Μπορεί να μην το συνειδητοποιούμε, αλλά πολλοί από εμάς ζούμε σε συνθήκες συνεχούς άγχους. Από τη στιγμή που χτυπά  το ξυπνητήρι μας μέχρι να ξαναπέσουμε για ύπνο, συχνά περνάμε από διάφορες μορφές στρες που μπορούν να μας επηρεάσουν αρκετά σοβαρά.

Στην πραγματικότητα, το χρόνιο στρες είναι ένας σοβαρός εχθρός της φυσιολογικής ισορροπίας και σημαντικός παράγοντας πρόκλησης ασθενειών όπως το μεταβολικό σύνδρομο, ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως η νόσος του Πάρκινσον και οι χρόνιες φλεγμονές. Ουσιαστικά, πρόκειται για ασθένειες που συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής.

Επομένως, όπως αναφέρει ο Guillermo López Lluch, καθηγητής Κυτταρικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Pablo de Olavide, σε άρθρο του στο The Conversation, ένα διάλειμμα από την καθημερινότητα είναι σημαντικό για την ανακούφιση από το άγχος και τις κυτταρικές βλάβες στο σώμα. Το ερώτημα είναι, ξεκουραζόμαστε πραγματικά στις διακοπές ή αντιθέτως αγχωνόμαστε περισσότερο όταν στις ώρες αιχμής βρισκόμαστε σε μποτιλιαρίσματα, σε ουρές στα αεροδρόμια ή κάνουμε αγώνες δρόμου για να πάρουμε μια ομπρέλα στην παραλία;

Παρενέργειες του στρες

Ο εγκέφαλός μας λαμβάνει συνεχώς πληροφορίες με τη μορφή αισθητηριακών ερεθισμάτων από το εξωτερικό, αλλά και από το εσωτερικό του σώματός μας. Με αυτόν τον τρόπο ανιχνεύουμε αν πεινάμε, διψάμε, νυστάζουμε, πονάμε, αισθανόμαστε δυσφορία.

Πολλές από τις αισθήσεις αυτές εξαρτώνται από τη νευρική αγωγιμότητα, ωστόσο άλλες δημιουργούνται  καθώς τα κύτταρα και τα όργανά μας απελευθερώνουν ουσίες που ενημερώνουν άλλα κύτταρα και όργανα. Οι ουσίες αυτές είναι γνωστές ως τοπικοί παράγοντες και ορμόνες.

Για παράδειγμα, όταν πρέπει να αντιδράσουμε άμεσα για να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας από τον κίνδυνο, απελευθερώνουμε ουσίες όπως η αδρεναλίνη, η νορεπινεφρίνη και η κορτιζόλη που ενεργοποιούν τα όργανα για να παράγουν μια γρήγορη αντίδραση που είτε μας θέτει σε κατάσταση συναγερμού, είτε μας επιτρέπει να διαφύγουμε άμεσα.

Αυτές οι ορμόνες του στρες καλούν τον οργανισμό μας σε μια αμυντική ή επιθετική αντίδραση που είναι απαραίτητη για την επιβίωση. Το αντιλαμβανόμαστε αμέσως σε συμπτώματα όπως ξηροστομία, ιδρωμένα χέρια, αυξημένο καρδιακό ρυθμό ή πονοκέφαλο. Το πρόβλημα είναι ότι συνήθως αγχωνόμαστε όταν βρισκόμαστε στο γραφείο, στον καναπέ, στο σπίτι, στο σούπερ μάρκετ ή ακόμα και όταν κουβεντιάζουμε με φίλους. Σε αυτές τις καταστάσεις, το σώμα μας λαμβάνει σήματα κινδύνου, αλλά οι μύες και τα όργανά μας δεν ανταποκρίνονται σε αυτά. Δηλαδή δεν τρέχουμε να φύγουμε ούτε πάμε να πολεμήσουμε.

