Ο Γιώργος Παπαζαχαρίου, ασχολείται πολλά χρόνια με τις λέξεις, την ετυμολογία και την προέλευσή τους. Είναι ένα πάθος που κληρονόμησε από τον πατέρα του. Όσοι και όσες παρακολουθείτε τις εκπομπές του, χρόνια τώρα, στην κρατική ραδιοφωνία, θα έχετε διαπιστώσει, πως το μεράκι του αυτό το μοιράζεται με τον κόσμο. Ανοίγει την πύλη μιας λέξης, μιας έννοιας, και ο ακροατής, από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα, σχετίζεται αλλιώς μαζί της. Η μουσική, παύει να είναι απλά μια λέξη που κουβαλάει για τον καθένα το φορτίο της. Είναι και η ιστορία της προέλευσης της. Φέτος αποφάσισε να εκδώσει ένα ημερολόγιο με τα κείμενα αυτά, από την εκπομπή του «Από πού και γιατί», ένα τρίλεπτο ένθετο, που ακούγεται επί 20 χρόνια από τα ραδιοφωνικά προγράμματα της ΕΡΤ και από το Κόκκινο στη διετία του «μαύρου» (2013 -2015).

«Ταξιδεύοντας με τις λέξεις» ο τίτλος του και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ταξιδευτής. Με αυτήν την αφορμή, ο Γ. Παπαζαχαρίου μιλάει σήμερα, παγκόσμια ημέρα ραδιοφώνου στο tvxs.gr.

Πως προέκυψε η ιδέα για αυτό το ημερολόγιο;

Η ιδέα προέκυψε, μετά από μια συνάντηση που είχα με τον εκδότη Κώστα Παπαδόπουλο και τον καθηγητή Φοίβο Γκικόπουλο στην παρουσίαση ενός βιβλίου όπου ήμουν καλεσμένος στις 22 Σεπτέμβρη στη Θεσσαλονίκη. Ακροατής του ένθετου για τη γλώσσα ο εκδότης, «verba volant, scripta manent» μου είπε και πρότεινε να φτιάξουμε ένα εβδομαδιαίο ημερολόγιο, στο οποίο η κάθε βδομάδα να συνοδεύεται από ένα κείμενο από αυτά που εκφωνώ καθημερινά στο Πρώτο Πρόγραμμα και τη Φωνή της Ελλάδας τα τελευταία 29 χρόνια, στο Κόκκινο την περίοδο του “μαύρου” και στον Σκάι 100,4 την περίοδο 1994 – 1995. Η συνάντηση κανονίστηκε μέσω του συναδέλφου Ανδρέα Παπασταματίου, στην ώρα του οποίου μεταδίδεται, τα τελευταία χρόνια, καθημερινά το ένθετο.

Από που ξεκινάει η σχέση σου με την ετοιμολογία των λέξεων και το παιχνίδι με τις έννοιες;

