Το παρασκήνιο κατά τη νατοϊκή άσκηση «Τολμηρός Τοξότης» (Noble Archer) στο Αιγαίο στο τέλος του 2008, αποκαλύπτουν απόρρητα αμερικανικά τηλεγραφήματα από το Wikileaks. Η Τουρκία είχε τότε αντιδράσει έντονα καθώς θεωρούσε το νησί Αη Στράτη αποστρατικοποιημένο.

Ads

Η άσκηση είχε γίνει με συμμετοχή νατοϊκού αεροσκάφους και περιλάμβανε και τον Αη Στράτη. Οι υπερπτήσεις που ακολούθησαν σε Αγαθονήσι και Φαρμακονήσι ερμηνεύτηκαν από την αμερικανική πλευρά ως «εκδίκηση» της Άγκυρας, όπως φαίνεται σε διμερείς διπλωματικές επαφές της περιόδου, σύμφωνα με το «Έθνος».

Το 2009, στο αμερικανικό τηλεγράφημα από την πρεσβεία στην Αγκυρα, με τίτλο «Διατηρώντας την ηρεμία στο Αιγαίο»(15-1-2009), ο Αμερικανός πρέσβης Τζέφρι προέβη σε εισηγήσεις στην κυβέρνησή του και εξήγησε τη νομική και πολιτική βάση της Άγκυρας για «αποστρατιωτικοποίηση» των νησιών του Αιγαίου, που βασίζεται στο Δόγμα Λουνς.

Το Δόγμα Λουνς (Luns Rules ή Luns Doctrine) εφαρμόσθηκε με την επιστροφή της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Προβλέπει την εξαίρεση των διαφιλονικούμενων περιοχών από τους συμμαχικούς σχεδιασμούς. Μάλιστα, στην έκδοση του 2006 των Aegean Policy Guidance ( Διαδικασίες για την Πολιτική του Aιγαίου) καλούνται οι νατοϊκοί επιτελείς να εξαιρούν από το σχεδιασμό ασκήσεων και άλλων νατοϊκών προγραμμάτων την περιοχή του Aνατολικού Aιγαίου.

Για την άσκηση «Τολμηρός Τοξότης» με πτήση πάνω από τον Αη Στράτη ο Αμερικανός πρέσβης ανέφερε: «Η Τουρκία υποστηρίζει ότι είναι αποστρατιωτικοποιημένο και η άσκηση αύξησε την ένταση μεταξύ των δυο χωρών». Επίσης, προειδοποιεί ότι η επανάληψη της άσκησης θα οδηγήσει την ήδη αυξημένη ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σε επικίνδυνο επίπεδο.

Στο τηλεγράφημά του δήλωσε, ακόμη, πως συμβούλευσε την Τουρκία να μην προβεί σε προκλήσεις που αμφισβητούν την ελληνική κυριαρχία των νησιών της Δωδεκανήσου και παράλληλα τόνισε πως απορρίπτει την ελληνική προσέγγιση ότι «μια τέτοια αμφισβήτηση (της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών) που προκαλεί το Νατοϊκό Δόγμα Λουνς απαιτεί ανάμειξη του Δικαστηρίου της Χάγης».