Η χώρα μας πριν από λίγες εβδομάδες βρισκόταν, σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ο ελληνικός λαός επίλεξε να πάει μπροστά. Στο δρόμο της κοινωνικής δικαιοσύνης και της δημοκρατίας. Μακριά από τη χρεωκοπία και την απομόνωση. Μακριά από τη συντήρηση και το πισωγύρισμα. Βάζοντας τέλος στα σενάρια για «αριστερή παρένθεση».  Η νέα κυβέρνηση αναλαμβάνει εξ αντικειμένου ιστορικές ευθύνες. Δεν θα κριθούμε μόνο στο τέλος της διαδρομής, αλλά θα κρινόμαστε καθημερινά για πράξεις και παραλείψεις, για το ήθος και την ανιδιοτέλεια που πρέπει να μας διακρίνει, για τις μεγάλες αλλά και για τις «μικρές» αποφάσεις που θα πρέπει να βελτιώνουν την καθημερινότητα των Ελλήνων πολιτών.

Είναι αυτονόητο ότι στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης  θα συνεχίσουμε το επιτυχημένο έργο της προηγούμενης ηγεσίας του υπουργείου, η οποία, με το Νίκο Βούτση επικεφαλής, άφησε έργο, αλλά και υποθήκες για μελλοντικό έργο.

Έρχεται άμεσα προς ψήφιση το ήδη κατατεθειμένο Σχέδιο Νόμου που σκοπεύει μεταξύ άλλων στη βελτίωση του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου σχετικά με την Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας ΟΤΑ και τον Ελεγκτή Νομιμότητας. Το Νομοσχέδιο αυτό καταργεί το «Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ» και αναθεωρεί το μηχανισμό εποπτείας των οικονομικών δεδομένων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Θα αξιοποιούμε στο έπακρο τις ικανότητες του προσωπικού του υπουργείου χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς προνομιακή μεταχείριση οποιουδήποτε, χωρίς δογματισμούς και αγκυλώσεις. Επίσης είναι αυτονόητο ότι οι αιρετοί και οι λειτουργοί της αυτοδιοίκησης είναι πολύτιμοι συνεργάτες μας και θα επιδιώξουμε, τηρώντας τους διακριτούς ρόλους μας, από κοινού να εργαστούμε για κοινούς στόχους.

Επιδίωξη μας είναι ένα συνεχές μέτωπο ενάντια στην γραφειοκρατία καθώς και την πολυνομία, που είναι έντονα παρούσες σε όλη τη Δημόσια Διοίκηση. Δεν είναι εύκολο αυτό να αλλάξει από τη μια ημέρα στην άλλη. Όμως είναι κοινά αποδεκτό ότι οι νομικές ασάφειες και επικαλύψεις και η ελλιπής οργάνωση των υπηρεσιών κάνουν τους λειτουργούς της δημόσιας διοίκησης, αναποτελεσματικούς, επιφυλακτικούς απέναντι στις καθημερινές απαιτήσεις του πολίτη. Η γραφειοκρατία και η ανάγκη διαμεσολάβησης δημιουργεί και το έδαφος για διαφθορά και διαπλοκή. Η επικάλυψη των αρμοδιοτήτων μεταξύ των φορέων του Δημοσίου, η έλλειψη αποτελεσματικής συνεργασίας των επιπέδων της Διοίκησης και η απουσία οριζόντιου συντονισμού καθιστούν την παροχή των δημοσίων υπηρεσιών προβληματική.

Η δική μας κυβέρνηση βεβαίως δεν είναι και δεν θα μπορούσε να είναι μια κυβέρνηση απλής διαχείρισης. Όσο και αν μας πονά πραγματικά που δε μπορούμε να κάνουμε άμεσα όλα όσα θα θέλαμε, δεσμευόμαστε  για συγκεκριμένες δράσεις:

Ενισχύουμε  δραστικά τις δομές αλληλεγγύης των ΟΤΑ. Δίνουμε έμφαση στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την ενίσχυση των σχετικών υποδομών δήμων και περιφερειών.

Ο δικός μας σχεδιασμός στη σύγχρονη Ελλάδα, όσον αφορά την κοινωνική πολιτική, ξεκινά από τους Δημοτικούς Παιδικούς – Βρεφονηπιακούς Σταθμούς και φθάνει στα ΚΑΠΗ.

Εξασφαλίζουμε τις κατάλληλες εκείνες συνθήκες ώστε η  αυτοδιοίκηση, με τη συνδρομή της κεντρικής Διοίκησης, να μπορεί να αντιμετωπίσει έγκαιρα φυσικές καταστροφές και έκτακτες ανάγκες.

Όταν αναφερόμαστε στη καθημερινότητα των πολιτών, αυτό αφορά όλες τις ηλικίες. Άλλωστε η κοινωνία μας δε λειτουργεί και δεν πρέπει να λειτουργεί με ηλικιακό ρατσισμό. Επίσης είναι αμείωτο το ενδιαφέρον μας για τους συμπολίτες μας με αναπηρία.

Η βασική πρωτοβουλία του Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης  για τη νέα κυβερνητική περίοδο είναι η τήρηση των βασικών δεσμεύσεων μας, στις οποίες θα προχωρήσουμε άμεσα και αφορούν σημαντικές επί μέρους πλευρές της δημόσιας διοίκησης στο σύνολό της με έμφαση στην αυτοδιοίκηση, πρώτου και δεύτερου βαθμού.

