Το 2010, ο Κρίστοφερ Νόλαν σκηνοθετεί τους Λεονάρντο Ντι Κάπριο και Μαριόν Κοτιγιάρ, στο θρυλικό «Inception». Μία πρωτότυπη ταινία που ταξιδεύει τον θεατή στον απόκρυφο και συχνά πυκνά, επικίνδυνο κόσμο των ονείρων, με οδηγό το συγκλονιστικό μουσικό σκορ του Χανς Ζίμμερ. Δέκα χρόνια μετά, το φιλμ επανακυκλοφορεί, δίνοντας μας την ευκαιρία να απολαύσουμε στην μεγάλη οθόνη μία από τις καλύτερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας του 21ου αιώνα.

«Δέκα χρόνια πριν, άρχισε να με γοητεύει το θέμα των ονείρων, η σχέση ανάμεσα στον κόσμο, όταν είμαστε ξύπνιοι με εκείνον των ονείρων μας. Πάντα έβρισκα ενδιαφέρον παράδοξο ότι όλα μέσα στα όνειρα – είτε είναι τρομακτικά, χαρούμενα ή φανταστικά – είναι δημιουργήματα του νου μας. Είναι εντυπωσιακό το τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τις δυνατότητες της φαντασίας μας. Άρχισα να σκέφτομαι πως είναι κάτι που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε μια επική ταινία δράσης, με ανθρώπινη πάντα διάσταση.» – Κρίστοφερ Νόλαν

Ο Ντομ Κομπ (Λεονάρντο Ντι Κάπριο) είναι ένας επιδέξιος ληστής και άσσος στην επικίνδυνη τέχνη της εκμαίευσης, καθώς μπορεί να κλέψει πολύτιμα μυστικά από τα βάθη του υποσυνείδητου τη στιγμή που το θύμα του κοιμάται βαθιά και το πνεύμα του είναι πάρα πολύ ευάλωτο.

Η σπάνια ικανότητα του Κομπ τον έχει καταστήσει πολύτιμο παίκτη στην επικίνδυνη σκακιέρα της εταιρικής αντικατασκοπείας, αλλά και διεθνή φυγά, αφαιρώντας του ό,τι έχει αγαπήσει στη ζωή του. Ο Κομπ όμως, δέχεται μια πρόταση που μπορεί να τον εξιλεώσει. Μια τελευταία δουλειά που μπορεί να του χαρίσει πίσω τη χαμένη του ζωή αρκεί να καταφέρει το αδύνατο – την γένεση (inception).

O Κομπ και η ομάδα του, που απαρτίζεται από ειδικούς, πρέπει να καταφέρουν το αντίθετο απ’ ότι έκαναν ως τώρα. Ο στόχος τους πλέον δεν είναι να κλέψουν μια ιδέα, αλλά να καλλιεργήσουν μια καινούργια. Αν τα καταφέρουν, θα σκηνοθετήσουν το τέλειο έγκλημα.

Όμως, κανένας σχεδιασμός δεν είναι αρκετά προσεκτικός ούτε οι ικανότητές τους μπορούν να διασφαλίσουν ότι θα ξεφύγουν από τον πιο επικίνδυνο εχθρό τους, που δείχνει να μπορεί να προβλέψει κάθε τους κίνησή. Έναν εχθρό που μόνο ο Κομπ θα μπορούσε να προβλέψει.

