Ο πάλαι ποτέ βαλκανικός μας περίγυρος καθίσταται πλέον και ευρωπαϊκός. “Δεν είναι εδώ Βαλκάνια, σου το ‘πα”. Δεν είναι, δηλαδή, μόνο ο στίχος από το “Αγύριστο κεφάλι” του Μίλτου Πασχαλίδη, για να μας το θυμίζει.

Η έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ είναι ante portas, όπως έσπευσε να ανακοινώσει ο Γιοχάνες Χαν, αρμόδιος Επίτροπος για την Διεύρυνση, στην γερμανική εφημερίδα “Die Welt”.

Τα ευρωπαικά και δη γερμανικά σαλόνια, άλλωστε, υποδέχτηκαν τον Πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ, Ζόραν Ζάεφ με τρόπο εγκάρδιο. Η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ επιβράβευσε την ηγεσία της γειτονικής χώρας για την μεταρρυθμιστικό της προσανατολισμό, διαπιστώνοντας αλλαγή κλίματος και εμπέδωση ενός περιβάλλοντος σταθερότητας στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας.

Εύσημα για τις “μεγάλες προόδους στον αγώνα κατά του οργανωμένου εγκλήματος” απένειμε με τη σειρά του ο κ. Χαν και στην Αλβανία, που φλερτάρει με την έπαρση της ευρωπαϊκής σημαίας στα Τίρανα.

Οι “μεταρρυθμίσεις” αναδεικνύονται σε εισιτήριο εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δίνοντας σάρκα και οστά στο “βαλκανικό όνειρο”. Πριν τη δύση της  πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, οι βαλκανικές χώρες ετοιμάζονται για μια ιστορική μετάβαση, ισχυρότερη από όλες των τελευταίων δεκαετιών.

Η “βαλκανοποίηση” ως περιγραφή μιας υποβαθμισμένης πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας, με χαμηλό βιοτικό επίπεδο για τους περισσότερους πολίτες και ατροφικούς θεσμούς θα αποτελεί σύντομα παρελθόν.

Μοιραία, θα αλλάξουν τροχιά και ταχύτητα και οι διμερείς μας σχέσεις. Το δημοσιονομικό πλαίσιο θα είναι κοινό στο μέλλον για όλους μας, ενοίκους της ίδιας, βαλκανικής “πολυκατοικίας”, ο ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών της κοινής, ευρωπαϊκής οικογένειας υψηλότερος, τα μεροκάματα σε πορεία αναπροσαρμογής και η κοινωνική άνοδος καθολική απαίτηση και εντατική διεκδίκηση για τους Βαλκάνιους. Τα σημάδια είναι πλεόν εμφανή κι ας λείπει ο Ρήγας και το όραμά του.

Οι μεσομακροπρόθεσμες επιπτώσεις στις ελληνικές επιχειρήσεις, όσες επιβιώσαν στη βαλκανική χερσόνησο παρά το εμπάργκο με την ΠΓΔΜ και τον πόλεμο στη Σερβία, δεν μπορούν ακόμη να αποτιμηθούν. Η ενταξιακή συνάρτηση των Βαλκανίων έχει ακόμη αρκετούς αγνώστους και ανάμεσα τους και τη στάση των εγχώριων,πολιτικών δυνάμεων στο ονοματολογικό.

Αναμφισβήτητα, το παιχνίδι με νέους όρους στη γειτονιά μας θα κριθεί στο πλεονέκτημα, που μέχρι πρότινος ήταν σε μεγάλο βαθμό ελληνικό. Κεκτημένο προβάδισμα δεκαετιών, μια δυναμική μορφή εμπορικού imperium και οικονομικού επεκτατισμού – κορύφωση του οποίου υπήρξε η παντοδυναμία των ελληνικών τραπεζών και αρκετών εξαγωγικών επιχειρήσεων ιδίως του Βορειοελλαδικού τόξου- που όμως δεν είναι πια δεδομένο.

Δυστυχώς, δεν θα παίζουμε πια φιλικό αγώνα στο δικό μας γήπεδο, ούτε με σφυρίχτρα στα χρώματα της γαλανόλευκης. Πολύ περισσότερο, όταν διακινδυνεύουμε την απώλεια της ζωτικής, βαλκανικής μας ενδοχώρας, εμμένοντας σε θέσεις, που έχουν ξεπεραστεί τελικά από τα ίδια τα γεγονότα.

Η στείρα αντίδραση στην εξεύρεση δίκαιης λύσης στο ονοματολογικό δεν εξυπηρετεί μόνο ατομικές φιλοδοξίες και μικροπολιτικές σκοπιμότητες. Αντίθετα, τείνει να παγιώσει διεθνώς τις αιτιάσεις της άλλης πλευράς, που αξιοποιεί τις εσωτερικές μας αντιφάσεις ως ένδειξη ελληνικής απροθυμίας και αδράνειας. Έχει, ήδη, προβάδισμα 100 και πλέον χωρών, που αναγνωρίζουν επισήμως τη δική της εκδοχή.

Δεν υπάρχει χώρος για άλλα, αγύριστα κεφάλια εκτός από τους στίχους του ομώνυμου τραγουδιού.Γιατί, στο τέλος της ημέρας δεν “θα μας βαλκανοποιήσουν” οι Ευρωπαίοι και οι λοιποί εταίροι μας, όπως κάποιοι προεξοφλούσαν με αναθέματα στα πρώτα χρόνια της μνημονιακής ύφεσης. Αντίθετα, τα Βαλκάνια εξευρωπαιζονται με ραγδαίους ρυθμούς και εμείς αρκούμαστε σε ρόλο απλού θεατή ή αδιάφορου κομπάρσου, όπως “παίξε, γέλασε και σώπα”.