Ο μέχρι τώρα παραγκωνισμός των μεταναστών από το κράτος και η ανυπαρξία μεταναστευτικής πολιτικής και πρόνοιας, είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των παράνομων μεταναστών, την καθιέρωση της «μαύρης» εργασίας, τη διόγκωση των γραφειοκρατικών δυσκολιών, τον κοινωνικό αποκλεισμό τους. Η ανάληψη κεντρικών διοικητικών θέσεων από μετανάστες, τόσο σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης όσο και σε εθνικό επίπεδο, μπορεί να διευκολύνει τη ζωή των μεταναστών στις χώρες ανά τον κόσμο και να λύσει πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όταν εισέρχονται στις χώρες υποδοχής, δεδομένου ότι το δικαίωμα του «εκλέγειν» και «εκλέγεσθαι» τους έχει παραχωρηθεί.

Τρανό παράδειγμα της παραπάνω λογικής αποτελεί ο Μεξικάνος μετανάστης, Pablo Rodriguez, που διαμένει στις ΗΠΑ και είναι εκλεγμένο μέλος του Κογκρέσου στην πολιτειακή κυβέρνηση Zacatecas του κεντρικού Μεξικού. Παρόμοιες περιπτώσεις συναντάμε και σε άλλες πολιτείες του Μεξικού, όπως στο Michoacán, και το ομοσπονδιακό Κογκρέσο. «Οι μετανάστες έχουν επιτύχει μεγαλύτερη κοινωνική και πολιτική παρουσία στις κοινότητές τους, στις οποίες ενεργούν ως συνομιλητές με τις τοπικές αρχές. Αυτό έχει ως επακόλουθο την επιρροή που ασκείται και σε άλλα θέματα κυβερνητικής πολιτικής», τονίζει ο Alejandro Canales, καθηγητής στο κρατικό πανεπιστήμιο της Γκουανταλαχάρα. Ενώσεις μεταναστών ασκούν πίεση στις κυβερνήσεις τους για να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στους πολίτες τους που μεταβαίνουν στο εξωτερικό, ιδιαίτερα τους μετανάστες χωρίς χαρτιά. «Έχουμε καταφέρει να επηρεάσουμε την κυβέρνηση να υιοθετήσει πολιτικές για την προστασία των μεταναστών στις χώρες διαμονής τους», σημειώνει η Ellene Sana, επικεφαλής του Κέντρου Προάσπισης των διακινούμενων στις Φιλιππίνες. Περίπου εννέα εκατομμύρια Φιλιππινέζοι ζουν στο εξωτερικό, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μέση Ανατολή. Παρά το γεγονός ότι έχουν τη δυνατότητα να ψηφίζουν στη χώρα παραμονής τους από το 2003, δεν μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα για αιρετό αξίωμα.

«Οι μετανάστες ενδιαφέρονται να συμβάλουν στη δημιουργία οργανώσεων στις κοινότητές τους και να προάγουν τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα», δήλωσε η Lis-Marie Alvarado από τη Νικαράγουα που συντονίζει τις δραστηριότητες της νεολαίας στην οργάνωση των μεταναστών «Κι εμείς μετράμε!» με βάση την αμερικανική πολιτεία της Φλόριντα. Ωστόσο, άλλες χώρες έχουν σημειώσει μικρότερη πρόοδο. Στη Νικαράγουα, η ψηφοφορία από το εξωτερικό δεν καθίσταται δικαίωμα των μεταναστών όπως επίσης, δεν προβλέπεται το δικαίωμα κάποιου μετανάστη να θέσει υποψηφιότητα. Στη Δομινικανή Δημοκρατία οι πολίτες που ζουν εκτός της χώρας έχουν μόνο το δικαίωμα του «εκλέγειν», τη στιγμή που περίπου τρία εκατομμύρια Δομινικανοί ζουν στις ΗΠΑ. «Η ατζέντα των μεταναστών πρέπει να είναι στο επίκεντρο. Κάθε κυβέρνηση πρέπει να δεσμευτεί σε μεγαλύτερο βαθμό για να βοηθήσει τους ανθρώπους που μεταναστεύουν», υπογραμμίζει ο καθηγητής πανεπιστημίου της Γκουνταλαχάρα. Η πρόκληση, όμως, συνίσταται στο να παρακινηθούν οι μετανάστες ώστε να διαμορφώσουν τις οργανώσεις για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την επίτευξη της κοινωνικής προστασίας, καθώς τα περισσότερα κράτη ανά τον κόσμο στερούνται κοινωνικής πολιτικής και σχεδιασμού διαχείρισης των μεταναστευτικών ρευμάτων.