Πέραν όλων των παραπάνω και σε συνάρτηση με αυτά, κεντρική στόχευση του υπουργείου είναι η αναθεώρηση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου της Αυτοδιοίκησης με χρονικό ορίζοντα το τέλος του 2016.

Άμεσα ξεκινάμε τη διαβούλευση με την τοπική αυτοδιοίκηση, τους συλλογικούς φορείς και τους αρμόδιους κοινωνικούς φορείς καθώς και τους Έλληνες πολίτες με στόχο την υπέρβαση διαπιστωμένων δυσλειτουργιών και τη λειτουργική επαναθεσμοποίηση του «Καλλικράτη» καθώς και την ουσιαστική αποκέντρωση με βάση τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας των υπηρεσιών στους πολίτες.

Η τελευταία στόχευση θα υπηρετηθεί με σεβασμό στις ιδιαίτερες γεωμορφικές και ιστορικές συνθήκες κάθε περιοχής, ακόμη και με ορισμένες συγκεκριμένες επεμβάσεις χωροταξικής αποκλιμάκωσης στον κατάλληλο, φυσικά, χρόνο και πάντοτε μετά από εξαντλητικό διάλογο.

Όλα αυτά θα γίνουν βεβαίως, με βάση τις επιταγές του Συντάγματος, καθώς και τις αρχές του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας, προκειμένου να αποσαφηνίσουμε τις αρμοδιότητες κάθε επιπέδου της Δημόσιας Διοίκησης (κεντρικής και αποκεντρωμένης Δημόσιας Διοίκησης, Περιφερειών και Δήμων).

Ενισχύουμε τη λειτουργία των συλλογικών οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης και  κατοχυρώνουμε την λειτουργία τους και με όρους στρατηγικής διοίκησης. Δίνουμε ιδιαίτερο βάρος στην αποτελεσματική και όχι μόνο τυπική λειτουργία των θεσμών στοχοθεσίας και προγραμματισμού, διαβούλευσης, λογοδοσίας και συμμετοχής των πολιτών. Μέσα στις προτεραιότητες μας είναι και η καθιέρωση της απλής αναλογικής στην εκλογή οργάνων πρώτου και δεύτερου βαθμού αυτοδιοίκησης.

Ξεχωριστό και ιδιαίτερο είναι το ενδιαφέρον μας για τη διαχείριση των απορριμμάτων και γενικότερα των αποβλήτων. Η στρατηγική μας περιλαμβάνει την ανακύκλωση και την ανάκτηση, κάτι που μπορεί να βοηθήσει την οικονομική ανάπτυξη και αυτοτέλεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Είναι επιλογή μας η διαλογή αποβλήτων υλικών στην πηγή και όχι οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας σύμμεικτων. Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα εκτεταμένο δίκτυο «πράσινων σημείων», να μειώσουμε στο ελάχιστο δυνατό τις ποσότητες που προορίζονται για υγειονομική ταφή, να αξιοποιήσουμε δευτερογενή υλικά όπως compost, με τη συστηματική συνεργασία των ΟΤΑ. Να εξαλείψουμε την ανεξέλεγκτη διάθεση αστικών αποβλήτων και να ρίξουμε βάρος στην οικιακή κομποστοποίηση. Θα αντιμετωπίσουμε το θέμα των απορριμμάτων με σύγχρονο, αξιόπιστο, ορθολογικό τρόπο: διορθώνοντας τις στρεβλώσεις του παρελθόντος και εφαρμόζοντας τις βέλτιστες – περιβαλλοντικά, οικονομικά, από πλευράς δημόσιας υγείας – λύσεις. Είναι προς το συμφέρον της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και όλων μας, να αναδείξουμε τη διαχείριση των απορριμμάτων σε ισχυρό χαρτί ανάπτυξης, με δημιουργία απασχόλησης, απέναντι σε όλους εκείνους που επιμένουν στο χθες, είτε από ιδεοληψία είτε από συμφέρον.

Στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης  θα είμαστε στη διάθεση όλων των πολιτών και όλων των φορέων για να ακούσουμε  προτάσεις, σκέψεις, για να έχουμε μια δημιουργική συνεργασία για το καλό της χώρας. Μακριά από εμάς κάθε παραγοντισμός, κάθε παλαιοκομματική αντίληψη. Η δημόσια διοίκηση, ιδιαίτερα η αυτοδιοίκηση, ως θεσμός, είναι κάτι πολύ σημαντικό για να αποτελεί λάφυρο της εκάστοτε κυβέρνησης, του εκάστοτε υπουργού ή υφυπουργού, των εκάστοτε περιφερειαρχών ή δημάρχων.

Οι Έλληνες δίνουν σε όλους μας μια ευκαιρία. Όποιος νομίζει ότι κρίνεται μόνο η κυβέρνηση, κάνει λάθος. Κρίνεται ολόκληρο το πολιτικό προσωπικό, έχουμε μπει όλοι στο μικροσκόπιο των πολιτών. Βεβαίως τον πρώτο λόγο και την πρώτη ευθύνη την έχουν τα μέλη της κυβέρνησης και η κυβερνητική πλειοψηφία. Θέλουμε να είμαστε χρήσιμοι και αποτελεσματικοί. Θα είμαστε! Το υποσχόμαστε! Για το καλό της χώρας!

* Ο Γιάννης Μπαλάφας είναι υφυπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης