«Η Κρουσταλλένια και άλλα παραμύθια»
της Μίλα Παβίσεβιτς
εκδ. Βακχικόν

Ένας γοητευτικός πρίγκιπας ερωτεύεται ένα κορίτσι από πάγο και, αψηφώντας την οικογένεια του, μεταμορφώνεται σε άλογο για να κερδίσει την αγάπη της. Όμως τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται στα αντισυμβατικά, σουρεαλιστικά παραμύθια της Μίλα Παβίσεβιτς. Το παγωμένο κορίτσι ραγίζει χτυπημένο από τις οπλές του αλόγου, το μικρό χιονόσπιτο στη βουνοκορφή μένει παντοτινά άδειο και ούτε ένα δάκρυ δεν κυλά από τα μάτια του αναγνώστη, γιατί στο παράλληλο σύμπαν της Κροάτισσας συγγραφέα δεν υπάρχει χώρος, ούτε χρόνος, για μελοδράματα.

Γραμμένο όταν η δημιουργός του ήταν ακόμα έφηβη, το βιβλίο «Η Κρουσταλλένια και άλλα παραμύθια» αντικατοπτρίζει καθαρά τις αντιφάσεις και τη συναισθηματική φόρτιση που αναπόφευκτα βιώνουν όσοι προσεγγίζουν το κατώφλι της ενηλικίωσης. Το φανταστικό φλερτάρει με τον ωμό ρεαλισμό, μυθικά πλάσματα έρχονται αντιμέτωπα με πολύ ανθρώπινα διλήμματα, το ευτυχισμένο τέλος αναπόφευκτα αφήνει ένα αίσθημα ανικανοποίητου.

Όμως αυτό το μεγάλο, ίσως και λίγο κυνικό, παιδί, το οποίο ετοιμάζεται να δώσει τη θέση του σε μια ταλαντούχα ενήλικη γυναίκα, δεν έχει χάσει εντελώς το λυρισμό του, ούτε την ικανότητα να ζωγραφίζει εικόνες που καθηλώνουν μικρούς και μεγάλους: Ο αστερισμός του Μεγάλου Παίχτη είναι φτιαγμένος από κόκκινες μύτες πεθαμένων κλόουν, ο Θάνατος, κατάλευκος σαν χιόνι, μαζεύει τις διάσπαρτες σταγόνες που απέμειναν από την Κρουσταλλένια, η όμορφη Σκοτεινή θρηνεί τις πετρωμένες αδελφές της και μεταμορφώνεται σε νυχτερινό ουρανό.

Κάποιοι από τους ήρωες είναι εύκολα αναγνωρίσιμοι, αν και κάπως αλλαγμένοι- ποιός δεν ξέρει την γρια Χιονάτη ή τον Χανς με την αγαπημένοι του χρυσή χήνα;- και ορισμένοι είναι εμπνευσμένοι από την ελληνική μυθολογία, με την οποία είναι εξοικειωμένη η συγγραφέας καθότι σπούδασε αρχαία ελληνικά στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ. Άλλοι, όπως ο «Πολιτικός» και η ηλικιωμένη νεράιδα- φεμινίστρια συναντώνται συχνά στους δρόμους του «αληθινού» κόσμου.

Και μερικά μυστηριώδη πλάσματα ζουν αποκλειστικά στις σελίδες του βιβλίου- ποτέ δεν μαθαίνουμε τι ακριβώς είναι οι Νόκτοι, ή γιατί έχει λέπια ο αγοραφοβικός κανίβαλος ονόματι Άνθρωπος. Μολονότι κανένα από τα παραμύθια της συλλογής δεν κρύβει σαφή πολιτικά μηνύματα, όλα τους έχουν μια αλληγορική διάσταση και κυρίως είναι ανοιχτά προς ερμηνεία. Τόσο οι έφηβοι όσο και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία αναγνώστες θα βρουν άφθονη τροφή για σκέψη, για αμφισβήτηση και ονειροπόληση.

Βραβευμένη πεζογράφος, ποιήτρια, δραματουργός και χορογράφος, η Μίλα Παβίσεβιτς μεγάλωσε στο Ντουμπρόβνικ και δημοσίευσε τα πρώτα της ποιήματα και διηγήματα σε νεαρή ηλικία, αποσπώντας διάφορες διακρίσεις στην χώρα της. Τα τελευταία χρόνια ζει μόνιμα στο Βερολίνο, όπου εργάζεται κυρίως στον χώρο του χορού και του θεάτρου, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε το διδακτορικό της στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου.

Η συλλογή«Η Κρουσταλλένια και άλλα παραμύθια» εκδόθηκε στην Κροατία το 2006 και τρία χρόνια αργότερα διακρίθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUPL). Έκτοτε, έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα ευρωπαϊκές γλώσσες. Στα ελληνικά κυκλοφορεί για πρώτη φορά από τις εκδόσεις Βακχικόν, σε μετάφραση Κωνσταντίνου Μούσσα και πλαισιωμένο από τα παραμυθένια σκίτσα της Μαρίας – Αθηνάς Ντόλκου.