Το «Inception», περιστρέφεται γύρω από την ιδέα ότι είναι εφικτό να μοιράζεσαι τα όνειρα. Όνειρα που έχουν κατασκευαστεί να φαίνονται και να μοιάζουν αληθινά, ενώ βρίσκεσαι μέσα τους. Και μέσα σε αυτή, την υποσυνείδητη κατάσταση, τα βαθύτερα και πολυτιμότερα μυστικά του ανθρώπου είναι εκεί για να τα αποκωδικοποιήσεις. Ο Νόλαν εξηγεί:

«Στο κέντρο της ταινίας βρίσκεται η αντίληψη ότι μια ιδέα είναι το πιο προσαρμόσιμο και πανίσχυρο παράσιτο. Ένα ίχνος της θα βρίσκεται πάντα κάπου στο μυαλό σου. Η σκέψη ότι κάποιος θα μπορούσε να τιθασεύσει την ικανότητα να εισβάλει στα όνειρα σου, σε πραγματικές συνθήκες και να κλέψει μια ιδέα – όσο ιδιωτική κι αν είναι – είναι συναρπαστική».

Στην ταινία πρωταγωνιστούν, ο Λεονάρντο ΝτιΚάπριο (Blood Diamond, Aviator), ο Κεν Γουατανάμπι (The Last Samurai), ο Τζόσεφ Γκόρντον-Λέβιν (500 Days of Summer), η Μαριόν Κοτιγιάρ (La Vie en Rose), η Έλεν Πέιτζ (Juno), ο Τομ Χάρντι (RocknRolla, Bronson), η Σίλιαν Μέρφι (Batman Begins), ο Τομ Μπέρεντζερ (Training Day), o Ντιλίπ Ράο (Avatar) και ο Μάικλ Κέιν (Hannah and Her Sisters, The Cider House Rules).

«Πρόκειται για ένα περίπλοκο θρίλερ όπου όλα μπορεί να συμβούν. Στο επίκεντρο, βρίσκεται η προσπάθεια ενός άνδρα να ανακαλύψει μια καλά κρυμμένη αλήθεια και να επιστρέψει σπίτι του.» – Λεονάρντο ΝτιΚάπριο

Ο Νόλαν αναφέρει πως το βασικό θέμα της ιστορίας είναι την ίδια στιγμή προσωπικό και παγκόσμιο: «Γιατί όλοι ονειρευόμαστε. Όλοι βιώνουμε το φαινόμενο, όπου το μυαλό μας δημιουργεί ένα κόσμο και την ίδια στιγμή ζει μέσα σε αυτόν. Παράλληλα, υπάρχει μια απίστευτη αντίθεση στον κόσμο των ονείρων – είναι τόσο οικεία και την ίδια στιγμή έχουν απεριόριστες πιθανότητες σε σχέση με αυτά που μπορούμε να φανταστούμε. Η πρόκληση ήταν να αναμίξουμε την οικειότητα και τα συναισθήματα που δημιουργούνται σε ένα όνειρο, με το τι μπορεί να συλλάβει ο εγκέφαλος μας. Ήθελα να φτιάξω μια ταινία που θα επέτρεπε στο κοινό να βιώσει τις απεριόριστες πραγματικότητες που μόνο στα όνειρα μπορούμε να συλλάβουμε».

Το επιβλητικό μουσικό σκορ του Χανς Ζίμμερ, στοιχειώνει το κάθε καρέ του φιλμ το οποίο βραβεύτηκε με τέσσερα Όσκαρ. Αναμφισβήτητα, πρόκειται για μία από τις καλύτερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας του 21ου αιώνα.

Ο Νόλαν σημειώνει: «Ήταν συναρπαστικό να βλέπεις τους ηθοποιούς να εξελίσσονται σαν ομάδα, με παρόμοιο τρόπο που εξελίσσονται στην ταινία. Έκανε ακόμη πιο σημαντικές τις μεταξύ τους σκηνές. Σαν σεναριογράφος, πάντα ελπίζεις για μια τέτοιου είδους χημεία ανάμεσα στους ηθοποιούς, αλλά μόνο όταν βρεθείς στα γυρίσματα της ταινίας, μπορείς να δεις πως ταιριάζουν οι διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες των ηθοποιών και πως αναπτύσσονται οι μεταξύ τους σχέσεις. Είναι σημαντικό κομμάτι κάθε ταινίας, ιδιαίτερα μιας ταινίας με επίκεντρο μια ληστεία, και νομίζω πως οι ηθοποιοί μας τα πήγαν περίφημα. […] Η ταινία ακολουθεί μια ομάδα διαφορετικών ανθρώπων, ο καθένας με μοναδικές ικανότητες που θα βρεθούν μαζί για να πραγματοποιήσουν ένα πολύ επικίνδυνο εγχείρημα. Αν κάποιος αποτύχει, μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή. Γι αυτό και ο καθένας τους είναι σημαντικός για την επιτυχία του σχεδίου τους. Μπορούμε να καταλάβουμε όλα όσα τους συμβαίνουν, γιατί ταξιδεύουμε μαζί τους.»

