Το ζήτημα της αποποινικοποίησης της κάνναβης  φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια την παγκόσμια κοινή γνώμη, η οποία διχάζεται μπροστά στο πλήθος επιχειρημάτων  που την δαιμονοποιούν ή την απενοχοποιούν. Οι επικριτές της, όπως το επίσημο ελληνικό κράτος, τη θεωρούν ως πηγή του κακού και την αντιμετωπίζουν ως «εισαγωγή στα βαριά ναρκωτικά», επιμένοντας στην καθολική απαγόρευση της καλλιέργειας και διακίνησης της ενώ οι υπερασπιστές της προβάλλουν τις ευεργετικές και θεραπευτικές της ιδιότητες καθώς και τα οικονομικά οφέλη που μπορούν να υπάρξουν από τη νόμιμη διακίνησή της. Ο διάλογος αυτός γίνεται ολοένα και πιο ανοιχτός, καθώς πλήθος ερευνών και μέσων ενημέρωσης επιχειρώντας να σπάσουν κάθε ταμπού, αφιερώνουν άρθρα και στήλες σχετικά με τη χρήση της μαριχουάνας, υπογραμμίζοντας ότι διανύουμε μία νέα περίοδο μιας «γενικευμένης συναίνεσης» που έρχεται να ταράξει τα νερά της παγκόσμιας πραγματικότητας. Της Εύας Αναστασιάδου.

Μέσα από ένα αφιέρωμά το Spiegel κάνει λόγο για ένα «διεθνές κίνημα απελευθεροποίησης της πολιτικής για τα ναρκωτικά, που απορρέει από μια δραματική αλλαγή στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η κάνναβη». Η γενικευμένη αυτή τάση για αλλαγή πολιτικής, φαίνεται να έχει απασχολήσει ακόμα και την ελληνική κοινωνία, που τα τελευταία χρόνια δείχνει να συμφιλιώνεται περισσότερο με την αποδαιμονοποίηση του φυτού. Ειδικότερα μετά την παραδοχή της Παγκόσμιας Επιτροπής για την Πολιτική των Ναρκωτικών, ότι ο παγκόσμιος πόλεμος κατά των ναρκωτικών έχει αποτύχει και έχει πολλές αθέμιτες και καταστροφικές συνέπειες παγκοσμίως, ακόμα και στη χώρα μας άρχισαν να ακούγονται ιδέες για την αναμόρφωση του καθεστώτος απαγόρευσης, με τις προσπάθειες να επικεντρωθούν στην προστασία της υγείας και της ευημερίας και όχι στην ποινικοποίηση       

Είναι γεγονός, ότι η χρήση της κάνναβης τουλάχιστον για θεραπευτικούς λόγους χαίρει πλέον μεγαλύτερης κοινωνικής αποδοχής ακόμα και στην ελληνική πραγματικότητα, μιας και αρκετές έρευνες των τελευταίων χρόνων επιβεβαιώνουν τα ιατρικά της οφέλη, ωστόσο οι πιο σκεπτικιστές αρνούνται ακόμη να τα αποδεχθούν. Το πανεπιστήμιο  St George του Λονδίνου, μελέτησε την επίδραση των παράγωγων της μαριχουάνας σε ασθενείς με καρκινικούς όγκους, ανακαλύπτοντας τις θετικές επιδράσεις αυτών στα καρκινικά κύτταρα αλλά και στην μείωση του πόνου και των αρνητικών παρενεργειών των χημειοθεραπειών.

Επιπλέον η χρήση της μπορεί να λειτουργήσει ως χαλαρωτικό σε ανθρώπους που υποφέρουν από στρες και χρόνιες αϋπνίες καθώς και να μειώσει τους σπασμούς και τις κρίσεις τόσο σε παιδιά που πάσχουν από σοβαρή επιληψία όσο και σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας. Μιλώντας στο Spiegel, ο Robert Strauss από το Augsburg της Γερμανίας, που διαγνώστηκε πρόσφατα με όγκο στο κεφάλι, υποστηρίζει ότι το πιο αποτελεσματικό παυσίπονο ήταν η κάνναβη. Όταν μετά από ποινική δίωξη του απαγορεύτηκε η χρήση της, αναγκάστηκε να συνεχίσει με συνταγογραφούμενα παυσίπονα των οποίων οι παρενέργειες ήταν δυσάρεστες.

Παρά τις συνεχείς μελέτες, πολλές κυβερνητικές αρχές και ιατρικοί σύλλογοι παραμένουν αρνητικοί στην αποποινικοποίηση της κάνναβης επικαλούμενοι τις αρνητικές συνέπειες που μπορεί να έχει η χρήση της. Ο εθισμός και οι επιπτώσεις στην εγκεφαλική λειτουργία, καθώς και τα συμπτώματα κατάθλιψης αποτελούν βασικά επιχειρήματα των πολέμιων της νομιμοποίησης. Ωστόσο, οι έρευνες του Εθνικού Ινστιτούτου για τη Χρήση Ναρκωτικών στις ΗΠΑ αποκαλύπτουν πως οι μακροχρόνιες ψυχοσωματικές επιπτώσεις είναι απόρροια της συνθετικής κάνναβης. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί, ότι οι παρενέργειες της κάνναβης είναι λιγότερο επικίνδυνες από τις παρενέργειες νόμιμων φαρμάκων και ουσιών που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Μια υπερβολική δόση της παρακεταμόλης, παυσίπονου που χρησιμοποιούν χιλιάδες άνθρωποι, αρκεί για να καταστρέψει το συκώτι ενός ατόμου. Με την μορφίνη οι συνέπειες είναι πιο καταστροφικές μιας και πέρα από στερητικό σύνδρομο μπορεί να οδηγήσει ακόμα στο θάνατο. Αντιθέτως, δεν υπάρχει ούτε ένας θάνατος καταγεγραμμένος στην ιστορία της ανθρωπότητας από υπερβολική δόση κάνναβης. Δεν δημιουργεί στερητικό σύνδρομο, ούτε ανάγκη αύξησης της δόσης. 

Ο εθισμός με μορφή ψυχολογικής εξάρτησης, είναι θέμα ενημέρωσης και παιδείας. Κρίνοντας από τις καμπάνιες κατά του καπνίσματος, στις χώρες με πιο αναπτυγμένο βιοτικό επίπεδο, ο αριθμός των καπνιστών έχει μειωθεί, όχι λόγω της νομοθεσίας αλλά λόγω της ενημέρωσης για τις επιβλαβείς επιπτώσεις του τσιγάρου. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Guardian, μια έρευνα του καθηγητή επιδημιολογίας Dr Deborah Hasin, του πανεπιστημιακού ιατρικού κέντρου του Columbia, η αλλαγή νομοθεσίας σε πολιτείες της Αμερικής δεν οδήγησαν σε αύξηση του ήδη υψηλού ποσοστού χρήσης μαριχουάνας από εφήβους. Απεναντίας, οι πιο μικρές ηλικίες άρχισαν να αντιμετωπίζουν με διαφορετικό τρόπο την κάνναβη μιας και απενοχοποιήθηκε η χρήση της και ενημερώθηκαν εκτενώς για τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις.

Επομένως, με το επιχείρημα ότι η απαγόρευση δεν επηρεάζει το ποσοστό κατανάλωσης , οι θασιώτες της αποποινικοποίησης της κάνναβης, υποστηρίζουν πως όπως και στην ποταπαγόρευση (1920-1933), η πολιτική της καθολικής απαγόρευσης περισσότερα προβλήματα δημιουργεί απ’ όσα επιλύει. Όπως υποστηρίζει η  συντακτική ομάδα μιας από τις μεγαλύτερες εφημερίδες των ΗΠΑ, της «New York Times», «τα 13 χρόνια της απαγόρευσης αλκοόλ ήταν μια περίοδος που οι άνθρωποι συνέχισαν να πίνουν και νομοταγείς κατά τα άλλα πολίτες στράφηκαν στην παρανομία, ενώ δημιουργήθηκαν και άνθησαν τα συνδικάτα του εγκλήματος».

Εφόσον η πολιτική του περιορισμού της χρήσης έχει αποτύχει μέσω της απαγόρευσης, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να δοκιμάσουν και τον δρόμο της νομιμοποίησης, όπου θα μπορεί να ελέγχεται η αγορά, η οποία θα φορολογηθεί και επομένως θα υπάρχουν έσοδα για το κράτος, θα μειωθούν οι περιπτώσεις παράνομης διακίνησης και θα στοχεύσουν στην ενημέρωση και την προστασία του καταναλωτή. «Τα εκατομμύρια που ξοδεύονται στην καταπολέμηση και την ποινικοποίηση των ναρκωτικών θα είχαν μεγαλύτερη αξία αν αφιερώνονταν στην εκπαίδευση και την πρόληψη», υποστηρίζει στο Spiegel, ο Hubert Wimber, πρώην επικεφαλής της αστυνομίας του Münster στη Γερμανία. 

Στη διεθνή κοινότητα, υπάρχουν αρκετές χώρες που έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία αναθεώρησης της πολιτικής τους στο θέμα της κάνναβης. Στην Αμερική, 23 πολιτείες έχουν νομιμοποιήσει τη θεραπευτική κάνναβη, επιτρέπουν δηλαδή την πώληση και κατοχή της για ιατρικούς λόγους και απο το 2104 η πολιτεία του Κολοράντο, του Όρεγκον, της Αλάσκας και της Ουάσιγκτον, έχουν ψηφίσει νομοθεσία που επιτρέπει την κάνναβη ακόμα και για ψυχαγωγία. Στην Ευρώπη, Ισπανία, Πορτογαλία, Ολλανδία και Τσεχία έχουν καθιερώσει τόσο σαρωτικά μέτρα νομιμοποίησης που η απόλυτη άρση της απαγόρευσης απέχει μόνο ένα βήμα. Τέλος, από το Δεκέμβριο του 2013, η Ουρουγουάη είναι το μόνο κράτος που έχει υιοθετήσει νομοθετικά μέτρα για την παραγωγή, τη διανομή, την πώληση και την κατανάλωση κάνναβης και των παραγώγων αυτής για άλλους σκοπούς εκτός από ιατρικούς και επιστημονικούς.
     
Ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών  δεν έχει και δεν μπορεί να κερδηθεί και αυτό φαίνεται να απασχολεί ιδιαιτέρως τους δημιουργούς των στρατηγικών και των πολιτικών για την αντιμετώπιση της εξάπλωσής τους. Τα κράτη φαίνεται πλέον να εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο της μετατόπισης των πόρων από την ποινικοποίηση  προς μια προσέγγιση που βασίζεται περισσότερο στον τομέα της υγείας, της μείωσης της βλάβης, της σχέσης κόστους – αποτελεσματικότητας και της εκπαίδευσης του πολίτη. Η στροφή σε έναν εναλλακτικό τρόπο αντιμετώπισης των ναρκωτικών είναι πραγματικότητα. Πολλοί λοιπόν εκτιμούν πως είναι μάλλον θέμα χρόνου να αποτιναχθούν τόσα χρόνια δαιμονοποίησης και να αποκτήσουν οι κοινωνίες την απαραίτητη οργάνωση και ωριμότητα ώστε να μπορέσουν να εκμεταλλευτούν τα θετικά στοιχειά αυτής της ουσίας.