Το 2018 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις της Εστίας το μυθιστόρημα του Γάλλου συγγραφέα Νταβίντ Φοενκινός, στο οποίο αφηγείται τη ζωή της Σαρλότ Σαλομόν, μιας ζωγράφου που δολοφονήθηκε -είκοσι έξι ετών έγκυος- στο Άουσβιτς. Αφηγείται επίσης, τη δεκαετία του ’30 στο Βερολίνο και τη δηλητηριώδη διείσδυση του ολοκληρωτισμού στην καθημερινή ζωή όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπων. Στη σύντομη ζωή της η Σαρλότ Σαλομόν πρόλαβε να ζωγραφίσει πάνω από 1.700 έργα, ενώ έγινε γνωστή παγκοσμίως προπολεμικά από μία σειρά 700 σκίτσων με τίτλο «Ζωή; ή Θέατρο;», ένα συναρπαστικό νεωτερικό έργο στο οποίο προσπαθούσε να ανακαλύψει την ταυτότητά της – την ταυτότητα μιας Eβραίας γυναίκας και ζωγράφου στη ναζιστική Γερμανία.

 
Ο Φοενκινός αφηγείται στο μυθιστόρημά του την παιδική της ηλικία που σημαδεύτηκε από την αυτοκτονία της μητέρας της αλλά και ένα βαρύ οικογενειακό ιστορικό που σημαδεύεται από επτά αυτοκτονίες συγγενών της. O συγγραφέας την αποτραβά από το οικογενειακό περιβάλλον και τη βάζει να σταθεί ολόλαμπρα δίπλα στο έργο της πριν η τραγική της μοίρα το διακόψει αναπάντεχα. Η Σαρλότ Σαλομόν ήταν μια προικισμένη ζωγράφος που κατάφερε και ξεχώρισε νωρίς για το παράξενο ταλέντο της, αρχίζει να φοιτά το 1936 στη διάσημη κρατική Ακαδημία Τέχνης του Βερολίνου, η οποία επέτρεπε μόνο το 1,5% του σχολείου να είναι Εβραίοι. Εκεί βραβεύεται, αλλά το 1938, μετά τη Νύχτα των Κρυστάλλων, η ζωή αλλάζει.

Ζώντας σαν πρόσφυγας στους παππούδες της στη Villefranche στη γαλλική Ριβιέρα και έχοντας μόλις ανακαλύψει το ιστορικό αυτοκτονιών της οικογένειάς της κάνει αυτή την τραυματική αποκάλυψη τέχνη, με κάτι που θεωρούσε τρελό και εκκεντρικό: εκατοντάδες ζωγραφισμένες σκηνές, με διαλόγους που απεικόνιζαν  την ιστορία της εβραϊκής οικογένειας του Βερολίνου από τον Α ‘Παγκόσμιο Πόλεμο έως και τη μέρα του 1941, όταν αποφάσισε να ζωγραφίσει τη ζωή της, όταν κάθισε δίπλα στη Μεσόγειο και έβλεπε βαθιά στην καρδιά της ανθρωπότητας. Στους γονείς της που ήταν πρόσφυγες στο Άμστερνταμ έγραψε: «Θα δημιουργήσω μια ιστορία για να μην χάσω το μυαλό μου».

Τον Μάιο του 1940, η κυβέρνηση του Vichy φυλάκισε Γερμανούς υπηκόους ως εχθρούς της Γαλλίας, στέλνοντας τη Σαρλότ και τον παππού της στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Gurs στα Πυρηναία. Εκεί η νεαρή ζωγράφος παρακολούθησε πολλούς καλλιτέχνες να παράγουν έργα εν μέσω άθλιων συνθηκών. Απελευθερώθηκαν το καλοκαίρι του 1940, επέστρεψαν στο σπίτι της Villefranche και εκεί άρχισε να φτιάχνει το έργο της με γκουάς, σε μέγεθος σημειωματάριων, με φωτεινά εξαιρετικά χρώματα στις πρώτες σκηνές, ενώ οι διάλογοι και οι αφηγήσεις κυμαίνονταν από το πνευματικό στο σαρδόνιο μέχρι το απελπισμένο.

Η Σαλομόν δημιούργησε κάτι μοναδικό στην ιστορία της τέχνης και της αυτοβιογραφίας. Ταυτόχρονα, στο έργο της δημιούργησε το προφίλ των αναμνήσεων όσων συνέβησαν σε διωγμένους Εβραίους καλλιτέχνες και συγγραφείς σε όλη την Ευρώπη. Η Σαρλότ παντρεύτηκε τον Alexander Nagler γερμανόφωνο Εβραίο πρόσφυγα, στις 17 Ιουνίου 1943, στο δημαρχείο της Νίκαιας ενώ ήταν έγκυος. Συνελήφθησαν μαζί στο Villefranche και μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο διέλευσης του Drancy έξω από το Παρίσι. Η εκτέλεση των εγκύων γυναικών μόλις έφταναν στα στρατόπεδα ήταν άμεση. Η Σαρλότ Σαλομόν έχασε τη ζωή της την πρώτη ώρα που ήταν στο Άουσβιτς. Ο Alexander Nagler πέθανε από εξάντληση στο ίδιο στρατόπεδο. Αλλά το έργο της που είχε συσκευάσει και παραδώσει σε έναν έμπιστο φίλο της λέγοντάς του «κρατήστε το ασφαλές, είναι όλη η ζωή μου» βρέθηκε από τον επιζώντα πατέρα της και τη γυναίκα του και δωρήθηκε στο Εβραϊκό Ιστορικό Μουσείο του Άμστερνταμ.

Αυτό που έμεινε από την Σαρλότ Σαλομόν είναι μια σπουδαία καλλιτεχνική γραφή και ένα αδούλωτο πνεύμα που δεν μπόρεσε να εξαφανίσει κανένα στρατόπεδο. Το πνεύμα της διατηρήθηκε ζωντανό και η έκθεση των έργων της στο Λονδίνο, στο Εβραϊκό Μουσείο με τίτλο «Ζωή; ή Θέατρο;» αποδεικνύει ότι οι ιδέες δεν πεθαίνουν. Η Σαλομόν κατάφερε να δημιουργήσει ένα μοναδικό πρωτότυπο κόσμο μέσα από τα βάθη της ύπαρξής της. Σε ένα από τα τελευταία της έργα εμφανίζεται μια προφητική λεζάντα: “I will live for them all.”

Πηγή: elculture.gr