογούσε» τους μετανάστες. Περιγράφεται ως ιδιαίτερα βίαιος, ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες είχε μαχαιρώσει κάποτε δύο Σομαλούς, στη μέση της νύχτας.

Διαβάστε επίσης: Aegean Boat Report: Βασανισμό προσφύγων στο Φαρμακονήσι και νέα επαναπροώθηση ανοιχτά της Λέσβου από τις ελληνικές αρχές

«Ο Μάικ συχνά χτυπούσε τους πρόσφυγες πριν επαναπροωθηθούν στην Τουρκία και μας είπε να κάνουμε το ίδιο ώστε οι Έλληνες κομάντος να είναι ικανοποιημένοι από τη δουλειά μας», λέει ο Χουσάμ, ένας νεαρός Σύριος που, αφού επιχείρησε πολλές φορές να περάσει τα σύνορα, αποφάσισε τελικά να δεχτεί τη δουλειά που του πρόσφερε ο Μάικ.

Η οδύσσεια του Μπασέλ

Οι δημοσιογράφοι μίλησαν και με τον Μπάσελ, έναν 30χρονο Σύριο ο οποίος είχε προσπαθήσει 9 ολόκληρες φορές να περάσει από την Τουρκία στην Ελλάδα. Η 10η φορά ήταν και η μοιραία, όταν δηλαδή δέχθηκε την «προσφορά».

Ειδικότερα, στα τέλη του 2020, μαζί με άλλους πρόσφυγες,  συνελήφθησαν άτυπα (τους μετέφερε όχημα χωρίς πινακίδες), ξυλοκοπήθηκαν και μεταφέρθηκαν στο Συνοριακό Φυλάκιο του Τυχερού, όπου αναγκάστηκαν να γδυθούν και να κρατηθούν σε κελί με άλλους 150 κρατούμενους.

Greek police are using refugees as ‘slaves’ to force 1000s of desperate asylum seekers back to Turkey. For the first time you can hear one of them talk on camera about being forcibly recruited into violent operations that Greece still denies pic.twitter.com/jCqDxUWZsw

— Lighthouse Reports (@LHreports) June 28, 2022

Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, ο αξιωματικός κατηγόρησε τον ίδιο ως διακινητή, επειδή μιλούσε αγγλικά, απειλώντας τον πως εάν δεν συνεργαστεί, θα φυλακιστεί. Είτε θα έκανε ο ίδιος επαναπροωθήσεις δηλαδή, είτε αργά ή γρήγορα θα τον έστελναν πίσω στη Τουρκία.

Ο ίδιος δέχθηκε το πρώτο, υποστηρίζοντας πως είδε μέχρι και ανθρώπους να πεθαίνουν στα ποτάμια. Μετά το πέρας της «θητείας» του, αφέθηκε να φύγει με το Υπηρεσιακό Σημείωμα, ενώ ένας άλλος μετανάστης πήρε τη θέση του.