Η σχέση μου με τη γλώσσα και την ιστορία των λέξεων, ξεκινάει από τα πρώιμα μαθητικά μου χρόνια. Ο πατέρας μου, Τώνης Παπαζαχαρίου, με μύησε από πολύ νωρίς στη μαγεία της ετυμολογίας, δική του ήταν και η εκπομπή «ομιλείτε ελληνικά» με την Λιάνα Κανέλλη και τον Γιώργο Μπαμπινιώτη, αλλά και το «από πού και γιατί» στο «καθημερινό μας καλειδοσκόπιο» που μεταδιδόταν στα ραδιόφωνα της ΕΡΤ από το 1974 ως το 1990. Ο Τώνης Παπαζαχαρίου πέθανε από ανακοπή το 1990, στις τσέπες του βρήκα μόνο ένα χαρτί, μια τρίμηνη σύμβαση ανανέωσης της εκπομπής «από πού και γιατί». Μ αυτό το χαρτί πήγα στην ΕΡΤ και ζήτησα να συνεχίσω το έργο του. «Έχω  αυτό το χαρτί και το αρχείο του πατέρα μου, θα μου δώσετε  την εκπομπή ή να βάλω μέσον;» είπα στον τότε διευθυντή της Φωνής της Ελλάδας Παντελή Τρωγάδη, που χαμογέλασε κι έγνεψε καταφατικά.  Ραδιοφωνική και δημοσιογραφική εμπειρία είχα ήδη αποκτήσει από το 1984 με εκπομπές στο 4ο Πρόγραμμα, συντάκτης στον Δίαυλο 10 και το Κανάλι 1 και ως αρθρογράφος στον περιοδικό τύπο. Επιπλέον είχα κι ένα μπαούλο γεμάτο από ντοσιέ με δακτυλογραφημένες εκπομπές, πολλά λεξικά και μεγάλη όρεξη για έρευνα. Το ταξίδι είχε μόλις ξεκινήσει, το σημαίνον και το σημαινόμενο, οι λέξεις και οι έννοιες, Πού συναντιόνται; Στην αλήθεια; Πόσο αυθαίρετη είναι η αντιστοίχιση του σημαίνοντος με το σημαινόμενο; Ο Αυγερινός κι ο Αποσπερίτης είναι το ίδιο αστέρι, όμως ενώ έχουν κοινή αναφορά, την Αφροδίτη,  σημαίνουν ο ένας τ αστέρι λίγο πριν την Ανατολή κι άλλος τ’ αστέρι λίγο μετά τη Δύση.

Γιατί ήθελες να συνοδεύουν την καθημερινότητά μας τα συγκεκριμένα κείμενα;

Γιατί θεωρώ πως η γνώση των λέξεων και η ιστορία τους μας βοηθάει να σκεφτόμαστε πληρέστερα και να αντιλαμβανόμαστε ευκολότερα τις προσπάθειες  που γίνονται, από όλους αυτούς που θέλουν να μας, αποπροσανατολίσουν, να μας παραπλανήσουν, να μας αποχαυνώσουν, ή και να μας φανατίσουν. Έτσι οι «ικέτες» της αρχαιότητας, γίνονται «λαθροεισβολείς», ο Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ), έγινε Ελληνική Αστυνομία, η κανονικότητα αναγκαστικότητα και πάει… κλαίγοντας. Ακολουθώντας το ταξίδι μιας λέξης, είναι πολύ πιθανό να γοητευτείς από τη διαδρομή και να αρχίσεις μια καινούργια αναζήτηση στο πεδίο της γνώσης, της κατανόησης και της ουσιαστικής συνεννόησης.

Τι είναι ραδιόφωνο για σένα; Τι είναι σήμερα ραδιόφωνο στην Ελλάδα;

Είναι το μαγικό κουτάκι που έκρυβα στο κρεβάτι κάτω απ το μαξιλάρι μου και ξενυχτούσα για να ακούσω το θέατρο της Κυριακής, όταν με βάζαν νωρίς να κοιμηθώ γιατί αύριο είχα σχολείο.  Είναι μέσον και μήνυμα, είναι o ψυχαναλυτής μου.

Το ραδιόφωνο στην Ελλάδα θέλει πολύ… ψάξιμο. Εκπομπές καλές υπάρχουν ακόμα ευτυχώς, αλλά δεν είναι ο κανόνας. Τα play list έχουν αντικαταστήσει τους μουσικούς παραγωγούς και τα fake news, την ενημέρωση. Τα τραγούδια αντιμετωπίζονται ως χαλιά, άσχετα τις περισσότερες φορές με το κλίμα της είδησης κι εκεί που ακούμε το «love to love you baby»  η φέτα κατεβαίνει απότομα κι ακούμε την είδηση για τον βομβαρδισμό του νοσοκομείου στη Βαγδάτη… ανάσα ο δημοσιογράφος και ο ηχολήπτης ξανανεβάζει τη φέτα… Do it to me again and again Ahaaw, I love to love you, baby. Από την άλλη, καλά ραδιόφωνα όπως για παράδειγμα το «Κόκκινο» δεν υποστηρίζονται από αυτούς που έπρεπε να τα στηρίξουν και το σήμα τους χάνεται στη στροφή, όπως σε μια… στροφή χάθηκαν πολύ αξιόλογες φωνές που είχαν πολλά ακόμα να μας πουν.