Το τελευταίο διάστημα έχουν έρθει στο προσκήνιο νομοθετήματα και κυβερνητικές πρωτοβουλίες που βασίζονται σε μια ασυνήθιστη για τα ελληνικά δεδομένα αυστηρότητα.

Η λογική του «όσο πιο σκληρή η τιμωρία, τόσο πιο καλή η εφαρμογή του κανόνα» εφαρμόζεται όλο και περισσότερο, είτε πρόκειται για τα πρόστιμα σε παραβάτες του Κ.Ο.Κ., σε ιδιοκτήτες ανασφάλιστων Ι.Χ. και οχημάτων που δεν έχουν περάσει ΚΤΕΟ, είτε σε μαζικές κατασχέσεις οφειλετών που έχουν πνιγεί στους φόρους και τις εισφορές.

Πέραν του ότι η λογική αυτή είναι εξ ορισμού βαθιά συντηρητική, το πρόσθετο πρόβλημα είναι ότι στην Ελλάδα του 2018, το πεδίο εφαρμογής των αυστηρών ποινών είναι τόσο στρεβλωμένο, που το αποτέλεσμα συχνά είναι το αντίστροφο.

Τελευταίο κρούσμα είναι το νομοσχέδιο για τα κατοικίδια το οποίο προκάλεσε πολλές αντιδράσεις, καθώς εισάγει ένα πολύ αυστηρό πλαίσιο τόσο για τα αδέσποτα, όσο και για τα δεσποζόμενα ζώα.

Χωρίς να μπει κάποιος σε αναλυτική παρουσίαση και κριτική των ειδικών πλευρών του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, το προφανές συμπέρασμα είναι ότι το αυστηρότατο πλαίσιο που καθιερώνει, πιθανότατα θα προκαλέσει πολύ περισσότερα προβλήματα από όσα θα λύσει. Η στείρωση όλων των ζώων καθίσταται υποχρεωτική, επί ποινή ετήσιου προστίμου για όσους δεν το κάνουν, απαγορεύεται η υιοθεσία νέων ζώων (κάτω από έξι μηνών), αλλά και η υιοθεσία από το εξωτερικό, μπαίνουν περιορισμοί στον αριθμό των κατοικιδίων που μπορεί να έχει κάποιος, καθώς και στον τρόπο που μπορεί να γίνεται το εμπόριο.

Πολλές από τις ρυθμίσεις, οι περισσότερες ίσως, έχουν σωστή βάση. Είναι σαφές ότι το πνεύμα του νομοθέτη δίνει προτεραιότητα στην προστασία των κατοικιδίων, την αποτροπή φαινομένων εγκατάλειψης, κακομεταχείρισης και απάνθρωπης μεταχείρισης από εμπόρους και ιδιώτες.

Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι τόσο αυστηρές προβλέψεις ίσως να είχαν λογική σε μια χώρα όπως η Ελβετία, όπου όλα δουλεύουν ρολόι και, βέβαια, δεν υπάρχουν αδέσποτα.

Προτεραιότητα στην Ελλάδα του 2018 δεν είναι να τιμωρούνται αυστηρά όσοι δεν στειρώνουν το κατοικίδιο, αλλά να υλοποιηθούν προγράμματα περίθαλψης και στείρωσης των εκατομμυρίων αδέσποτων που γυρνάνε στους δρόμους. Όσο για τις αγοραπωλησίες, καλό θα ήταν να απαγορεύονταν ολοσχερώς, έως ότου υιοθετηθεί και το τελευταίο αδέσποτο.

