Γνωρίσαμε τον Κλεομένη Παπαϊωάννου μέσα από ένα «γράμμα σε αλλόκοτη καρδιά» (vakxikon.gr, 2014) όπου το κοινωνικό στοιχείο και το βραχυλογικό/αποφθεγματικό του ύφος μας συνάρπασε. Με τη νέα του συλλογή ο δημιουργός κάνει ένα βήμα πιο βαθιά στην αναζήτηση του κλειδιού για να παραβιάσει την – κατά Γιώργη Παυλόπουλο – πόρτα της ποίησης.

 
Το «αποδομώντας το άπειρο» (vakxikon.gr, 2015) διακρίνεται από μία μελαγχολική διάθεση κι ένα κλίμα “σκοτεινό”, ανάλογο των καιρών που διάγουμε. Το λυρικότροπο στοιχείο στην ποιητική του Παπαϊωάννου διανθίζει τις περισσότερες συνθέσεις της συλλογής. Διατηρεί το αποφθεγματικό και λιτό ύφος με επίκεντρο ρήματα (άνευ ορίων) και ουσιαστικά, ενώ συχνά μία αινιγματική υφή και μία αλληγορική ροπή διαπνέει τις συνθέσεις της συλλογής (εντροπία, stencil, μην ξεχνάτε τα λόγια του ποιητή). Είναι πιο «ποιητικός» και ωριμότερος· το πλούσιο συναίσθημα που εξάγεται, διεισδύει στην ψυχή του αναγνώστη που μελαγχολεί και φωτίζει, τρομάζει και στοχάζεται μαζί με τον ποιητή.

Η αμεσότητα της γλώσσας του θεμελιώνεται στη λιτότητα του οικείου – σχεδόν – προφορικού λόγου και στα δύο πρώτα πρόσωπα του ενικού αριθμού. Η μονολογική δραματικότητα ισορροπεί με το σκηνικό διαλογικό β΄ ενικό χωρίς να περιορίζεται η ποιητική οπτική σε ένα αυτοαναφορικό κέντρο – παρά την παρουσία του σε ερωτικές συνθέσεις. Η σύντομη φόρμα (το ουρλιαχτό της χίμαιρας, τις ώρες μου τις χάρισα σε εσένα, άχρηστα χαρτιά, μικρές ουτοπίες) συνυπάρχει με την πολύστιχη· η αποφθεγματικότητα περικλείει το αφηγηματικό ύφος (stencil, επί του νομοσχεδίου).

Το ερωτικό στοιχείο εμπλουτίζει τις κοινωνιοϋπαρξιακές αναζητήσεις του ποιητή. Δίχως εξάρσεις και προκλητικό ύφος ο Παπαϊωάννου ακτινογραφεί την ουσία του έρωτα και της αγάπης (τις ώρες μου τις χάρισα σε εσένα, άνευ ορίων, ανείπωτα ποιήματα και ιστορίες). Άλλωστε, η σύγχρονη ποιητική παραγωγή δίνει περισσότερη έμφαση στο συναισθηματικό κόσμο των ποιητικών υποκειμένων και λιγότερο στην ίδια την ερωτική επαφή.

Το αντικείμενο του έρωτα συνεχώς παρόν συμπλέκεται σε μία υπαρξιακή διάσταση με το χρόνο (ποτέ μην πεις, θα σ’ αγαπώ για πάντα) και την ίδια την ποίηση (αληθινά ποιήματα, στο άγνωστο ποίημα). Ο έρωτας για τον ποιητή δεν γνωρίζει από σύνορα ούτε χωρικά ούτε χρονικά· είναι ένα ευγενές συναίσθημα που ξεπερνά το παρόν των εραστών ή τη στιγμή του χαμόγελου (συλλέκτης γέλιου) και αγκαλιάζει την αιωνιότητα και το άπειρο (μικρές ουτοπίες, π, έτσι ερωτεύονται οι άνθρωποι). Συνυπάρχει ο λυρισμός με τη ρομαντική διάσταση του έρωτα. Οι συνθέσεις του διαπνέονται από τη ζωντάνια των ερωτικών σημειωμάτων που αφήνουν δύο εραστές στο προσκεφάλι του έρωτά τους, μοιάζουν με σύντομες επιστολές.

Από την άλλη, ο θάνατος του Λεβιάθαν, μία ξεχωριστή ποιητική σύνθεση, είναι χαρακτηριστικός του κυρίαρχου συναισθήματος. Και ίσως πρέπει να επιμείνουμε στη φιλόδοξη τούτη σύνθεση που συνδυάζει αποκαλυπτικές εικόνες με μία συμβολική τάση προς το σήμερα.

Το β’ ενικό γραμματικό πρόσωπο εκτός από τη θεατρικότητα (την οποία υποδεικνύει και ο διαχωρισμός της σύνθεσης σε «πράξεις») μεταφέρει τις εσχατολογικές αναφορές στο παρόν του αναγνώστη. Ο θάνατος και η ανατροπή είναι παρόντα σε κάθε πράξη· το σκουριασμένο μέταλλο και το – άρρητο, μα συνειρμικά απεικονισμένο – σκοτεινό περιβάλλον καταστροφής γεμίζουν το ποιητικό κάδρο. Ωστόσο, το αποκαλυπτικό τοπίο νεκρών θεών και σκουριάς φωτίζεται από την αισιόδοξη αναμονή της επόμενης φοράς και ένα πρώτο γέλιο με κάθε νέο φεγγάρι, ενώ χρωματίζεται με λίγα λουλούδια που δεν ανθίζουν και άλλαξαν αποχρώσεις.

Η – άρτια σε τμήματα – ποιητική σύνθεση είναι ενδεικτική ακριβώς της μελαγχολίας του δημιουργού και της κοινωνικής κατήφειας και απογοήτευσης. Η συμβολική διάσταση προκύπτει αυθόρμητα τόσο από την δευτεροενική απεύθυνση προς τον αναγνώστη, όσο και από την ισχυρή παρουσία κοινωνικών (άχρηστα χαρτιά, stencil, επί του νομοσχεδίου, μην ξεχνάτε τα λόγια του ποιητή) και κοινωνιοϋπαρξιακών συνθέσεων (ραμμένα ψεύτικα χαμόγελα, το άπειρο είναι εσύ, μετά τον θάνατο του χρόνου, το ουρλιαχτό της χίμαιρας).

Στο ίδιο πνεύμα και σε παρόμοιο συναισθηματικό περιβάλλον απασχολεί το δημιουργό και η διαχείριση του αυτεξούσιου και η φυλακή που χτίζουμε γύρω μας, άλλοτε κατ’ εντολή στο όνομα της ασφάλειας/ελευθερίας κι άλλες φορές μόνοι μας επειδή μάθαμε να υπακούμε (θλιβερή ιστορία).
 
Σε μία μελαγχολική περίοδο ο Κλεομένης Παπαϊωάννου συνεχίζει να μας εκπλήσσει με την έμπνευσή του και τη διάθεση πειραματισμού. Αποδεικνύει ότι η τέχνη δεν μπορεί να κλειστεί σε καλούπια, ακόμα κι όταν μελαγχολεί μαζί τους ανθρώπους. Παρατηρεί την κοινωνία και την εκφράζει με τη δυναμική του συναισθήματος.

Το βιβλίο