Καθώς ξημερώνει η 5η Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, κορυφώνεται και η αγωνία αναφορικά με την τελική έκβαση στο εκλογικό θρίλερ ανάμεσα στην Κάμαλα Χάρις και τον Ντόναλντ Τραμπ για την προεδρία της χώρας, καθώς ολοκληρώνεται η ψηφοφορία, η οποία έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετές εβδομάδες.
Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις η μάχη ανάμεσα στην Δημοκρατική αντιπρόεδρο και τον Ρεπουμπλικανό πρώην πρόεδρο είναι κυριολεκτικά οριακή, καθώς οι διαφορές στις κρίσιμες πολιτείες είναι όλες στο όριο του στατιστικού λάθους.
Αμερικανικές εκλογές: Η λαϊκή ψήφος και οι εκλέκτορες
Στο σημείο αυτό καλό είναι να έχει κάποιος υπόψη ότι ο νικητής των αμερικανικὠν προεδρικών εκλογών δεν είναι απαραίτητα εκείνος που θα λάβει τις περισσότερες ψήφους στο σύνολο της χώρας (την λεγόμενη λαϊκή ψήφο), αλλά αυτός που θα κερδίσει την πλειοψηφία στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων, δηλαδή εκείνος που θα λάβει τουλάχιστον 270 ψήφους σε ένα σώμα συνολικά 538 μελών.
- Διαβάστε επίσης: Αμερικανικές εκλογές 2024 / Ο Πρόεδρος δεν καθορίζεται από την πλειοψηφία, αλλά από ένα παρωχημένο και ρατσιστικό σώμα εκλεκτόρων
Κάθε πολιτεία διαθέτει συγκεκριμένο αριθμό εκλεκτόρων (ανάλογο με τον πληθυσμό της), οι οποίοι αναδεικνύονται με πλειοψηφικό σύστημα. Κοινώς, όποιος από τους υποψήφιους επικρατήσει -έστω και με μία ψήφο διαφορά- παίρνει και το σύνολο των εκλεκτόρων που αναδεικνύει η συγκεκριμένη πολιτεία. Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως πως κάτι τέτοιο ισχύει σε 48 από τις 50 πολιτείες, αφού στο Μέιν και τη Νεμπράσκα, υπάρχουν διαιρεμένες εκλογικές ψήφοι. Δηλαδή, δύο ψήφοι δίνονται στον νικητή της λαϊκής ψήφου της πολιτείας και στη συνέχεια μία εκλογική ψήφος πηγαίνει στον νικητή της λαϊκής ψήφου ανά περιφέρεια του Κογκρέσου.
Όλα τα παραπάνω έχουν οδηγήσει στο παρελθόν σε στρεβλώσεις, αφού σε πέντε περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των δύο από τις έξι τελευταίες εκλογές, υποψήφιοι κέρδισαν το Κολέγιο των Εκλεκτόρων και συνεπώς την προεδρία, παρότι έχασαν την λαϊκή ψήφο. Η πιο πρόσφατη δε, αφορά τις εκλογές του 2016 όταν η Χίλαρι Κλίντον έχασε την μάχη για την προεδρία, παρά το γεγονός ότι έλαβε σχεδόν τρία εκατομμύρια περισσότερες ψήφους περισσότερες από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ευελπιστεί να επαναλάβει το κατόρθωμα και στις κάλπες του 2024.
Αμερικανικές εκλογές: «Blue Wall» vs «Red Sea»
Ένα ακόμη στοιχείο που καλό είναι λάβει κάποιος σχεδόν δεδομένο θεωρείται το αποτέλεσμα στις περισσότερες από τις πολιτείες βάσει της πολιτικής παράδοσης των δύο αμερικανικών μεγάλων κομμάτων. Για παράδειγμα, οι Δημοκρατικοί έχουν το λεγόμενο «Blue Wall», δηλαδή μια σειρά από πολιτείες όπως η Καλιφόρνια, η Νέα Υόρκη, η Ουάσιγκτον, η Μασαχουσέτη και αρκετές ακόμη, τις οποίες παραδοσιακά κερδίζουν.
Στον αντίποδα, οι Ρεπουμπλικανοί αντιπαραθέτουν την λεγόμενη «Red Sea», με πολιτείες όπως το Τέξας, το Τενεσί, το Μιζούρι, το Κεντάκι και αρκετές ακόμη (κυρίως πολιτείες του αμερικανικού Νότου).
Αμερικανικές εκλογές: Οι 7 «swing states» – Τα δεδομένα της τελευταίας στιγμής
Κάπως έτσι ερχόμαστε στις λεγόμενες «swing states», πολιτείες που θεωρούνται αμφίρροπες, με το εκλογικό αποτέλεσμά τους να είναι κάθε φορά οριακό και να θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμο για την ανάδειξη του Δημοκρατικού ή του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου.
Στην προκείμενη περίπτωση των εκλογών του 2024 οι κρίσιμες πολιτείες είναι οι εξής επτά:
- Αριζόνα,
- Βόρεια Καρολίνα,
- Τζόρτζια,
- Μίσιγκαν,
- Νεβάδα,
- Πενσυλβανία και
- Ουισκόνσιν.