Οι Πρωταγωνιστές / Χαρακτήρες του «Inception»

Ντομ Κομπ – Ο Συλλέκτης

Ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο πρωταγωνιστεί ως ο Ντομ Κομπ, ειδικός στην τέχνη της εκμαίευσης. Ο ηθοποιός σημειώνει: «Ο Κομπ έχει φτάσει σε ένα επίπεδο δεξιότητας που τον έχει κάνει πασίγνωστο στην παράνομη μαύρη αγορά ατόμων που έχουν την ικανότητα να διεισδύουν στο μυαλό ενός ανθρώπου και να αποσπούν πληροφορίες.»

Ο τρόπος που λειτουργεί η συλλογή – εκμαίευση είναι μέσω μιας διαδικασίας που λέγεται μοίρασμα ονείρων — κατασκευάζεις τον κόσμο του ονείρου και έπειτα φέρνεις το άτομο μέσα σε αυτό τον κόσμο, κόσμο που όσο είσαι μέσα του, μοιάζει αληθινός. Οι σπάνιες δεξιότητες του Κομπ έχουν ως αποτέλεσμα να καταζητείται και να μην μπορεί να επιστρέψει στην πατρίδα του.

Για το λόγο αυτό, ο Ντι Κάπριο αναφέρει πως η προσέγγιση που πήραν με τον Νόλαν ήταν ότι: «όσο σουρεαλιστική κι αν ήταν η πραγματικότητα του ονείρου, έπρεπε να συνδέεται με τον χαρακτήρα, έπρεπε να είναι συναισθηματικά φορτισμένη. Από την πλευρά του Κομπ, διακυβεύεται κάτι πολύ αληθινό, γι αυτό και όλες οι επιλογές του, οι αντιδράσεις του, ο τρόπος που συμπεριφέρεται με τους συνεργάτες του έχει μόνο ένα σκοπό: να κερδίσει πίσω τη ζωή του.»

Άρθουρ – Ο Συντονιστής

Ο παλαιότερος και πιο έμπιστος συνεργάτης του Κομπ είναι ο Άρθουρ, ρόλο που υποδύεται ο Τζόζεφ Γκόρντον – Λέβιτ. Ενώ ο Κομπ είναι ο βασικός σχεδιαστής, ο Άρθουρ είναι αυτός που φροντίζει όλες τις λεπτομέρειες. Όπως λέει ο Γκόρντον – Λέβιτ: «Ο Άρθουρ είναι ο οργανωτικός της ομάδας, αυτός που φροντίζει ώστε όλα να είναι στη θέση τους. Όπως το βλέπω, ο Κομπ είναι ο καλλιτέχνης και ο Άρθουρ ο παραγωγός. Είναι αυτός που λέει, «Ωραία, έχεις το όραμα σου. Καιρός τώρα να βρω τρόπο, για να γίνουν πράξη όλα αυτά που έχεις σκεφτεί.» Παρότι είναι τόσο σχολαστικός, ο Άρθουρ δεν θέλησε να εκμεταλλευτεί τις ικανότητες του ως δικηγόρος, γιατρός ή οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να γίνει, γιατί το να μοιράζεσαι όνειρα είναι συναρπαστικό. Για εκείνον δεν είναι δουλειά. Νομίζω πως η τεχνολογία του μοιράσματος ονείρων είναι κάτι που τον ενέπνευσε από τότε που το πρώτο-άκουσε και δεν το κάνει για τα χρήματα. Δε θα ρίσκαρε την ζωή του, απλά για ένα καλό μισθό. Αγαπάει τη συγκεκριμένη δουλειά.»

