Σοβαρές καταγγελίες, μαρτυρίες και στοιχεία για την πολιτική των παράνομων pushbacks από τις ελληνικές αρχές φέρνει στη δημοσιότητα η οργάνωση Human Rights Watch μέσω έκθεσης που δημοσιεύτηκε στις 7 Απριλίου παρουσίασε αποκλειστικά το Tvxs.gr.

Ads

H έκθεση έχει τίτλο «”Τα πρόσωπά τους ήταν καλυμμένα”:  Ελλάδα χρησιμοποιεί μετανάστες ως βοηθούς της αστυνομίας για Pushbacks». Σύμφωνα με όσα αναφέρονται, οι ελληνικές αρχές φέρονται να χρησιμοποιούν ακόμη και υπηκόους τρίτων χωρών, άνδρες καταγωγής κυρίως από Μέση Ανατολή και Νότια Ασία, για να απωθούν πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο, στα σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας στον Έβρο.

Από την έρευνα διαπιστώθηκε πως αιτούντες άσυλο κρατούνται στα χερσαία σύνορά με την Τουρκία και σε πολλές περιπτώσεις τους αφαιρούνται ρούχα, χρήματα, τηλέφωνα και άλλα υπάρχοντα.

Οι πρόσφυγες παραδίδονται σε κουκουλοφόρους, οι οποίοι τους οδηγούν με τη βία σε μικρές βάρκες και τους μεταφέρουν μέχρι τη μέση του ποταμού Έβρου. Ακολούθως τους ρίχνουν στο παγωμένο νερό και τους αναγκάζουν να φτάσουν μέχρι τις όχθες του ποταμού στην τουρκική πλευρά.

Ads

Προφανώς κανένας από τους πρόσφυγες που απωθούνται δεν έχει καταγραφεί από τις ελληνικές αρχές και ούτε τους επετράπη να υποβάλλουν αίτηση για χορήγηση ασύλου.

«Είναι αναμφισβήτητο ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι υπεύθυνη για τα παράνομα pushbacks στα σύνορα της χώρας», αναφέρει ο Μπίλ Φρέλικ, επικεφαλής του τμήματος για τα δικαιώματα των προσφύγων της «Human Rights Watch», υπογραμμίζοντας πως το γεγονός ότι τα pushbacks γίνονται από κουκουλοφόρους χωρίς διακριτικά «προφανώς δεν απαλλάσσει την ελληνική κυβέρνηση από τις ευθύνες της».

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να ξεκινήσει επειγόντως νομικές διαδικασίες ώστε η ελληνική κυβέρνηση να λογοδοτήσει για παραβίαση της νομοθεσίας της ΕΕ που απαγορεύει τις μαζικές απελάσεις», συμπλήρωσε.

Η Human Rights Watch πήρε συνεντεύξεις από 26 Αφγανούς μετανάστες και αιτούντες άσυλο, 23 εκ των οποίων απωθήθηκαν από την Ελλάδα στην Τουρκία μέσω του ποταμού Έβρου, το διάστημα Σεπτεμβρίου 2021 και Φεβρουαρίου 2022. Πρόκειται για 23 άνδρες, δύο γυναίκες και ένα παιδί που ανέφεραν πως κρατήθηκαν από άνδρες, οι οποίοι πιστεύουν πως ήταν των ελληνικών αρχών. Η κράτησή τους δεν διήρκεσε περισσότερο από 24ωρες, με ελάχιστο ή και καθόλου φαγητό και νερό, και τελικά απωθήθηκαν πίσω στην Τουρκία.

Επιπλέον οι άνδρες και το αγόρι αναφέρθηκαν σε ξυλοδαρμούς και κακοποιήσεις με διάφορους τρόπους από Έλληνες αστυνομικούς ή άνδρες που πιστεύουν πως ήταν των ελληνικών αρχών.

Δεκαέξι από τους ερωτηθέντες είπαν ότι τα σκάφη που τους μετέφεραν πίσω στην Τουρκία είχαν για οδηγό ανθρώπους που μιλούσαν αραβικά ή γλώσσες της Νότιας Ασίας. Είπαν ακόμη ότι οι περισσότεροι από αυτούς φορούσαν μαύρες στολές ή στολές κομάντο και είχαν καλυμμένα τα πρόσωπά τους.

Τρεις εκ τω προσφύγων που μίλησαν στην οργάνωση ανέφεραν πως κατάφεραν να μιλήσουν με τους οδηγούς των σκαφών και τους είπαν ότι ήταν επίσης μετανάστες που συνεργάζονται με την ελληνική αστυνομία, καθώς τους δόθηκε η υπόσχεση ότι με αυτόν τον τρόπο θα τους χορηγηθούν τα απαραίτητα έγγραφα και θα τους επιτραπεί να ταξιδέψουν εκτός Ελλάδας.

Ένας 28χρονος πρώην διοικητής του αφγανικού στρατού δήλωσε πως απωθήθηκε στην Τουρκία, στα τέλη Δεκεμβρίου. Όπως ανέφερε είχε συνομιλία στη γλώσσα «Παστού» με έναν εκ των οδηγών, ο οποίος ήταν από το Πακιστάν. Ο οδηγός φέρεται να του είπε: «Είμαστε εδώ και κάνουμε αυτή τη δουλειά για τρεις μήνες και μετά μας δίνουν ένα έγγραφο. Με αυτό μπορούμε να κυκλοφορούμε ελεύθερα εντός Ελλάδας και μετά μπορούμε να βγάλουμε εισιτήριο για άλλη χώρα».

Ένας 18χρονος Αφγανός νεαρός περιέγραψε την εμπειρία του κατά τη βίαιη μεταφορά του από την ελληνική αστυνομία από το κέντρο κράτησης στο ποτάμι. «Στα σύνορα μας περίμεναν άλλοι άνθρωποι. Από τη γλώσσα τους μπορούσαμε να καταλάβουμε ότι ήταν Πακιστανοί και Άραβες. Αυτοί μας πήραν τα λεφτά και μας χτύπησαν. Με χτύπησαν με ξύλα. Μας έριξαν στη μέση του ποταμού. Το νερό ήταν στο στήθος μου και μας ανάγκασαν να διασχίσουμε το ποτάμι προς την Τουρκία».

Τα Pushbacks παραβιάζουν πολλαπλώς κανόνες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων:

► της απαγόρευσης της μαζικής απέλασης βάσει της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,

► του δικαιώματος σε δίκαιη διαδικασία βάσει του Διεθνούς συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα,

► του δικαιώματος της αίτησης ασύλου βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ για το άσυλο και της Χάρτας της ΕΕ για τα Θεμελιώδη δικαιώματα,

► αλλά και της αρχής της μη επαναπροώθησης σύμφωνα με τη Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες.

Η ελληνική κυβέρνηση αρνείται συστηματικά ότι εμπλέκεται σε Pushbacks, χαρακτηρίζοντας αυτούς τους ισχυρισμούς ως «ψευδείς» ή ως «τουρκική προπαγάνδα». Επιπλέον προσπαθεί να καταστείλει, μεταξύ άλλων μέσω της απειλής ποινικών κυρώσεων, όσους καταγγέλλουν ή δημοσιοποιούν τέτοια περιστατικά. Στις 29 Μαρτίου, η ελληνική αρχή για τη διαφάνεια, στην οποία ανατέθηκε από την κυβέρνηση να διερευνήσει τις υποθέσεις των pushbacks, υποστήριξε πως «δεν υπήρξε κάποια βάση στις αναφορές ότι οι ελληνικές αρχές απώθησαν παράνομα αιτούντες άσυλο που εισήλθαν στη χώρα από την Τουρκία».

Ο υποστράτηγος Δημήτρης Μάλλιος, επικεφαλής του Τμήματος Αλλοδαπών & Προστασίας Συνόρων της Ελληνικής Αστυνομίας, αρνήθηκε τις καταγγελίες της Human Rights Watch.

«Οι αστυνομικές υπηρεσίες και το προσωπικό τους θα συνεχίσουν να λειτουργούν με επαγγελματικό, νόμιμο και άμεσο τρόπο, λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποτελεσματική διαχείριση των προσφυγικών/ μεταναστευτικών ροών, με τρόπο που να διασφαλίζει αφενός τα δικαιώματα των αλλοδαπών και αφετέρου την προστασία των πολιτών ιδιαίτερα στις παραμεθόριες περιοχές της πρώτης γραμμής», δήλωσε.

«Η Ελλάδα θα πρέπει να σταματήσει αμέσως όλες τις απωθήσεις από το ελληνικό έδαφος και να σταματήσει να χρησιμοποιεί υπηκόους τρίτων χωρών για ομαδικές απελάσεις», τονίζει από την πλευρά της η Human Rights Watch.

Σημειώνει επίσης πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία παρέχει οικονομική υποστήριξη στην ελληνική κυβέρνηση για τον έλεγχο της μετανάστευσης, θα πρέπει να απαιτήσει από την ελληνική κυβέρνηση να τερματίσει όλες τις συνοπτικές επαναπροωθήσεις και τις μαζικές απελάσεις των αιτούντων άσυλο στην Τουρκία, να πιέσει τις ελληνικές αρχές να δημιουργήσουν έναν ανεξάρτητο και αποτελεσματικό μηχανισμό παρακολούθησης των συνόρων που θα διερευνά τις καταγγελίες για βία στα σύνορα και θα διασφαλίζει ότι καμία από τις χρηματοδοτήσεις της δεν συμβάλλει σε παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της νομοθεσίας της ΕΕ.

«Η Κομισιόν θα πρέπει επίσης να κινήσει νομικές διαδικασίες κατά της Ελλάδας για παραβίαση της νομοθεσίας της ΕΕ που απαγορεύει τις συλλογικές απελάσεις», τονίζει η οργάνωση.

«Η Frontex, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, ο οποίος βρίσκεται υπό αυξημένο έλεγχο για συνενοχή σε απωθήσεις μεταναστών στην Ελλάδα, θα πρέπει να ενεργοποιήσει το άρθρο 46 του κανονισμού του, βάσει του οποίου ο οργανισμός έχει καθήκον να αναστείλει ή να τερματίσει τις επιχειρήσεις σε περίπτωση σοβαρών καταχρήσεων εάν δεν γίνουν συγκεκριμένες βελτιώσεις από την Ελλάδα για να τερματιστούν αυτές οι καταχρηστικές δράσεις εντός τριών μηνών», σημειώνει επίσης στην ανακοίνωσή της η οργάνωση.

Καταλήγοντας υπενθυμίζει τη δήλωση του υπουργού Μετανάστευσης, Νότη Μηταράκη, την 1η Μαρτίου, ενώπιον του ελληνικού κοινοβουλίου, σχετικά με τους «πραγματικούς πρόσφυγες» από την Ουκρανία. Μια αναφορά που υπονοούσε πως αυτοί που βρίσκονται στα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία δεν είναι «πραγματικοί πρόσφυγες».

«Σε μια εποχή που η Ελλάδα υποδέχεται τους Ουκρανούς ως “πραγματικούς πρόσφυγες”, πραγματοποιεί σκληρές απωθήσεις σε Αφγανούς και άλλων εθνικοτήτων πρόσφυγες που προσπαθούν να ξεφύγουν από παρόμοιους πολέμους και βία», τόνισε ο Φρέλικ και πρόσθεσε: «Η διαφορετική στάση είναι ενάντια στις υποτιθέμενες κοινές ευρωπαϊκές αξίες της ισότητες, του κράτους δικαίου και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας».