Τα ακροδεξιά κόμματα σημειώνουν άνοδο σε ολόκληρη την Ευρώπη, είτε κερδίζοντας τους τελευταίους μήνες τις εκλογές, είτε συμμετέχοντας σε κυβερνήσεις, ακόμα και ασκώντας απλώς επιρροή στα πολιτικά πράγματα, κάτι που φαίνεται πως θα επιβεβαιωθεί και στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, με το ευρωκοινοβούλιο να αναμένεται πιο (ακρο) δεξιό από ποτέ.

Σημαντικό ρόλο στο παραπάνω φαινόμενο ίσως διαδραματίσει η υποστήριξη ακροδεξιών κομμάτων με αντι-μεταναστευτικό λόγο από νέους ψηφοφόρους, όπως δείχνουν ορισμένα στοιχεία.

Η μετανάστευση άλλωστε είναι ένα από τα θέματα που είχε κεντρική θέση στην προεκλογική περίοδο, ενώ αποτελεί και προνομιούχο πεδίο για την ακροδεξιά, αφού πλέον έχει κανονικοποιηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό ο λόγος της και οι θέσεις που διατυπώνονται από διάφορες πολιτικές δυνάμεις, ακολουθούν ένα συγκεκριμένο πλαίσιο.

Οι αντι-μεταναστευτικές απόψεις και η θλιβερή «πρωτιά» των νέων

Σύμφωνα με μια σχετική ανάλυση του Guardian, σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης, οι νέοι υιοθετούν ολοένα και περισσότερο θέσεις κατά των μεταναστών, την ώρα που πολλά κράτη σκληραίνουν τη στάση τους.

Η ανάλυση των πανευρωπαϊκών δημοσκοπήσεων αποκαλύπτει ότι σε ορισμένες χώρες, συνήθως στην ανατολική Ευρώπη, οι αρνητικές στάσεις απέναντι στη μετανάστευση είναι συχνότερα διαδεδομένες στη γενιά Ζ (γεννημένοι μετά το 1997) ή τους millennials (όσοι γεννήθηκαν μεταξύ 1980 και 1997), παρά στη γενιά Χ (γεννημένοι μεταξύ 1963-1980) ή τους baby boomers (γεννημένοι από το 1946 ως το 1964)

Μπορεί λοιπόν γενικότερα στην Ευρώπη οι baby boomers να εξακολουθούν να είναι αυτοί που είναι πιο πιθανό να έχουν ακροδεξιές απόψεις, ωστόσο σε κάποιες περιοχές τους κλέβουν την «πρωτιά» οι millenials.

Τα στοιχεία που παρουσιάζει ο Guardian βασίζονται σε δεδομένα από δημοσκοπήσεις που δημοσιεύονται από το Ευρωβαρόμετρο. Τα αποτελέσματα συνολικά δείχνουν ότι οι στάσεις απέναντι στη μετανάστευση έχουν σκληρύνει μεταξύ των νεότερων ερωτηθέντων κατά τα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν από τις τελευταίες εκλογές της ΕΕ, αντανακλώντας μια συνολική αύξηση του αντιμεταναστευτικού αισθήματος σε όλες τις ηλικιακές ομάδες σε όλο το μπλοκ.

Το 2019, το ένα τρίτο (32%) των Ευρωπαίων ηλικίας μεταξύ 15 και 24 ετών δήλωσε ότι είχε αρνητική στάση απέναντι στη μετανάστευση, αλλά στα τέλη του 2023 το ποσοστό αυτό είχε αυξηθεί στο 35%. Για τις ηλικίες μεταξύ 25 και 34 ετών, το ποσοστό των ερωτηθέντων με αρνητικά συναισθήματα είχε αυξηθεί από 38% σε 42%.

Διαβάστε επίσης: Ευρωεκλογές – δημοσκοπήσεις / Οι συσχετισμοί δυνάμεων στο ευρωκοινοβούλιο και τα «παζάρια»

Στη Σλοβενία για παράδειγμα, οι millennials είναι πλέον οι πιο αρνητικοί απέναντι στους μετανάστες από όλες τις γενιές, συμπεριλαμβανομένων των baby boomers. Περισσότεροι Σλοβένοι millennials δηλώνουν συγκεκριμένα ότι έχουν «πολύ» αρνητικά συναισθήματα για τη μετανάστευση σε σχέση με τους baby boomers – 35% έναντι 31% – γεγονός που υποδηλώνει αύξηση των ακραίων απόψεων μεταξύ των νέων της Σλοβενίας.

Οι Millennials στη Γαλλία είναι επίσης ιδιαίτερα εχθρικοί απέναντι στους μετανάστες, με το ήμισυ (50%) αυτής της γενιάς να δηλώνει στους δημοσκόπους ότι αισθάνεται αρνητικά, ποσοστό υψηλότερο σε σύγκριση με τις υπόλοιπες γενιές.

Επιπλέον, ενδεικτικό για την ακροδεξιά μετατόπιση ενός σημαντικού μέρους των νέων, είναι πως σύμφωνα με τα ίδια δεδομένα, στην Πολωνία και την Ουγγαρία, η γενιά Ζ είναι πιο πιθανό να έχει αντι-μεταναστευτικές απόψεις. Περισσότεροι από τους μισούς (52%) των γεννηθέντων από το 1997 και μετά στην Πολωνία έχουν αρνητικές απόψεις για τη μετανάστευση, σε σύγκριση με το 42% των millennials και το 39% της gen X.

Στην Ουγγαρία, η πλειοψηφία κάθε γενιάς έχει αρνητικά αισθήματα για τη μετανάστευση, αλλά η γενιά Z έχει γίνει σχετικά πιο αρνητική από τους millennials.

Τα στοιχεία του Ευρωβαρομέτρου δείχνουν ότι η γενιά Ζ είναι επίσης πιο αρνητική απέναντι στη μετανάστευση απ’ ότι οι millennials στη Φινλανδία, την Κύπρο και τη Μάλτα.

Βέβαια, η αύξηση των αντιμεταναστευτικών απόψεων των νέων δεν παρατηρείται παντού. Στη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία, το ποσοστό των ερωτηθέντων που δηλώνουν ότι αισθάνονται αρνητικά για τη μετανάστευση μειώνεται σταθερά μεταξύ των γενεών.

Διαβάστε επίσης: Γερμανία / Εκτόξευση των εγκλημάτων με ακροδεξιά κίνητρα το 2023

Τα στοιχεία της Frontex πάντως, δείχνουν ότι η παράτυπη μετανάστευση προς την ΕΕ έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, αν και εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλότερη από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν το 2015-16.

Το 2023 καταγράφηκαν 385.445 παράτυπες διελεύσεις στην ΕΕ μέσω οδών όπως η Μεσόγειος και τα ανατολικά σύνορα του μπλοκ, αριθμός αυξημένος σε σχέση με τις 326.217 που καταγράφηκαν το 2022 και τις 199.898 το 2021. Ωστόσο, το 2015, στο αποκορύφωμα της προσφυγικής κρίσης, καταγράφηκαν 1.882.102 παράτυπες διελεύσεις.

Το σημαντικό είναι βέβαια πως τουλάχιστον 8.565 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε μεταναστευτικές οδούς σε όλο τον κόσμο το 2023, γεγονός που καθιστά το περασμένο έτος το πιο θανατηφόρο από τότε που τηρούνται αρχεία, εδώ και δέκα χρόνια, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ).

ΟΗΕ: Αύξηση αντιμεταναστευτικής ρητορικής

Ας μην ξεχνάμε πως τον Μάρτιο του 2024, η Έιμι Πόουπ υπεύθυνη του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), κατήγγειλε την αύξηση της αντιμεταναστευτικής ρητορικής στις προεκλογικές εκστρατείες σε όλο τον κόσμο.

Κάποιοι πολιτικοί κατηγορούν τους μετανάστες για όλα τα δεινά, «είτε πρόκειται για το ποσοστό εγκληματικότητας είτε για τον πληθωρισμό, την ανεργία ή την ανασφάλεια», είχε επισημάνει. «Όταν ένας πληθυσμός απανθρωποποιείται, υπάρχει αύξηση των καταγγελλόμενων βίαιων ενεργειών και των διακρίσεων εις βάρος του», είχε προσθέσει.

Νέοι ψηφοφόροι: Στην «αγκαλιά» των ακροδεξιών κομμάτων

Τα παραπάνω έρχονται να «ενισχυθούν» και με μια άλλη ανάλυση για την εκλογική συμπεριφορά και τις θέσεις των νέων, του Politico, σύμφωνα με την οποία στο Βέλγιο, τη Γαλλία, την Πορτογαλία, τη Γερμανία και τη Φινλανδία, οι νεότεροι ψηφοφόροι υποστηρίζουν κόμματα με αντιμεταναστευτικές θέσεις και υποτίθεται αντισυστημικά, σε ποσοστά ίσα με τα αντίστοιχα των μεγαλύτερων σε ηλικία ψηφοφόρων, ή ακόμη και περισσότερο.

Επίσης, το αντιμεταναστευτικό ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας του Geert Wilders κέρδισε τις εκλογές του 2023 με μια εκστρατεία που συνέδεσε την προσιτή στέγαση με τους περιορισμούς στη μετανάστευση, κάτι που σύμφωνα με το δημοσίευμα είχε απήχηση στους νέους.

Στην Πορτογαλία, το ακροδεξιό κόμμα Chega, που στα πορτογαλικά σημαίνει «αρκετά», αξιοποίησε κι αυτό την απογοήτευση των νέων για την κρίση στέγασης, μεταξύ άλλων ανησυχιών για την ποιότητα ζωής.

Γαλλία: «Κερδίζει» ο Μπαρντελά

Στη Γαλλία, ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός με επικεφαλής τον 28χρονο ανερχόμενο «πουλέν» Τζόρνταν Μπαρντέλα, μπορεί να υπολογίζει σε ευρεία συμπάθεια μεταξύ των νέων.

Όπως υπενθυμίζει το Politico, σε δημοσκόπηση του Ifop τον Απρίλιο, το 32% των νέων, ηλικίας 18 έως 25 ετών, δήλωσε ότι θα ψήφιζε το Εθνικό Συναγερμό αν οι εκλογές διεξάγονταν το επόμενο Σαββατοκύριακο.

Περίπου το 17% δήλωσε ότι θα ψήφιζε το ακροαριστερό France Unbowed, καθιστώντας το μακράν δεύτερο. Τα πιο κεντρώα αριστερά και δεξιά κόμματα, συμπεριλαμβανομένης της Αναγέννησης του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, έμειναν ακόμη πιο πίσω, με μόλις 6%.

Η έντονη παρουσία του Μπαρντέλα στο TikTok μπορεί να έχει κάποια σχέση με αυτό, αφού σύμφωνα με δημοσκόπους, περίπου το ένα τρίτο των νέων δήλωσαν ότι βασίζονται στην εφαρμογή για να παρακολουθήσουν την προεκλογική εκστρατεία. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει απαραίτητα πως ο Μπαρντελά είναι ο πιο αγαπητός μεταξύ των νέων, αφού ο νεαρός ευρωβουλευτής τόσο ως ο δεύτερος πιο συμπαθής όσο και ως ο δεύτερος πιο αντιπαθής υποψήφιος μεταξύ των νεότερων ψηφοφόρων της Γαλλίας. Επίσης, δεν σημαίνει ότι αυτοί που τον θεωρούν συμπαθή, θα τον ψηφίσουν κιόλας, αφού σύμφωνα με έρευνες, είναι πιθανό να ψηφίσουν μόλις 1 στους 3 νέους.

Πορτογαλία: Η ακροδεξιά ανεβαίνει

Στις εκλογές του Μαρτίου στην Πορτογαλία, το ακροδεξιό Chega συγκέντρωσε το 18% των ψήφων. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το Politico, ένας στους τέσσερις ψηφοφόρους ηλικίας 18 έως 34 ετών ψήφισε το κόμμα.

