Τι συμβαίνει με τις ομοφοβικές και τρανσοφοβικές επιθέσεις στα σχολεία της χώρας; Πόσο συχνές είναι; Σε ποια σημεία της χώρας εντοπίζονται περισσότερο; Ποια παιδιά βλέπουμε σε θέση θύτη, ποια σε θέση θύματος; Ποιοι συμπαραστέκονται και σε ποιο ποσοστό;  Σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα απαντά η πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα του Πολύχρωμου Σχολείου «Ομοφοβικά, λεσβιοφοβικά και τρανσφοβικά περιστατικά της σχολικής ζωής μας».

Πως εκφράζεται η ομοφοβία στα ανήλικα άτομα; Τα 800 περιστατικά που βίωσε ή παρατήρησε ένα παιδί, στα οποία στηρίχθηκε η έρευνα δείχνουν πως οι επιθέσεις γίνονται με καταστροφή αντικειμένων, σωματική ή λεκτική βία και περιθωριοποίηση.

«Επιθέσεις όμως δεν δέχονται μόνο τα ΛΟΑΤΚΙ αλλά και τα μη ΛΟΑΤΚΙ άτομα. Ένα αγόρι μπορεί να είναι θηλυπρεπές χωρίς να είναι γκέι, αντίστοιχα και στα κορίτσια, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές αρρενωπότητες και θηλυκότητες από την κυρίαρχη, επομένως η ομοφοβία επηρεάζει πολύ περισσότερες ομάδες από αυτές που νομίζουμε» λέει στο tvxs.gr  ο Πέτρος Σαπουτζάκης εκπαιδευτικός, από τα ιδρυτικά μέλη του Πολύχρωμου Σχολείου, ο οποίος μας βοηθάει να «διαβάσουμε την έρευνα και υπογραμμίζει το πάγιο αίτημα των οργανώσεων, ώστε να εισαχθεί επιτέλους στα σχολεία μάθημα συμπεριληπτικής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης.

«Στις περισσότερες περιπτώσεις τα παιδιά που δέχονται ομοφοβικές επιθέσεις, δεν έχουν προσανατολισμό ομόφυλο. Κάποιος θα  σχολιάσει ή θα  επιτεθεί σε άτομα που δεν συμμορφώνονται με τα κυρίαρχα πρότυπα φύλου, θεωρώντας ότι  είναι γκέι. Στη δική μας έρευνα υπήρχαν παιδιά που δηλώνουν ετεροφυλοφιλα και δέχθηκαν επίθεση» λέει ο Π. Σαπουτζάκης και υπογραμμίζει πόσο διαποτισμένα είναι όλα τα άτομα  -ΛΟΑΤΚΙ και μη- από την κουλτούρα της ομοφοβίας:

«Εσωτερικευμένη ομοφοβία υπάρχει από όλους. Δεν είναι οι ετεροφυλόφιλοι εναντίον των ομοφυλοφίλων. Και ένα ΛΟΑΤΚΙ άτομο μπορεί να το κάνει, γιατί την έχει συσσωρεύσει μέσα του. Ακόμα κι εγώ που είμαι ακτιβιστής χρόνια, έχω εσωτερικευμένα ομοφοβικά, τρανσφοβικά και ιντερφοβικά αντανακλαστικά τα οποία ανακαλύπτω διαρκώς κι αντιπαλεύω. Αν μπείτε σε εφαρμογές που χρησιμοποιούν γκέι, θα δείτε πόσοι διευκρινίζουν ότι ψάχνουν κάποιον μη θηλυπρεπή. Έχει να κάνει με την κυριαρχία που προστάζει την ομοφοβία».

Γι’αυτόν το λόγο υποστηρίζει ο Π. Σαπουτζάκης, είναι περισσότερα τα τρανσοφοβικά σχόλια από τα ομοφοβικά:

«Ένα παιδάκι χτυπάει την θηλυπρέπεια, αυτό είναι έκφραση φύλου. Εγώ ως δάσκαλος γκέι μη θηλυπρεπής, θα έχω πολύ λιγότερες επιθέσεις  από θηλυπρεπείς συναδέλφους. Το ότι είμαι αρρενωπός γκέι, πληροί τις προυποθεσεις της πατριαρχίας»

Τα αποτελέσματα της έρευνας, συμπίπτουν με εκείνα που έχουν βγάλει έρευνες στο εξωτερικό. Ποια ευρήματα κίνησαν το ενδιαφέρον του;

«Τα θηλυπρεπή αγόρια δέχονται τις περισσότερες επιθέσεις, σε ένα ποσοστό 75%. Τα άτομα που τα υποστηρίζουν ή επεμβαίνουν, είναι κατά 75% κορίτσια».

Οι νόμοι υπάρχουν αλλά δεν εφαρμόζονται στη σχολική κοινότητα

Το Πολύχρωμο Σχολείο, δέχεται καθημερινά καταγγελίες, με αποτέλεσμα να έχει μια πανοραμική θέα στα σχολεία της χώρας. «Έτσι γνωρίζουμε τι πρέπει να ζητήσουμε από την πολιτεία, ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν άμεσα στα σχολεία.

