Δυσοίωνες είναι οι πρώτες εκτιμήσεις για την κατάσταση που θα διαμορφωθεί μετά την σαρωτική νίκη των εθνικιστικών – ακροδεξιών δυνάμεων στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, την Τετάρτη (8 Μαϊου) στη Βόρεια Μακεδονία.

Το Euractiv, για παράδειγμα, είναι απροσχημάτιστα απαισιόδοξο, καθώς προβλέπει ήδη για τη χώρα «πορεία σύγκρουσης με τους γείτονές της στην ΕΕ, την Ελλάδα και τη Βουλγαρία», καθώς και με την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα αποτελέσματα της εκλογικής επιτροπής έδειξαν ότι το VMRO-DPMNE απέσπασε το 42% με καταμετρημένο το 72% των ψήφων στην ψηφοφορία για το κοινοβούλιο, έναντι 14% για τους κυβερνώντες κεντροαριστερούς σοσιαλδημοκράτες (SDSM), γεγονός που ώθησε τον ηγέτη του SDSM, Ντίμιταρ Κοβατσέφσκι, να παραδεχθεί την ήττα του:

«Το αποτέλεσμα είναι απογοητευτικό και αυτό είναι ένα μεγάλο πλήγμα για το SDSM», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου, στην οποία ζήτησε επίσης μια εκ βάθρων ανανέωση του κόμματός του.

Την ίδια ώρα, εκατοντάδες πανηγυρίζοντες υποστηρικτές του αντιπολιτευόμενου κόμματος VMRO-DPMNE αψήφησαν τη βροχή έξω από τα κεντρικά γραφεία του στο κέντρο των Σκοπίων ανεμίζοντας εθνικές και κομματικές σημαίες και χορεύοντας με παραδοσιακή μουσική.

«Αγαπητέ λαέ της Μακεδονίας τα καταφέραμε. Η Μακεδονία νίκησε. Αυτή είναι μια ιστορική νίκη του λαού», δήλωσε ο ηγέτης του VMRO-DPMNE, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, στο πλήθος.

Για το Euractiv, η επιτυχία του εθνικιστικού κόμματος θα έχει πιθανότατα σημαντικές επιπτώσεις στο όνειρο της βαλκανικής χώρας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο Μίτσκοσκι αρνήθηκε να αναγνωρίσει το νέο όνομα της χώρας, όπως προέκυψε από την ιστορική συμφωνία με την Ελλάδα το 2018, η οποία πρόσθεσε το «Βόρεια» στον τίτλο της για να διευθετηθεί μια μακροχρόνια διαμάχη και να επιτρέψει στη χώρα να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης έχει επίσης υποσχεθεί να παραμείνει σταθερός σε μια διαμάχη με τη Βουλγαρία για γλωσσικά και ιστορικά ζητήματα, η οποία έχει δει τη Σόφια να μπλοκάρει τις συνομιλίες ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ τα τελευταία δύο χρόνια.

Η Βουλγαρία απαίτησε από τα Σκόπια να αλλάξουν το σύνταγμά τους για να αναγνωρίσουν τη βουλγαρική μειονότητα.

Το 2022, η Βουλγαρία συμφώνησε σε πρόταση της τότε γαλλικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ να άρει το βέτο της στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων των Σκοπίων όταν η Βόρεια Μακεδονία προσθέσει τη βουλγαρική μειονότητα στο σύνταγμα της χώρας.

Το κυβερνών SDSM ήταν διατεθειμένο να προβεί στις τροποποιήσεις, αλλά δεν διαθέτει τα ποσοστά για να κερδίσει την κοινοβουλευτική ψηφοφορία.

Το προεκλογικό εισιτήριο του VMRO-DPMNE ήταν η αντίθεση στην τροποποίηση του Συντάγματος.

Οι ψηφοφόροι στη βαλκανική χώρα των 2 εκατομμυρίων κατοίκων έχουν απογοητευτεί από την υποτονική πρόοδο της προσπάθειάς της να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία χαιρετίστηκε με αισιοδοξία το 2005, αλλά έκτοτε έχει γίνει έμβλημα της χαμένης υπόσχεσης της Βόρειας Μακεδονίας.

Η διαρκής διαφθορά και η αργή ανάπτυξη έχουν επίσης απογοητεύσει τους ψηφοφόρους απέναντι στο κυβερνών κόμμα.

Στην επαναληπτική ψηφοφορία για τον πιο εθιμοτυπικό ρόλο του προέδρου, η Gordana Siljanovska-Davkova, καθηγήτρια πανεπιστημίου που υποστηρίχθηκε από το VMRO-DPMNE, νίκησε τον υποστηριζόμενο από το SDSM Stevo Pendarovski με σαρωτική διαφορά.