Αναφορικά με την έκβαση της μάχης στις συγκεκριμένες πολιτεἰες οι εκτιμήσεις των δημοσκόπων είναι συγκεχυμένες και εν πολλοίς αντικρουόμενες. Σε εκείνο που φαίνεται πάντως όλοι να συμφωνούν είναι πως ο Ντόναλντ Τραμπ εμφάνισε μια αξιοπρόσεκτη δυναμική τις τελευταίες εβδομάδες -στηριζόμενος και σε αδυναμίες της πολιτικής εκστρατείας της Χάρις- υπερκαλύπτοντας σε αρκετές περιπτώσεις το «χάντικαπ» που είχε έναντι της υποψήφιας των Δημοκρατικών, η οποία αντιστοίχως παρουσίασε σημάδια στασιμότητας.
Κάπως έτσι η τελευταία εικόνα σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της έγκυρης πλατφόρμας Fivethirtyeight (με βάση δημοσκοπήσεις, αλλά και με βάση ιστορικά, οικονομικά και δημογραφικά δεδομένα), η «πλάστιγγα» αναφορικά με την κατανομή των εκλεκτορικών εδρών φαίνεται να γέρνει -εξαιρετικά οριακά πάντως- υπέρ της Χάρις.
Όπως σημειώνουν πάντως οι αναλυτές της πλατφόρμας η εν λόγω πρόβλεψη μπορεί πολύ εύκολα να ανατραπεί, καθώς τα δεδομένα για τους δύο υποψηφίους στις «swing states» έχουν ως εξής:
- ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται έχει το «πάνω χέρι» στην Αριζόνα, ενώ παράλληλα διατηρεί μικρό προβάδισμα σε Τζόρτζια και Βόρεια Καρολίνα
- η Κάμαλα Χάρις διατηρεί ισχνό προβάδισμα σε Ουισκόνσιν και Μίσιγκαν
- κυριολεκτικά «στην κόψη του ξυραφιού» βρίσκεται η μάχη σε Νεβάδα και Πενσυλβάνια, με την τελευταία ενδεχομένως να αποδειχθεί και η πλέον κρίσιμη πολιτεία, καθώς βγάζει 19 εκλέκτορες
Αμερικανικές εκλογές: Το σενάριο της ισοπαλίας
Εδώ υπάρχει κι ένα ακόμη σενάριο, το οποίο αν και δεν συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες, παραμένει υπαρκτό, αυτό της ισοπαλίας. Κι αυτό γιατί ο συνολικός αριθμός των εκλεκτόρων είναι 538, αρά ζυγός, πράγμα που σημαίνει ότι μέσω κάποιων συνδυασμών εκλογικών αποτελεσμάτων σε συγκεκριμένες πολιτείες, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι 269-269.
Σε μια τέτοια περίπτωση, εάν δηλαδή κανείς από τους δύο υποψηφίους δεν καταφέρει να ξεπεράσει τον μαγικό αριθμό των 270 εκλεκτόρων που απαιτούνται, τότε σύμφωνα με τη 12η Τροπολογία, το Κογκρέσο θα επιλέξει τον πρόεδρο και η Γερουσία τον αντιπρόεδρο.
Αμερικανικές εκλογές: Πότε θα μάθουμε τον νικητή
Σε κάθε περίπτωση, με δεδομένο πως οι διαφορές ανάμεσα στις υποψηφίους σε κρίσιμές πολιτείες είναι οριακές, με το αποτέλεσμα να κρίνεται πιθανότατα για μερικές χιλιάδες ψήφους, ίσως χρειαστεί να περιμένουμε αρκετές ώρες -ή ακόμη και μέρες- για να μάθουμε τον τελικό νικητή.
Υπενθυμίζεται πως το 2016 το αποτέλεσμα δεν κρίθηκε παρά μόνο τέσσερις ημέρες μετά την ημέρα των εκλογών και μετά την λαϊκή ετυμηγορία στην Πενσυλβάνια. Παράλληλα, το Associated Press ανακήρυξε τη Βόρεια Καρολίνα υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ 10 ημέρες μετά την ημέρα των εκλογών και τη Τζόρτζια υπέρ του Μπάιντεν 16 ημέρες αργότερα, μετά από χειρόγραφες επανακαταμετρήσεις.
Διαβάστε επίσης: Αμερικανικές εκλογές / Η ομάδα της Χάρις προειδοποιεί πως ίσως χρειαστούν μέρες για το οριστικό αποτέλεσμα
Τέσσερα χρόνια νωρίτερα, οι εκλογές του 2016 είχαν κριθεί μόλις λίγες ώρες μετά το κλείσιμο της κάλπης. Το Associated Press ανακήρυξε τον Τραμπ νικητή στις 2:29 π.μ. τη νύχτα των εκλογών.
Τέλος, ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει στην περίπτωση του 2000 όταν η τελική έκβαση των εκλογών κρίθηκε στα μέσα Δεκεμβρίου (περίπου ένα μήνα μετά) από το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο των ΗΠΑ, το οποίο απεφάνθη πως ο Τζορτζ Μπους Τζούνιορ είχε κερδίσει ορθώς τους 29 κρίσιμους εκλέκτορες της πολιτείας Φλόριντα, για μόλις 537 ψήφους, από τον αντίπαλό του Αλ Γκορ. Ο τελευταίος είχε πάρει στο σύνολο των ΗΠΑ σχεδόν 500 χιλιάδες περισσότερες ψήφους.
