Με τις ελπίδες για εντοπισμό επιζώντων από το πολύνεκρο προσφυγικό ναυάγιο στην Πύλο να σβήνουν ώρα με την ώρα, σοβαρά ερωτήματα εγείρονται για τις θεσμικές ενέργειες στο χρονικό διάστημα μεταξύ εντοπισμού του απολύτως υπερφορτωμένου αλιευτικού σκάφος «Αντριάνα» και της έναρξης της επιχείρησης διάσωσης του Λιμενικού.

Η επίσημη ενημέρωση του Κέντρου Επιχειρήσεων του υπουργείου Ναυτιλίας αναφέρει ότι η Αθήνα ενημερώθηκε από τη Ρώμη στις 11:00 της Τρίτης 13 Ιουνίου, απέκτησε οπτική επαφή μέσω ελικοπτέρου του Λιμενικού στις 15:35 ενώ παράλληλα το πρώτο παράκτιο περιπολικό του Λιμενικού πλησίαζε την περιοχή και στις 02:04 της Τετάρτης 14 Ιουνίου ξεκίνησε η ανατροπή του σκάφους. Στη συνέχεια ξεκίνησε η ευρεία επιχείρηση έρευνας – διάσωσης.

Σε αυτό το διάστημα των τουλάχιστον δέκα ωρών το Λιμενικό επικοινώνησε επανειλημμένα με το «Αντριάνα», όμως – όπως υποστηρίζεται- οι επιβαίνοντες «επαναλάμβαναν σταθερά ότι επιθυμούν να πλεύσουν προς Ιταλία και δεν ήθελαν καμία συνδρομή από την Ελλάδα». Όπως επανειλημμένα έχει τονίσει σε δηλώσεις του ο εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού Σώματος, πλωτάρχης Νικόλαος Αλεξίου, «ένα αλιευτικό σκάφος αυτού του μεγέθους και σε αυτή την κατάσταση με τόσους ανθρώπους στο κατάστρωμα, οι οποίοι δεν επιθυμούν τη διάσωση, και πας να ανατρέψεις την πορεία του βιαίως… θα υπάρξει μετατόπιση του κόσμου».

Το πρωί της 13ης Ιουνίου, από 10:35 (ώρα Ελλάδας), η ακτιβίστρια Nawal Soufi ειδοποίησε για ένα μεγάλο σκάφος σε κίνδυνο, που μεταφέρει, σύμφωνα με τους επιβαίνοντες, περίπου 750 άτομα. Τις επόμενες ώρες, η Nawal Soufi δημοσίευσε περαιτέρω πληροφορίες, όπως το στίγμα GPS του σκάφους που βρίσκεται σε κίνδυνο και ότι έχουν ειδοποιηθεί οι αρχές της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Μάλτας.

Σύμφωνα με το Alarm Phone, δίκτυο ακτιβιστών που παρέχει τηλεφωνική γραμμή επικοινωνίας για μετανάστες που βρίσκονται σε κίνδυνο, το γεωγραφικό στίγμα που στάλθηκε από τους πρόσφυγες στις 17:34 της Τρίτης 13 Ιουνίου έδειχνε το σκάφος τους «πολύ κοντά στην προηγούμενη θέση», αυτήν που είχαν στείλει στις 16:13.

Διαβάστε σχετικά:

• Διεθνής πραγματογνώμονας για ναυάγιο: Το ελληνικό λιμενικό έπρεπε να επέμβει σε κάθε περίπτωση
• Ναυάγιο στην Πύλο: Σβήνουν οι ελπίδες για επιζώντες – Συνεχίζονται οι έρευνες
• Ναυάγιο στην Πύλο: Επιλέγουν τη διαδρομή θανάτου για να αποφύγουν τα pushbacks στην Ελλάδα
• Οι ηθικοί αυτουργοί του ναυαγίου

Με ανάρτησή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η Nawal Soufi ανέφερε:

Πρώτον, ότι το εμπορικό πλοίο που πλησίασε το «Αντριάνα» άρχισε να τους πετά μπουκαλάκια με νερό με αποτέλεσμα να υπάρξει κίνδυνος για τη σταθερότητα της βάρκας, καθώς οι άνθρωποι, εξαιτίας της έλλειψης νερού, επιχείρησαν να τα πιάσουν. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι από τους συνολικά 104 διασωθέντες που διακομίστηκαν στο νοσοκομείο Καλαμάτας διαγνώστηκαν με αφυδάτωση.

Δεύτερον, σύμφωνα με τη Nawal Soufi, οι επιβαίνοντες ουδέποτε της μετέφεραν ότι θέλουν να συνεχίσουν το ταξίδι τους στην Ιταλία, διότι αφενός δεν θα ήξεραν πώς να σαλπάρουν αφού ο οδηγός του σκάφους το είχε εγκαταλείψει, αφετέρου προσπάθησαν να αποτρέψουν το ναυάγιο και επιχείρησαν να απομακρυνθούν από τη βάρκα για να μην βουλιάξει.

«Είναι ποτέ δυνατόν η διαφυγή των μεταναστών από την κατάσταση κινδύνου στην οποία βρίσκονταν να ερμηνεύθηκε από τις ελληνικές αρχές ως διαφυγή από τη διάσωση;» διερωτάται η ακτιβίστρια, υπογραμμίζοντας πως αυτοί οι άνθρωποι επιζητούσαν βοήθεια από οποιαδήποτε χώρα.