Στην Ελλάδα, όσοι ασχολούνται με το ζήτημα γνωρίζουν ότι υπάρχουν πολύ πιο καυτά και επείγοντα ζητήματα, τα οποία μάλιστα θα πρέπει να επιλυθούν πριν εισαχθεί οποιαδήποτε άλλη νομοθεσία. Από την οργάνωση και ενίσχυση των υποδομών φροντίδας, που είναι πρακτικά ανύπαρκτες σε όλη τη χώρα, παρά το γεγονός ότι κατά το νόμο οι δήμοι έχουν την ευθύνη να τις δημιουργήσουν. Μέχρι τον έλεγχο και την αστυνόμευση των εκτροφέων, των εμπόρων και όλων όσοι υποβοηθούν τις αγοραπωλησίες κατοικιδίων, που λίγους μήνες μετά εγκαταλείπονται στο δρόμο.

Εάν η νόμιμη κατοχή και φροντίδα κατοικιδίου γίνεται τόσο περίπλοκη και δαπανηρή, είναι σαφές ότι δημιουργείται ένα σοβαρό αντικίνητρο.

Μια παρόμοια λογική είδαμε και στα νέα πρόστιμα του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.

Μειώθηκαν λίγο κάποια πρόστιμα για όσους έχουν ετήσιο εισόδημα κάτω από 50.000 ευρώ και αυξήθηκαν αρκετά για όσους ξεπερνούν τα εισοδηματικά κριτήρια. Μάλιστα, για ορισμένες παραβάσεις που χαρακτηρίζονται επικίνδυνες (παραβίαση φωτεινού σηματοδότη, αντικανονικό προσπέρασμα, παραβίαση STOP κ.α.) τα πρόστιμα δεν μειώθηκαν, αλλά έμειναν εκεί που ήταν, στα 700 ευρώ, ενώ όσοι έχουν εισόδημα πάνω από 50.000 ευρώ το χρόνο θα πληρώνουν 1.400 ευρώ και εκείνοι που εμφανίζουν εισόδημα άνω των 100.000 ευρώ θα πληρώνουν 2.100 ευρώ.

Η λογική θα υπεδείκνυε ότι σε μια χώρα όπου τα εισοδήματα έχουν υποχωρήσει κατά 30-50%, θα είχε γίνει και μια αναπροσαρμογή στα πρόστιμα κάθε είδους.

Είναι ενδεικτικό της γελοιότητας η οποία δυστυχώς διαπνέει πολλές πλευρές της δημόσιας ζωής στη χώρα μας, ότι τα υψηλά πρόστιμα (το 700άρι) είχε καθιερωθεί από έναν υπουργό Μεταφορών (τον Μιχάλη Λιάπη, επί κυβέρνησης Καραμανλή) ο οποίος αργότερα συνελήφθη να κυκλοφορεί με πλαστές πινακίδες για να μην πληρώνει τέλη κυκλοφορίας.

Εάν μπει κάποιος στις λεπτομέρειες του θέματος διαπιστώνει ότι τα κριτήρια ερμηνείας των παραβάσεων είναι χαλαρά σε πολλές περιπτώσεις και εναπόκεινται στην κρίσης της τροχαίας. Εάν για παράδειγμα, περάσετε με το όχημά σας τη λευκή γραμμή στο φανάρι, τότε μπορεί να σας γράψουν για παραβίαση ερυθρού σηματοδότη.

Ίσως θεωρητικά, η σύνδεση του εισοδήματος με το πρόστιμο να έχει κάποια λογική.

Όμως είναι εξαιρετικά προβληματικό το γεγονός ότι στην Ελλάδα το δηλούμενο εισόδημα συχνά δεν έχει σχέση με το πραγματικό αφού οι φορολογικές δηλώσεις σε ένα ποσοστό 30% τουλάχιστον (το ποσοστό εκτιμάται ότι έχει αυξηθεί μετά τις “μεταρρυθμίσεις” Κατρούγκαλου) δείχνουν πολύ μικρότερο εισόδημα, λόγω της εκτεταμένης φοροδιαφυγής. Επομένως, στην πράξη, η σύνδεση των προστίμων με τη φορολογική δήλωση μόνο ως «μπόνους» στους φοροφυγάδες και ως ποινή στους ειλικρινείς φορολογούμενους μπορεί να λειτουργήσει.

Πηγή: ΕΡΤ