Η Siljanovska-Davkova συγκέντρωσε το 65% των ψήφων έναντι 29% του Pendarovski, με καταμετρημένο πάνω από το 87% των ψήφων.

«Αναρωτιόμουν γιατί μου αξίζει μια τέτοια τιμή;» δήλωσε η Siljanovska-Davkova στους δημοσιογράφους λίγο μετά την εκλογή της ως η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της χώρας. «Η ανταμοιβή είναι ανεκτίμητη για μένα, πρόκειται για μια τεράστια ευθύνη».

Η αντιπολίτευση θα χρειαστεί πιθανότατα να σχηματίσει συνασπισμούς με μικρότερους εταίρους για να κερδίσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Οι συζητήσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν τις επόμενες ημέρες.

«Η ένταξη στην ΕΕ δεν θα προχωρήσει σημαντικά υπό μια πιθανή κυβέρνηση VMRO-DPMNE», δήλωσε ο Μάριο Μπικάρσκι, αναλυτής της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης στη συμβουλευτική εταιρεία κινδύνου Verisk Maplecroft.

Εθνοτικοί Αλβανοί

Κατά την προετοιμασία της αναμέτρησης της Τετάρτης, ο Μίτσκοσκι χρησιμοποίησε όλο και πιο επιθετική γλώσσα προς το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα της χώρας – το DUI – προκαλώντας ανησυχίες ότι η ρητορική αυτή θα μπορούσε να υπονομεύσει τις εύθραυστες εθνοτικές σχέσεις.

Οι Αλβανοί αποτελούν περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της χώρας των 1,8 εκατομμυρίων, και ο ηγέτης του DUI Αλί Αχμέτι ηγήθηκε μιας σύντομης ένοπλης εξέγερσης για περισσότερα δικαιώματα για τους Αλβανούς το 2001.

Από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας από τη Γιουγκοσλαβία το 1991, οι διαδοχικές κυβερνήσεις ακολούθησαν τον άγραφο κανόνα ότι ένα αλβανικό κόμμα πρέπει να συμμετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό.

Το DUI, μαζί με μια συμμαχία μειονοτικών κομμάτων, φαίνεται ότι θα κατακτήσει τον μεγαλύτερο αριθμό αλβανικών ψήφων, παρά το γεγονός ότι ο Μίκοσκι κατακεραύνωσε τους ηγέτες του για διαφθορά.

«Κάθε φορά που λέω την αλήθεια, τη διαστρεβλώνουν ως επίθεση κατά των Αλβανών», δήλωσε ο Mickoski.

Το κέντρο της πρωτεύουσας των Σκοπίων είναι διάσπαρτο με ημιτελή ή άδεια κτίρια από μπετόν και μάρμαρο που ανεγέρθηκαν κατά την τελευταία θητεία του VMRO-DPMNE, η οποία έληξε όταν το SDSM ανέλαβε την εξουσία το 2017.

Μια αίθουσα συναυλιών που κάηκε πριν από μήνες περιμένει την ανακαίνισή της.

Ορισμένες πόλεις είναι από τις πιο μολυσμένες στην Ευρώπη, εν μέρει λόγω της κατανάλωσης άνθρακα και των παλαιών αυτοκινήτων.

Μεγάλο μέρος της νεολαίας της χώρας έχει μεταναστεύσει στο εξωτερικό σε αναζήτηση καλύτερων προοπτικών.

Ενώ πολλοί δεν ήταν σίγουροι για το τι θα μπορούσε να κάνει η αντιπολίτευση για να αλλάξει τα πράγματα, κάποιοι ήταν αισιόδοξοι.

«Αυτό είναι υπέροχο, η Βόρεια Μακεδονία επιστρέφει στους Μακεδόνες, το VMRO-DPMNE το έκανε», δήλωσε ο Pance Petkovski, 23 ετών, φοιτητής που παρακολουθούσε την κάλυψη των εκλογών από την τηλεόραση σε ένα καφέ των Σκοπίων.

Παρά τα εμπόδια στην ένταξη στην ΕΕ, πολλοί ψηφοφόροι παρέμειναν αισιόδοξοι ότι η Βόρεια Μακεδονία θα ενταχθεί στο μέλλον στο μπλοκ.

«Χωρίς την ευρωπαϊκή κοινότητα δεν μπορούμε να επιβιώσουμε», δήλωσε στο AFP ο Trajce Nacevski, ένας 90χρονος συνταξιούχος.

«Είμαστε μια μικρή χώρα».