Ολόκληρη η ανάρτηση της κοινωνικής λειτουργού και ακτιβίστριας για τα ανθρώπινα δικαιώματα:

«Εξουσιοδοτώ τους δημοσιογράφους που επικοινωνούν μαζί μου αυτές τις ώρες να χρησιμοποιήσουν αυτή τη δήλωση για να καταγράψουν μέρος της δυναμικής των γεγονότων που έλαβαν χώρα χθες.

Στις 13 Ιουνίου 2023, τις πρώτες πρωινές ώρες, μετανάστες που επέβαιναν σε σκάφος φορτωμένο με 750 άτομα επικοινώνησαν μαζί μου και μου μίλησαν για την κατάστασή τους. Μετά από πέντε ημέρες ταξιδιού, το νερό είχε τελειώσει, ο καπετάνιος του πλοίου τους είχε εγκαταλείψει στην ανοιχτή θάλασσα και υπήρχαν επίσης έξι πτώματα στο σκάφος. Οι μετανάστες δεν γνώριζαν ακριβώς πού βρίσκονταν, αλλά χάρη στον άμεσο εντοπισμό του τηλεφώνου Turaya, μπόρεσα να μάθω την ακριβή τους θέση και να ειδοποιήσω τις αρμόδιες αρχές.

Ωστόσο, η κατάσταση περιπλέχθηκε όταν ένα πλοίο πλησίασε το σκάφος, έδεσε σχοινιά σε δύο σημεία του σκάφους και άρχισε να πετάει μπουκάλια με νερό. Οι μετανάστες αισθάνθηκαν μεγάλο κίνδυνο, καθώς φοβόντουσαν ότι τα σχοινιά θα μπορούσαν να προκαλέσουν ανατροπή του πλοίου και ότι η προσπάθεια επί του σκάφους για να πάρουν νερό θα μπορούσαν να προκαλέσουν τη βύθισή της.

Για το λόγο αυτό, απομακρύνθηκαν ελαφρώς από το πλοίο για να αποφύγουν ένα ναυάγιο.

Κατά τη διάρκεια της νύχτας, η κατάσταση στο σκάφος έγινε ακόμη πιο δραματική: οι μετανάστες ήταν μπερδεμένοι και δεν καταλάβαιναν αν επρόκειτο για επιχείρηση διάσωσης ή για έναν τρόπο να θέσουν τη ζωή τους σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο. Παρέμεινα σε επαφή μαζί τους μέχρι τις 11 το βράδυ ώρα Ελλάδας, προσπαθώντας να τους καθησυχάσω και να τους βοηθήσω να βρουν μια λύση.

Όλη την ώρα με ρωτούσαν τι έπρεπε να κάνουν και τους έλεγα συνεχώς ότι η ελληνική βοήθεια θα ερχόταν. Σε αυτό το τελευταίο τηλεφώνημα, ο άνθρωπος με τον οποίο μιλούσα μου είπε ρητά: “Νιώθω ότι αυτή θα είναι η τελευταία μας νύχτα στη ζωή”. Όταν οι μετανάστες απομακρύνθηκαν ελαφρώς από το πλοίο, δεν υπήρχε πρόθεση να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Ιταλία, γιατί δεν θα ήξεραν πώς να πλεύσουν στα ιταλικά ύδατα, καθώς ο πραγματικός καπετάνιος του πλοίου έλειπε και ρωτούσαν συνεχώς τι να κάνουν.

Χρειάζονταν οπωσδήποτε βοήθεια στα νερά όπου βρίσκονταν, και αν μου είχαν εκφράσει την πρόθεσή τους να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Ιταλία, προφανώς θα είχα στείλει ενημέρωση στη Μάλτα, την Ελλάδα και την Ιταλία, αλλά οι μετανάστες δεν είπαν ποτέ κάτι τέτοιο.

Είναι ποτέ δυνατόν η διαφυγή των μεταναστών από την κατάσταση κινδύνου στην οποία βρίσκονταν να ερμηνεύτηκε από τις ελληνικές αρχές ως διαφυγή από τη διάσωση; Αυτά είναι ερωτήματα που δεν μπορώ να απαντήσω, αλλά μπορώ να βεβαιώσω ότι αυτοί οι άνθρωποι ζητούσαν πάντα να διασωθούν από οποιαδήποτε χώρα.

Αυτή είναι η τελευταία ακριβής θέση που εστάλη από το τηλέφωνο Turaya και κοινοποιήθηκε στη Μάλτα, την Ελλάδα και την Ιταλία

Καθ’ όλη τη διάρκεια του απογεύματος και μέχρι τις 11 το βράδυ δεν έκανα τίποτα άλλο από το να καθησυχάζω τους ανθρώπους που τηλεφωνούσαν από το σκάφος, εξηγώντας τους ότι οι αρμόδιες αρχές είχαν τη θέση του σκάφους εδώ και πολλές ώρες και ότι σίγουρα θα έφτανε βοήθεια. Το μόνο που είχαν να κάνουν ήταν να διαχειριστούν την κατάσταση πανικού που επικρατούσε στο πλοίο».