Ο Γιώργος Δουατζής είναι ένας πολυγραφότατος διάκονος της ελληνικής λογοτεχνίας.

Ads

Με έργα ποιητικά και πεζά υπηρετεί τα ελληνικά γράμματα από το 1971. Η νέα του νουβέλα, «ο μουσουργός» (στίξις, 2017), έρχεται να προσθέσει ακόμη ένα οχυρό ύψωμα στον πόλεμο απέναντι στον μηδενισμό της υποκουλτούρας.

Πρόκειται για ένα έργο που ξεχωρίζει με την απλότητα της γλώσσας του και την αμεσότητα της έκφρασης. Και είναι ενδιαφέρον ότι μέσα στην εκφραστική απλότητά του ο Δουατζής ενσωματώνει  όλες σχεδόν τις αφηγηματικές τεχνικές.

Με επίκεντρο το πρωτοενικό υποκείμενο εκτυλίσσεται μία ιστορία με δύο τριτοπρόσωπους αφηγητές με μηδενική εστίαση –καθώς γνωρίζουν μόνο ό,τι βλέπουν– σε όλα τα κεφάλαια πλην ενός.

Ads

Έτσι, εξοβελίζοντας τον παντογνώστη αφηγητή υιοθετεί μία πιο  συνειρμική γραφή –σε εξομολογητικό ύφος– στην οποία δομεί τις αναδρομικές αφηγήσεις και τους εγκιβωτισμούς. Ταυτόχρονα, όμως, προσδίδει μία παραστατικότητα, σπάνια σε τέτοια έκταση με αφηγητή-συμμετέχοντα, που θα χαρακτηρίζονταν και σκηνικός υποκριτής. Εντυπωσιάζει δε η απουσία διαλόγου που όμως μέσα στο πλαίσιο του μέτρου και της ισορροπίας ισοσταθμίζεται με τον μονολογικό πρωταγωνιστή αφηγητή.

Η αφηγηματική επιλογή, ωστόσο, τούτη επιτρέπει στο συγγραφέα να απομακρύνεται από την αφήγηση και να ενσωματώνει εμπειρίες και σκέψεις για τη ζωή και τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Έτσι το στοχαστικό στοιχείο εμφανίζεται ως σκέψεις των ηρώων δίχως να αποκτά διδακτικό χαρακτήρα και χωρίς να κουράζει τον αναγνώστη.

image

Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Δουατζής δεν επενδύει στην πλοκή.  Προτιμά έναν μύθο απλό, όπως ταιριάζει σε μία νουβέλα, ανάλογο της γλώσσας του. Ο συγγραφέας δίνει έμφαση στην ψυχολογία των ηρώων του, στις αγωνίες και τα πάθη τους. Και σε τούτο τον εξυπηρετεί το α’ ενικό γραμματικό πρόσωπο, καθώς και αφήνει να ρέει με ρεαλισμό η (αυτο)ψυχογράφισή τους και παράλληλα εντείνει τη δραματική ειρωνεία, μια και ο αναγνώστης γνωρίζει την εξέλιξη του μύθου σε αντίθεση με τον ήρωα.

Ιδιαίτερη σημασία όμως έχει να υπογραμμίσουμε και το κεντρικό θέμα: την καλλιτεχνική δημιουργία. Γιατί αν κάτι αναδύεται ως μήνυμα από τη νουβέλα, είναι ακριβώς η εγγενής ανάγκη να ασχοληθεί με την τέχνη ο άνθρωπος, η εσωτερική ώθηση ορισμένων για καλλιτεχνική δημιουργία. Ακόμα και το πιο σκληρό περιβάλλον ή χαρακτήρας δεν μπορεί να θάψει τούτη την ανάγκη κατά τον Δουατζή, χωρίς βέβαια να παραβλέπει το ρόλο του κοινωνικού περιβάλλοντος και τις εσωτερικές και ψυχικές συγκρούσεις που αυτό γεννά.

Η καλλιτεχνική δημιουργία, λοιπόν, για τον συγγραφέα έρχεται ως λύτρωση απέναντι σε όσα πονούν τους ανθρώπους και σε ό,τι τους καταπιέζει. Είναι η διέξοδος στο “κοστούμι που ράβει” η οικογένεια ή η ίδια η ζωή και οι κοινωνικές επιβολές στους ευαίσθητους ανθρώπους, σαν τους ήρωες του.