Είναι ανάγκη να υπάρχουν θετικά πρότυπα, αποδοχή. Οι καθηγητές να συμπεριφέρονται το ίδιο σε όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από τον τρόπο που εκφράζουν φύλο ή ταυτότητα. Να υπογραμμίσω ότι η σεξουαλική εκπαίδευση, πρέπει να είναι συμπεριληπτική. Έχουμε συνεργαστεί πολλές οργανώσεις ώστε να καταλήξουμε σε  10 σημεία στα οποία βλέπουμε να παραβιάζονται καθημερινά και συστηματικά τα δικαιώματα των παιδιών.

Ζητάμε από το υπουργείο να εκδώσει μια εγκύκλιο με το τι πρέπει να κάνει το σχολείο. Έχει το παιδί δικαίωμα στο σχολείο να έχει ένα rainbow σημαιάκι; Έχει δικαίωμα να πει ο Γιώργος ότι του αρέσει ο Δημητράκης; Φυσικά και ναι. Δεν μπορεί να γίνονται αυτά τα ζητήματα αφορμή να γίνεται κακός χαμός στον σύλλογο διδασκόντων ή στον σύλλογο γονέων. Όλα αυτά είναι ξεκαθαρισμένα στα νομοσχέδια αλλά δεν τα εφαρμόζουν οι σύλλογοι αν δεν το πει το υπουργείο. Φοβούνται τι θα πουν οι δάσκαλοι, τι θα πουν οι γονείς. Δεν πρέπει να περιμένουμε όμως τα παιδιά να βγάλουν το φίδι από την τρύπα, όπως έγινε στο Ίλιον».

Περισσότερα περιστατικά στην επαρχία, πιο υποστηρικτικοί οι φίλοι από γονείς και εκπαιδευτικούς

Η έρευνα δείχνει ότι  τα περισσότερα περιστατικά συμβαίνουν, στην επαρχία (55,4%) σε σχέση με την Αθήνα (43,1%), ή εκτός Ελλάδας (1,5%). Τα περιστατικά ΟΕ (ομοφοβικών επιθέσεων) φαίνεται να εκδηλώθηκαν σε υψηλότερο βαθμό στο γυμνάσιο (42,9%) και στο λύκειο (33,3%), με τις τάξεις του δημοτικού (Γράφημα 4) να ακολουθούν σε συχνότητα (Α-Β-Γ Δημοτικού με 10,4% και Δ-Ε-ΣΤ Δημοτικού με 13,4%).

Όσον αφορά τη διάρκεια εκδήλωσης, οι αναφορές δείχνουν να είναι πιο συνηθισμένο τα περιστατικά ΟΕ να διαρκούν από 1 έως 3 χρόνια (45,3%), ακολουθούν σε συχνότητα όσοι δήλωσαν ότι η διάρκεια των περιστατικών ήταν από 4 έως 6 χρόνια (27,7%) και από μέρες έως μήνες (19%). Τέλος, σημαντικό ποσοστό των περιστατικών αναφέρεται ότι διαρκούν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής των θυμάτων (8%).

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει, το πώς αντιδρά το περιβάλλον του σχολείου. Ποιοι είναι οι υποστηρικτικοί παρατηρητές, ποιοι οι αδιάφοροι και οι εκφοβιστικοί;

Παρατηρητές/ριες χαρακτηρίστηκαν αδιάφοροι σε ποσοστό 61,6% και εκφοβιστικοί σε ποσοστό 39%, ενώ υποστηρικτικούς παρατηρητές/ριες συναντάμε στο 35,9% των περιπτώσεων. Τα παιδιά λένε, πως οι φίλοι τους είναι περισσότερο υποστηρικτικοί από γονείς και εκπαιδευτικούς:

Σχετικά με τον τρόπο που αντέδρασαν αυτοί που ανακαλούν το περιστατικό ΟΕ, είτε παρατηρητές, είτε θύματα, στο 29,3% των περιπτώσεων αδιαφόρησαν, ενώ στο 22,8% έκλαψαν, έφυγαν και πήγαν κάπου να απομονωθούν και στο 21,1% επιτέθηκαν, φώναξαν και “έβαλαν τους θύτες στη θέση τους” (Γράφημα 12). Η αναφορά του περιστατικού ΟΕ που ανακαλούν παρατηρητές/ριες και θύματα γίνεται κατά κύριο λόγο σε φίλους (38%) και λιγότερο σε γονείς (14,5%), εκπαιδευτικούς (11%) και άλλα άτομα (9,8%), όπως βλέπουμε στο γράφημα 13.

Πως αντιδρούν τα θύματα

Τα θύματα ομοφοβικού εκφοβισμού αναφέρουν συχνότερα, με μεγάλη διαφορά από τους παρατηρητές, ότι το έριξαν στο διάβασμα, ότι απομονώθηκαν, ότι μίσησαν το σχολείο, ότι έπαθαν κατάθλιψη, ότι προσπάθησαν να μη διαφέρουν και ότι είχαν σκέψεις αυτοκτονίας. Ωστόσο, οι παρατηρητές/ριες ανέφεραν συχνότερα ότι την απόκτηση κοινωνικών προβληματισμών ως επίδραση των περιστατικών ΟΕ.