[…] Θεωρώ αναγκαία την επιστροφή στην ιστορία. Όχι αυτή που καταγράφηκε με τρόπο συμφέροντα στην εκάστοτε κυρίαρχη ιδεολογία, αλλά την ιστορία που χάραξε βαθειά σημάδια στις ζωές των ανθρώπων. Διότι δυστυχώς τίποτε δε διδασκόμαστε και επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη, θαρρείς και εκτελούμε συνταγή λαθών, αβλεψιών και υποτέλειας […] Η συγγραφέας Ελένη Πριoβόλου αφηγείται στην Κρυσταλία Πατούλη την εμπειρία της συγγραφής –από την ιδέα μέχρι το τυπογραφείο– του νέου μυθιστορήματός της «Μετά φόβου», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Ads

«Σε τούτο το βιβλίο δεν υπήρξε μια ξαφνική έκλαμψη, που να  ταυτίζεται με την έμπνευση. Κουβαλούσα το υλικό ακατέργαστο μέσα μου σαν μάγμα των αοράτων και ορατών στοιχείων που συνιστούν τον γενέθλιο τόπο. Περιλαμβάνει ό, τι άκουγα από τους παππούδες μου που έζησαν τα γεγονότα του Εθνικού Διχασμού και τους γονείς μου που βίωσαν με τρόπο δραματικό την Κατοχή και τον Εμφύλιο.

Είχα αφομοιωμένη την μικροϊστορία μέσα στον κύκλο των μεγάλων ιστορικών και πολιτικών γεγονότων που συντάραξαν τη χώρα στα πλαίσια δυο μεγάλων πολέμων και των ενδιάμεσων τραγικών συμβάντων, όπως είναι τα επαναλαμβανόμενα στρατιωτικά κινήματα και οι δικτατορίες.

Τα «παραμύθια» που άκουγα ήταν γεμάτα ηρωικά συμβάντα, πόνο, φόβο, πενία και αμάθεια. Απλά περίμενα το πλήρωμα του χρόνου να εκραγεί το μάγμα και οι λέξεις να μετασχηματισθούν σε λογοτεχνικούς ήρωες. Φαίνεται πως αυτή ήταν η κατάλληλη στιγμή. Στα χρόνια μιας κρίσης  που μοιάζει να μην έχει τελειωμό, ήρθε απλά και αβίαστα σαν επιτακτική ανάγκη.  Χρειάστηκε φυσικά, εκτός από τις μνήμες και τις αφηγήσεις, και βαθειά όσο και πολύχρονη έρευνα καθώς και μελέτη της τοπικής ιστορίας, συνάμα με την γενική ιστορία της συγκεκριμένης εποχής.

Ads

Η ιστόρηση των γεγονότων αρχίζει από το έτος 1916 και λαμβάνει χώρα στην περιοχή της Αιτωλίας, αλλά κάνει τον κύκλο της σε ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο.
Η εποχή έχει μεγάλο λογοτεχνικό ενδιαφέρον, καθώς ακόμα οι άνθρωποι της υπαίθρου συντύχαιναν με τους μύθους και τις δοξασίες. Ήταν υποταγμένοι στο εθιμικό δίκαιο ως θέσφατο και οι εδραιωμένες πεποιθήσεις περί θρησκείας και ηθικής καθόριζαν ολόκληρη τη δράση.

Η ζωή εξελισσόταν γύρω από το ιεροτελεστικό της Ορθόδοξης Παράδοσης, με πλήρη άγνοια της πολιτιστικής συνέχειας από τα Ορφικά και τα Βακχικά ως το Θείο Δράμα. Επίσης οι εποχές εκτελούσαν τον κύκλο τους φυσικά και αβίαστα μέσα από την σπορά, την ανάπτυξη, την ωρίμανση και τη συγκομιδή της κάθε σοδιάς.

Στα χαρακώματα της Ευρώπης μαινόταν ο Α Παγκόσμιος πόλεμος ενώ την Ελλάδα ταλάνιζε ο Εθνικός Διχασμός.

Παρότι την εν λόγω περιοχή δεν την άγγιξε άμεσα ο πόλεμος, εν τούτοις γεύτηκε όλα τα δεινά του Διχασμού, από το φασιστικό κίνημα των Επιστράτων, μέχρι το ανάθεμα εναντίον του Βενιζέλου και βίωσε όλες τις συνέπειες της πολιτικής αστάθειας και των ποικίλων στρατιωτικών κινημάτων που δημιουργούσαν έναν διαρκή φόβο και αγωνία για το αύριο.

Η  εκπαιδευτική διαδικασία, ακόμα και μετά το πλήθος των μεταρρυθμίσεων, παραμένει στάσιμη και χωρίς να ανοίγει ορίζοντες στις νέες γενεές. Προσηλωμένη στο τρίπτυχο, πατρίς, ορθοδοξία, οικογένεια, προσπαθεί να χειραγωγεί τους νέους, οι οποίοι με τις καθημερινές τους επαναστάσεις δεν καταφέρνουν παρά να δημιουργήσουν πρόσκαιρες οάσεις στην έρημο.