Aριάδνη – Η Aρχιτέκτων

Για την κατασκευή του κόσμου των ονείρων, ένα από τα σημαντικότερα μέλη της ομάδας είναι η αρχιτέκτων. Τον ρόλο υποδύεται η Έλεν Πέιτζ, μια λαμπρή φοιτήτρια αρχιτεκτονικής, που την πλησιάζει ο Κομπ για μια δουλειά, η οποία, όπως παραδέχεται η Πέιτζ: «δεν είναι απαραίτητα νόμιμη, αλλά την ωθεί μια πνευματική περιέργεια που την καθιστά ανίκανη να απομακρυνθεί από μια τόσο μοναδική ευκαιρία. […] Όταν ο Κομπ βάζει την Αριάδνη στον κόσμο των ονείρων, αμέσως επιδεικνύει μια φυσική ικανότητα να σκέφτεται εκτός πλαισίων και να διευρύνει το μυαλό της αρκετά, ώστε να καταφέρνει αυτά που προσπαθεί να πραγματοποιήσει. Καταλήγει να ασχολείται όλο και περισσότερο με τη δουλειά, ανακαλύπτει το τι συμβαίνει με τον Κομπ και μαθαίνει για τα πράγματα που δεν μπορεί να ελέγξει. Παρά τους φόβους της, θέλει να προσπαθήσει να τον βοηθήσει, ώστε η ομάδα να επιτύχει.»

Ιμς – Ο Πλαστογράφος

Σε αντίθεση με την Αριάδνη, ο Ιμς είναι βετεράνος στο μοίρασμα των ονείρων και έχει παρελθόν με τον Κομπ, είτε ως σύμμαχοι, είτε ως ανταγωνιστές. Τον ρόλο του Ίμς υποδύεται ο Τομ Χάρντι, ο οποίος, όπως σημειώνει ο ηθοποιός κατέχει εξαιρετικές ικανότητες ως πλαστογράφος: «Στον κόσμο των ονείρων, ο Ίμς μπορεί να πλαστογραφήσει το φυσικό πρόσωπο οποιουδήποτε και να πείσει όποιον θέλει, ότι είναι το πρόσωπο που χρειάζεται η ομάδα του να υποδυθεί, προκειμένου να τους βοηθήσει στην απάτη. Αυτό που βρίσκω ενδιαφέρον σε σχέση με τους χαρακτήρες είναι ότι πρόκειται για αντιήρωες… αυτό που κάνουν μπορεί και να θεωρηθεί ανέντιμο, αλλά και πάλι παίρνεις το πλευρό τους. Μ’ αρέσει γιατί δεν είναι όλα μαύρα ή άσπρα. Υπάρχουν πολλές γκρίζες περιοχές.»

Mαλ – Η Σκιά

Η Μαλ, ρόλος που υποδύεται η Μαριόν Κοτιγιάρ, είναι η μεγάλη αγάπη του Κομπ. «Είναι δύσκολο να περιγράψεις την Μαλ, γιατί είναι σύνολο πολλών πραγμάτων,» λέει αινιγματικά η ηθοποιός. «Ίσως, όμως, να μην χρειάζεται να την περιγράψεις, καθώς ο καθένας μπορεί να δώσει την δική του ερμηνεία.»