Ενώ οι γηραιότεροι ψηφοφόροι της Πορτογαλίας υποστήριξαν πιστά το Σοσιαλιστικό Κόμμα, οι νέοι τείνουν περισσότερο προς τα «νέα» κόμματα, όπως το Chega, αλλά και η Φιλελεύθερη Πρωτοβουλία ή οι Πράσινοι.

Βέλγιο: Η Φλάνδρα και η ακροδεξιά

Το αντιμεταναστευτικό και αυτονομιστικό κόμμα Vlaams Belang μπορεί να υπολογίζει στη συμπάθεια της νεολαίας της Φλάνδρας, του ολλανδόφωνου βόρειου τμήματος της χώρας, και πιο συγκεκριμένα των νέων ανδρών.

Οι δημοσκοπήσεις ενόψει των περιφερειακών, εθνικών και ευρωπαϊκών εκλογών του Ιουνίου δείχνουν ότι το κόμμα θα μπορούσε να λάβει πάνω από το 25% των φλαμανδικών ψήφων.

Αλλά αν αποφάσιζαν μόνο οι άνδρες της γενιάς Ζ, θα έπαιρνε ακόμη περισσότερα, αφού 1 στους 2 δήλωσε ότι ήταν πολύ πιθανό, κάποια στιγμή, να το ψηφίσει, ενώ σύμφωνα με αναλυτές, το κόμμα στοχεύει και στην προσέλκυση νεαρών γυναικών, προσπαθώντας να προσαρμόσει ανάλογα τις καμπάνιες του.

Γερμανία: Ακροδεξιά μετατόπιση των νέων

Μια έρευνα με τίτλο «Η νεολαία στη Γερμανία», διαπίστεωσε μια μετατόπιση στο «αγαπημένο» κόμματων μεταξύ των νέων (14 έως 29 ετών), με το 14,5% να δηλώνει ότι θα ψήφιζε την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Το 25% των ερωτηθέντων, δήλωσαν αναποφάσιστοι.

Το 2022, οι Πράσινοι και το φιλελεύθερο Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα εξακολουθούσαν να είναι τα κόμματα επιλογής των νέων.

Όπως και στο Βέλγιο, υπάρχει χάσμα μεταξύ των δύο φύλων: Οι νεαρές γυναίκες έτειναν προς τα αριστερά, οι νεαροί άνδρες έτειναν να προτιμούν τα δεξιά κόμματα – και έδειξαν πολύ ευρύτερη υποστήριξη για την Εναλλακτική για τη Γερμανία.

Φινλανδία: Μια από τα ίδια…

Σε παρόμοια συμπεράσματα καταλήγουν και οι ερευνητές στην Φινλανδία. Το αντιμεταναστευτικό δεξιό κόμμα των Φινλανδών κατέλαβε τη δεύτερη θέση στις γενικές εκλογές του 2023, με ποσοστό 20%. Σύμφωνα με την ανάλυση των αποτελεσμάτων, ήταν το πιο δημοφιλές κόμμα σε όλες τις ηλικίες, εκτός από την ηλικιακή ομάδα των ανθρώπων που είναι άνω των 65.

Οι ψηφοφόροι των συγκεκριμένων ηλικιών, σε γενικές γραμμές, είχαν παραμείνει πιστοί σε κεντρώα κόμματα όπως οι σοσιαλδημοκράτες, το φιλελεύθερο-συντηρητικό KOK και το φιλελεύθερο Κόμμα του Κέντρου.

Όμως το Κόμμα των Φινλανδών ήταν το αγαπημένο σε άλλα ηλικιακά κλιμάκια, με πολύ καλύτερες επιδόσεις από άλλα κόμματα, μεταξύ των νεότερων ανδρών.

Όπως και στη Γερμανία, οι ερευνητές σημειώνουν ότι οι νέοι ψηφοφόροι, ιδίως οι νεαρές γυναίκες, πολύ περισσότερο από τους μεγαλύτερους, προτιμούσαν κόμματα όπως η Αριστερή Συμμαχία και οι Πράσινοι, αλλά οι τελευταίοι είχαν χάσει έδαφος από το 2019.

Ευρωεκλογές 2024: Διαβάστε αναλυτικά όλες τις ειδήσεις, ρεπορτάζ και συνεντεύξεις στο tvxs