Όταν αυτή η “αντίφαση” διαιωνίζεται με την πάροδο του χρόνου, προκαλεί σοβαρά προβλήματα. Το χρόνιο στρες διατηρεί τα κύτταρά μας σε κατάσταση συνεχούς ενεργοποίησης που οδηγεί σε μοριακές και κυτταρικές βλάβες, χρόνιες φλεγμονώδεις αντιδράσεις και ένα σωρό παρενέργειες που επηρεάζουν την υγεία μας.

Η λύση; Πάρτε τη ζωή χαλαρά και ήρεμα.

Αναγκαία η χαλάρωση – Η επίδραση των ενδορφινών και άλλων ορμονών

Η ανάπαυση και η χαλάρωση έχουν αποδεδειγμένα ευεργετικά αποτελέσματα στα κύτταρα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η ανάπαυση και ο αναζωογονητικός ύπνος βοηθούν στην εξάλειψη των συσσωρευμένων βλαβών στα κύτταρα και στην αποκατάσταση των φυσικών ρυθμών ύπνου-αφύπνισης.

Η μελατονίνη ή “ορμόνη του ύπνου” παίζει ουσιαστικό ρόλο από την άποψη αυτή, επειδή ενεργοποιεί την εξάλειψη των κατεστραμμένων κυτταρικών δομών. Αυτό αποτρέπει τη συσσώρευση κυτταρικών υπολειμμάτων και προλαμβάνει την εξέλιξη νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.

Από την άλλη πλευρά, οι ευχάριστες διακοπές απελευθερώνουν ενδορφίνες στον οργανισμό μας. Γνωστές ως “ορμόνες της ευτυχίας”, οι πρωτεΐνες αυτές διεγείρουν τα κέντρα των ευχάριστων συναισθημάτων στον εγκέφαλο. Θεωρούνται ενδογενή οπιοειδή και απελευθερώνονται από τους νευρώνες μας όταν βρισκόμαστε σε χαλαρωτικές, χαρούμενες καταστάσεις, αλλά και όταν γυμναζόμαστε. Αν και οι μοριακές επιδράσεις αυτών των νευροδιαβιβαστών δεν είναι απολύτως σαφείς, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι μπορεί να αποτρέψουν την εξέλιξη των νευροεκφυλιστικών ασθενειών.

Ένας άλλος νευροδιαβιβαστής που απελευθερώνεται όταν είμαστε χαλαροί είναι η σεροτονίνη, μια άλλη ουσία γνωστή και ως “ορμόνη της ευτυχίας”. Η ανεπάρκειά της έχει συσχετιστεί με πολλαπλές ασθένειες, ιδίως με τη χρόνια κόπωση, αλλά και με την άνοια ή τη σοβαρότητα του covid-19.

Οι διακοπές βελτιώνουν την υγεία

Λαμβάνοντας υπόψη όλους αυτούς τους παράγοντες, εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι η απόλαυση χαλαρωτικών διακοπών, μακριά από το καθημερινό άγχος είναι σημαντική για την αποκατάσταση των φυσιολογικών ισορροπιών που μας επιτρέπουν να διατηρούμε καλή υγεία.

Και μόνο η μείωση των επιπέδων των ορμονών του στρες, με παράλληλη αύξηση εκείνων που παράγουν ευχαρίστηση και χαλάρωση, βοηθά τα κύτταρα να εξαλείψουν τις βλάβες που συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου και να προλάβουν πολλαπλές ασθένειες. Δεν είναι απαραίτητο να πάτε σε εξωτικούς προορισμούς ή ονειρεμένες παραλίες: αρκεί να αφήσετε στην άκρη τις πιέσεις, να ξεκουραστείτε χωρίς έγνοιες και να απολαύσετε. Αυτό είναι ένα μεγάλο κέρδος για την υγεία και τα κύτταρά μας θα μας ευχαριστήσουν γι’ αυτό.

Και όταν οι διακοπές τελειώσουν, δεν θα ήταν κακό να κρατήσουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας πόσο καλό κάνει στον οργανισμό μας μια καλά οργανωμένη ξεκούραση.

Πηγή: The Conversation