«Η Μαλ είναι η ουσία της femme fatale», αναφέρει ο Νόλαν. «Το βλέμμα της, η συναισθηματικότητα της ήταν απλά πανέμορφα. Μαζί με τον Λίο έφτιαξαν ένα πολύ ιδιαίτερο ζευγάρι. Κάτω απ’ όλη τη δράση, νομίζω πως το «Inception» είναι μια ιστορία αγάπης. Οι δυο ηθοποιοί κατάφεραν να βρουν την αλήθεια αυτής της σχέσης με τρόπο μοναδικό.»

Σάιτο – Ο Τουρίστας

Ο Κεν Γουατανάμπε ενσαρκώνει το ρόλο του Σάιτο, ενός ζάμπλουτου και πανίσχυρου μεγιστάνα, ο οποίος προσφέρει στον Κομπ μια ασυνήθιστη δουλειά με την υπόσχεση να τον πληρώσει με κάτι πολυτιμότερο από χρήματα. Με απλά λόγια, αν ο Κομπ δώσει στον Σάιτο αυτό που ζητάει, εκείνος θα τον γυρίσει σπίτι του. Υπάρχει μόνο ένας όρος: ο Σάιτο θέλει να συνοδέψει την ομάδα του Κομπ στην αποστολή για να σιγουρευτεί ότι θα γίνει αυτό το οποίο πληρώνει. Ο Γουατανάμπε παρατηρεί ότι: «Στην αρχή είναι μια επιχειρηματική σχέση, αλλά καθώς η ιστορία προχωράει, ο Σάιτο και ο Κομπ αναπτύσσουν μια σχέση κατανόησης και σεβασμού. Χρειάζονται ο ένας τον άλλο.»

Ρόμπερτ Φίσερ – Ο Στόχος

Ο στόχος της επαγγελματικής πρότασης του Σάιτο είναι ο Ρόμπερτ Φίσερ, που πρόκειται να κληρονομήσει τον έλεγχο της αυτοκρατορίας, αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, του ετοιμοθάνατου πατέρα του. Ο Κίλιαν Μέρφι, που υποδύεται τον Φίσερ, σημειώνει: «Παρά τον τεράστιο πλούτο, ο Ρόμπερτ προβληματίζεται από όλων των ειδών τις ανασφάλειες, όπως περιμένεις από έναν άνθρωπο που έχει ζήσει όλη του τη ζωή στην σκιά ενός πανίσχυρου ανθρώπου. Δεν βοηθάει και η τεταμένη σχέση που έχει με τον πατέρα του. Έχεις επομένως εδώ έναν άνθρωπο που πρόκειται να κληρονομήσει τον κόσμο και δεν του λείπει τίποτα εκτός, ίσως, από αυτό που θέλει περισσότερο: μια σωστή σχέση με τον πατέρα του.»

Γιουσούφ – Ο Χημικός

Σημείο – κλειδί στο να προχωρήσει η επιχείρηση του Κομπ είναι η χρήση μιας ναρκωτικής ουσίας που δίνει τη δυνατότητα σε πολλά άτομα να μοιράζονται ένα όνειρο. Ο Ντιλίπ Ράο ενσαρκώνει τον ρόλο του Γιουσούφ, ενός χημικού που όπως αναφέρει ο ηθοποιός «είναι ένας καινοτόμος φαρμακοποιός, εξαιρετικά χρήσιμος σε ανθρώπους σαν τον Κομπ που θέλουν να δουλέψουν χωρίς έλεγχο ή έγκριση από κανένα. Ο Γιουσούφ έχει προφανώς οικονομικό συμφέρον από την συνεργασία του με τον Κομπ, αλλά έχει ως κίνητρο και την αστείρευτη περιέργεια του. Πειραματίζεται με όλα αυτά πολύ καιρό και τώρα έχει την ευκαιρία να τα δει στην πράξη.»