Μέσα σε αυτές τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες μεγαλώνουν και οι δυο ηρωίδες του βιβλίου, η Αρίστη και η Διαλεχτή. Φίλες επιστήθιες, που η ζωή της ενώνει και ζουν σαν αδελφές. Δυο χαρακτήρες εκ διαμέτρου αντίθετοι.

Η Αρίστη ανήσυχη, φιλομαθής και ερευνητική, αρχίζει να κολυμπάει από μικρή στους φόβους και να υπερπηδάει τα εμπόδια τους, πασχίζοντας να κατακτήσει την ατομική της ελευθερία. Επιλέγει σαν μονόδρομο την καλλιέργεια και την τελείωσή της ως γυναίκα και άνθρωπο.

Η Διαλεχτή, δειλά και δισταχτικά γίνεται στη αρχή ακόλουθός της αλλά κάθε φορά περίτρομη από τις «αμυαλιές» της Αρίστης, εγκλωβίζεται στο φόβο και στην ενοχή. Έτσι καθώς δεν αποτολμάει τα μεγάλα βήματα, παραμένει στη σκιά της χωρίς μεγάλες προσδοκίες. Φοβάται ακόμα και να ονειρευτεί.

Η σχέση των δυο κοριτσιών θα δοκιμαστεί όταν ανάμεσά τους θα βρεθεί ο «Φαύνος» της άγουρης ηλικίας τους, ο Διονύσης Αρχοντής, το αρχέτυπο του Βάκχου.
Από εκεί και ύστερα ο φόβος του έρωτα και κυρίως του πάθους γίνεται ο κυρίαρχος των ποικιλώνυμων φόβων. Η Διαλεχτή κουρνιάζει εκεί, ενώ η Αρίστη ακολουθώντας την επαναστατική ιδιοσυγκρασία της αποφασίζει να ζυγιάσει τη ζωή της ανάμεσα στη θέληση και την ανάγκη.

Οι ζωές των βασικών ηρώων αλλά και των υπολοίπων που οργανώνουν τον μύθο συνθλίβονται μέσα στις μυλόπετρες των πολιτικών και κοινωνικών γεγονότων που συντάραξαν την Ελλάδα και τον κόσμο ολάκερο, ανάμεσα στους δυο μεγάλους πολέμους.

Θεωρώ αναγκαία την επιστροφή στην ιστορία. Όχι αυτή που καταγράφηκε με τρόπο συμφέροντα στην εκάστοτε κυρίαρχη ιδεολογία, αλλά την ιστορία που χάραξε βαθειά σημάδια στις ζωές των ανθρώπων. Διότι δυστυχώς τίποτε δε διδασκόμαστε και επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη, θαρρείς και εκτελούμε συνταγή λαθών, αβλεψιών και υποτέλειας.

Μέσα από τη μυθοπλασία και τις ζωές των ηρώων το βιβλίο προσπαθεί να ανιχνεύσει τις δομές των φόβων, ορατών και αοράτων, φυσικών και κατασκευασμένων που αποτελούν τροχοπέδη για την κατάκτηση της ατομικής και κοινωνικής ελευθερίας.-»

image

Μετά φόβουΕλένη Πριόβολου, Εκδόσεις Καστανιώτη – 2016.  Σελ. 720.

Δύο κορίτσια -φίλες επιστήθιες, σχεδόν αδελφές- μεγαλώνουν στην ελληνική ύπαιθρο, σε περιβάλλον ασφυκτικό, που τις εκπαιδεύει στο κυρίαρχο μοντέλο ηθικής, εμφυσώντας τους το φόβο και την ενοχή. Η Αρίστη, φύσει ανήσυχη, ανακαλύπτει τις πηγές του φόβου μέσα από την έρευνα και τη μάθηση. Αναζητεί αλήθειες γύρω από τη θέση της σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, την ελευθερία της σκέψης, την πολιτική και τον έρωτα. Η Διαλεχτή μένει στα «αβαθή» και «σίγουρα» νερά· αθάρρευτη και αδρανής, κάνει κάθε φορά μικρά και δειλά βήματα στη ζωή. Η σχέση των δύο κοριτσιών δοκιμάζεται όταν ανάμεσά τους μπαίνει ο Διονύσης Αρχοντής, άντρας ορμητικός, το αρχέτυπο του Βάκχου. Έκτοτε, οι δύο φίλες πορεύονται με δύο εαυτούς: τον φανερό και τον κρυφό.

Οι ζωές τους περνούν από συμπληγάδες, από την εποχή του Εθνικού Διχασμού μέχρι την αρχή του Εμφυλίου, καθώς τα γεγονότα συγκλονίζουν την Ελλάδα, που πασχίζει να βγει από τις παλιές φεουδαρχικές της δομές και να αστικοποιηθεί.

Ένα βιβλίο για την αναζήτηση της ελευθερίας, για το φόβο και την υποταγή, για τα όνειρα και τις αυταπάτες.

Από τη συγγραφέα του μυθιστορήματος «Όπως ήθελα να ζήσω» (Βραβείο Αναγνωστών ΕΚΕΒΙ 2010).