Oι έρευνες δείχνουν ότι τα υγιέστερα και πιο ευτυχισμένα παιδιά έχουν καλύτερες σχολικές επιδόσεις και ότι η εκπαίδευση αποτελεί σημαντικό καθοριστικό παράγοντα για τη μελλοντική τους υγεία. Αλλά η εκπαίδευση δεν αφορά μόνο τα μαθήματα μέσα στους τέσσερις τοίχους μιας τάξης. Το εξωτερικό περιβάλλον ενθαρρύνει δεξιότητες όπως η επίλυση προβλημάτων και η διαπραγμάτευση κινδύνων που είναι εξίσου σημαντικά για την ανάπτυξη των παιδιών.

Ads

Αλλά οι ευκαιρίες πρόσβασης των παιδιών στο φυσικό περιβάλλον συνεχώς μειώνονται. Τα παιδιά δαπανούν λιγότερο χρόνο έξω λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, την εγκληματικότητα και άλλους προβληματισμούς των γονέων. Τα σύγχρονα περιβάλλοντα έχουν λιγότερους ανοιχτούς χώρους πρασίνου, ενώ η τεχνολογία έχει αυξήσει την καθιστική ζωή των παιδιών. Γι ‘αυτούς τους λόγους πολλοί πιστεύουν ότι τα σχολεία παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο και έχουν ευθύνη να δώσουν πρόσβαση στα παιδιά στο φυσικό περιβάλλον.

Δεν πρόκειται μόνο για τη βελτίωση του χρόνου στα διαλείμματα και το μάθημα της φυσικής αγωγής. Σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, οι δάσκαλοι παίρνουν παιδιά σε εξωτερικούς χώρους και κάνουν εκεί την παράδοση μαθημάτων, από μαθηματικά και λογοτεχνία μέχρι φυσική.

Παρόλο που δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία για το πόσο τα «εξωτερικά μαθήματα» χρησιμοποιούνται, οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι συνεχώς αυξάνονται. Αυτές οι υπαίθριες πρωτοβουλίες υποστηρίζονται για όλες τις ηλικίες από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία έχει επενδύσει στο πρόγραμμα Natural Connections του Πανεπιστημίου Plymouth. Ωστόσο, παρά την υποστήριξη, τα εξωτερικά μαθήματα εξακολουθούν να μην χρησιμοποιούνται στα δημοτικά σχολεία, δηλαδή στα παιδιά είναι ηλικίας μεταξύ επτά και 11 ετών. Επομένως, αν υπάρχουν τόσο μεγάλα οφέλη γιατί δεν χρησιμοποιούνται πιο συχνά;

Ads

Μέσω συνεντεύξεων οι συντάκτες της έρευνας που δημοσιεύτηκε στο Conversation ζήτησαν τις απόψεις καθηγητών και μαθητών σχετικά με τα εξωτερικά μαθήματα. Όλοι οι συμμετέχοντες, μικροί και μεγάλοι, έκαναν μαθήματα σε εξωτερικό χώρο για τουλάχιστον μία ώρα την εβδομάδα. Συνολικά, μίλησαν για ένα ευρύ φάσμα πλεονεκτημάτων για την ευημερία και τη μάθηση. Εντούτοις, υπήρξαν επίσης και ορισμένες προκλήσεις.

Οι μαθητές ένιωθαν μια αίσθηση ελευθερίας όταν βρισκόταν έξω από τους περιοριστικούς τοίχους της τάξης. Ένιωσαν περισσότερο ικανοί να εκφραστούν και απολάμβαναν την ικανότητα να κινούνται περισσότερο. Επίσης, δήλωσαν ότι αισθάνονται πιο αφοσιωμένοι και ήταν πιο θετικοί σχετικά με την εμπειρία μάθησης. Πολλοί ήταν αυτοί που υποστήριξαν μάλιστα ότι η μνήμη τους λειτουργούσε καλύτερα στο εξωτερικό περιβάλλον. «Όταν βγαίνουμε στο δάσος δεν καταλαβαίνουμε ότι κάνουμε μάθημα γιατί είμαστε εκτός σχολείου. Όμως μαθαίνουμε και μαθηματικά και αγγλικά και είναι εκπαιδευτικό και διασκεδαστικό ταυτόχρονα», σχολίασε ένας μαθητής.

Οι δάσκαλοι από τη μεριά τους σχολίασαν τη διαφορετική προσέγγιση που χρησιμοποιούσαν στα μαθήματα και πώς αυτός ο τρόπος βοήθησε να συμμετέχουν στο μάθημα όλα τα παιδιά. Ένιωσαν επίσης ότι οι μαθητές έχουν το δικαίωμα να βρίσκονται σε εξωτερικούς χώρους, ειδικά σε μια εποχή όπου οι ευκαιρίες πρόσβασης στο φυσικό περιβάλλον είναι περιορισμένες και τα σχολεία ήταν σε θέση να το εκπληρώσουν.

Είναι σημαντικό ότι οι δάσκαλοι μίλησαν για αυξημένη ικανοποίηση από την εργασία τους και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένου ότι η ευημερία των εκπαιδευτικών αποτελεί βασικό παράγοντα για τη δημιουργία σταθερών περιβαλλόντων για μάθηση των μαθητών.

Αρχικά οι δάσκαλοι ανησυχούσαν σχετικά με την ασφάλεια, αλλά μόλις οι μαθητές συνήθισαν τα υπαίθρια μαθήματα ως μέρος του προγράμματος τους, τήρησαν συγκεκριμένους κανόνες και όρια. Ωστόσο, οι δάσκαλοι ανέφεραν επίσης ότι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους δεν χρησιμοποιούσαν τα εξωτερικά μαθήματα πιο συχνά ήταν επειδή δυσκολεύονταν με την αξιολόγηση μαθησιακών αποτελεσμάτων. Η χρηματοδότηση είναι επίσης ένα ακόμα θέμα, καθώς ο ρουχισμός για την ύπαιθρο, η κατάρτιση των εκπαιδευτικών και ο εξοπλισμός χρειάζονται επιπλέον πόρους.

Σε κάθε περίπτωση τα ευρήματα της μελέτης αποδεικνύουν ότι μια ώρα ή δύο εξωτερικών μαθημάτων κάθε εβδομάδα, βελτιώνει την ευημερία των παιδιών και αυξάνει την ικανοποίηση από την εργασία των εκπαιδευτικών. Αν θέλουμε τα παιδιά μας να έχουν ευκαιρίες όπου δεν θα αισθάνονται ότι κάνουν μάθημα αλλά ζουν μια νέα περιπέτεια και οι δάσκαλοι να λειτουργούν σαν άνθρωποι και όχι σαν ρομπότ, πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε τα μαθήματα του σχολείου. Η διδασκαλία δεν χρειάζεται να ακολουθήσει μια άκαμπτη μορφή τάξης – μια απλή αλλαγή όπως η έξοδος στη φύση μπορεί να έχει τεράστια οφέλη.