Κρίστοφερ Νόλαν / Christopher Nolan

Ο Κρίστοφερ Τζέιμς Νόλαν γεννήθηκε στις 30 Ιουλίου του 1970 στο Λονδίνο. Ο πατέρας του ήταν κειμενογράφος διαφημίσεων, ενώ η μητέρα του ήταν αεροσυνοδός. Η πρώτη του ταινία «Following» κυκλοφόρησε το 1998. Δύο χρόνια μετά κυκλοφόρησε το «Memento» (2000) χαρίζοντας στον Νόλαν την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ στην κατηγορία Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου, όπως και μία υποψηφιότητα για Χρυσή Σφαίρα στην κατηγορία Καλύτερου Σεναρίου.

Η επόμενη ταινία του ήταν το «Insomnia» (2002), η οποία βασίστηκε στην ομώνυμη νορβηγική ταινία, με πρωταγωνιστές τους Αλ Πατσίνο και Ρόμπιν Ουίλιαμς. Ακολούθησε η τριλογία του Μπάτμαν, με πρωταγωνιστή τον Κρίστιαν Μπέιλ: «Batman Begins» (2005), «Ο Σκοτεινός Ιππότης» (2008) και «The Dark Knight Rises» (2012).

Ενδιάμεσα, είχε κυκλοφορήσει και η ταινία του Νόλαν, «The Prestige» (2006), με πρωταγωνιστές, τον Χιου Τζάκμαν τον Κρίστιαν Μπέιλ, την Σκάρλετ Γιόχανσον και τον Μάικλ Κέιν. Το φιλμ απέσπασε δύο Υποψηφιότητες για Όσκαρ.

Ακολούθησαν δύο σπουδαίες ταινίες επιστημονικής φαντασίας, το «Inception» (2010) και το «Interstellar» (2014). Η πρώτη δεκάδα, της μέχρι σήμερα σπουδαίας φιλμογραφίας του Κρίστοφερ Νόλαν, συμπληρώνεται ιδανικά με την υπέροχη «Δουνκέρκη» (Dunkirk – 2017). Πρόκειται για ένα αξιόλογο αντιπολεμικό φιλμ, το οποίο μας μεταφέρει στην καρδιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

«Για μένα το υλικό απαιτούσε μια φιλόδοξη προσέγγιση. Γι’ αυτό και καταλήξαμε να κάνουμε γυρίσματα σε έξι διαφορετικές χώρες, κατασκευάζοντας τεράστια σκηνικά, πραγματικά ξαναγράφοντας τα όρια του τι μπορούσαμε να γυρίσουμε σε πραγματικές συνθήκες και τι θα προσθέταμε έπειτα, στο στάδιο των εφέ. […] Είναι ενδιαφέρον, γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος συγκρίνεται συχνά με υπολογιστή. Η αλήθεια είναι πως πρόκειται για αναλογία ανεπαρκή, μιας και ο εγκέφαλος είναι ικανός για πολύ περισσότερα, απ’ όσα θα μάθουμε ποτέ. Για έναν δημιουργό ταινιών πρόκειται για ιδανικό κόσμο να «βουτήξει», καθώς δεν υπάρχουν κανόνες στο τι μπορεί να δημιουργήσει ο νους. Μια ταινία που καταπιάνεται με αυτό είναι η καλύτερη μορφή ψυχαγωγίας.» – Κρίστοφερ Νόλαν

Διαβάστε επίσης:

• Οι καλύτερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας του 21ου αιώνα
• Στο κινηματογραφικό σύμπαν του Κρίστοφερ Νόλαν

Inception
Σκηνοθεσία – Σενάριο: Κρίστοφερ Νόλαν
Πρωταγωνιστούν: Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Μαριόν Κοτιγιάρ, Έλεν Πέιτζ, Μάικλ Κέιν, Κεν Γουατάναμπι, Σίλιαν Μέρφι, Τομ Χάρντι
Μουσική: Χανς Ζίμμερ
Φωτογραφία: Γούλι Πφίστερ
Μοντάζ: Lee Smith
Έτος Παραγωγής: 2010
Χώρα Παραγωγής: Η.Π.Α.
Διάρκεια: 142 λεπτά