Η θετική τουριστική εξέλιξη στη Θεσσαλονίκη είναι αδιαμφισβήτητη και ορατή. Ο αριθμός των διανυκτερεύσεων στην πόλη, έτσι όπως την τελευταια δεκαετία συλλέγονται από την Ένωση Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης έχει εκτιναχθεί.

Διπλασιασμός των συνολικών διανυκτερεύσεων και τριπλασιασμός των ξένων αφίξεων την τελευταία πενταετία. Μόνο το αεροδρόμιο «Μακεδονία» είχε στο πρώτο 9μηνο του 2017 20%  αύξηση των αλλοδαπών αφίξεων σε σχέση με το αντίστοιχο 9μηνο του 2016. Και το σημαντικότερο όλων είναι ότι τα νούμερα των ξενοδόχων έχουν καταστεί μη αρκετά για την απεικόνιση της πραγματικής τουριστικής άνθισης.

Από τα 130 ξενοδοχεία που διαθέτει η πόλη καταγράφονται τα 80. Δεν συμπεριλαμβάνεται στις μετρήσεις κανένα από τα καινούργια 10-12 μικρά ξενοδοχεία που άνοιξαν στη Θεσσαλονίκη την τελευταια τριετία. Ούτε φυσικά το νέο απόκτημα της πόλης, το πρώτο και τυπικά αναγνωρισμένο από το ελληνικό κράτος Youth Hostel, το Stay, με τα 220 κρεβάτια του. Τα γεωμετρικά αυξανόμενα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα και ιδιωτικά δωμάτια της πόλης σε ηλεκτρονικές πλατφόρμες τύπου AirBnB μένουν επίσης εκτός κάθε επίσημης μέτρησης. Όπως γίνεται κατανοητό οι αριθμοί της Ένωσης περισσότερο δείχνουν πια τις τάσεις του εισερχόμενου τουριστικού ρεύματος παρά αποτυπώνουν την πλήρη κατάσταση.

Αυτήν την τουριστική προοπτική της Θεσσαλονίκης η δημοτική αρχή υπό τη διοικηση του Γιάννη Μπουτάρη την είχε θέσει ως προτεραιότητά της και στρατηγικό της στόχο από την αρχή. Από το 2006 που συμμετέχω ενεργά στις διαδικασίες και τις πρωτοβουλίες άκουγα με δέος – και ομολογώ απορία- το σημερινό δήμαρχο να μιλά για 500.000 χιλιάδες Τούρκους που όφειλαν να επισκέπτονται την πόλη μας, αλλά και χιλιάδες Εβραίους του Ισραήλ και της Διασποράς που θα έρχονταν στη Θεσσαλονίκη να ανιχνεύσουν την οικογενειακή τους ιστορία.

Όμως, ο Γιάννης Μπουτάρης και τα στελέχη της τότε δημοτικής παράταξης «Πρωτοβουλία για τη Θεσσαλονίκη» δεν έλεγαν μόνο αυτά που επίμονα και μεθοδικά συνέθεσαν μια πολιτική τουριστικής προβολής της πόλης.  Μιλούσε η «Πρωτοβουλία» για μια συνολική και ολοκληρωμένη αντίληψη εξωστρέφειας που όφειλε να διέπει την αυριανή –τελικά σημερινή – δημοτική αρχή. Κάθε τομέας δημοτικής διακυβέρνησης, κάθε διεύθυνση και τμήμα όφειλε να έχει ως συστατικό στοιχείο της πολιτικής της το στόχο της μεγέθυνσης της παρουσίας της Θεσσαλονίκης στο εξωτερικό. Η πόλη όφειλε να καλύψει με δυναμικό τρόπο το χαμένο έδαφος των περασμένων δεκαετιών της εσωστρέφειας και τοπικιστικής μιζέριας.

Έτσι, από το 2011 ασκήθηκε μια συνολικά εξωστρεφής πολιτική με βαρύνοντα ρόλο σε αυτήν του ίδιου του νέου δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη. Νέοι θεσμοί με διεθνές ακροατήριο ξεκίνησαν, διεθνείς συνεργασίες επιδιώχθηκαν και η πόλη άνοιξε όλες τις δραστηριότητες της στον κόσμο. Η Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών της Μεσογείου ξαναήρθε το 2011 στη Θεσσαλονίκη 24 χρόνια μετά από το θριαμβευτικό της πέρασμα, το 1987. Ακολούθησε η τεράστια μουσική έκθεση Womex το 2012, ο εορτασμός της παγκόσμιας σημασίας επετείου των 1150 χρόνων των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, διεθνή αθλητικά γεγονότα και το αποκορύφωμα όλων η επιτυχής διεκδίκηση του Ευρωπαϊκού τίτλου της Πρωτεύουσας Νεολαίας. Πέρα από αυτά τα φανερά γεγονότα, των οποίων το αποτύπωμα υπάρχει σε επαφές, σχέσεις και ανταλλαγές ως και σήμερα, υπήρξε και μια συστηματική προσπάθειας διασύνδεσης με διεθνή ιδρύματα και φορείς, με κυβερνητικές και μη κυβερνητικές πρωτοβουλίες ευρωπαϊκών και διεθνών παραγόντων. Ενδεικτικά αναφέρω τα γερμανικά πολιτικά και πολιτιστικά ιδρύματα, το German Marshal Fund, το Ίδρυμα Anna Lindt, το Οpen Society, το Ίδρυμα Stavros Niarxos και τέλος την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

H συμμετοχή της Θεσσαλονίκης στις 100 Ανθεκτικές Πόλεις του ‘The Rockefeller Foundation’ εισήγαγε στη δευτερη θητεία της διοικησης Μπουτάρη μια σταθερή σχέση ανταλλαγής καλών πρακτικών και γνώσης με πολλές πόλεις του εξωτερικού. Οι προσπάθειες διεθνοποίησης συνεχίστηκαν και τα δημοσιεύματα των διεθνών Μέσων Ενημέρωσης γύρω και σχετικά με τη Θεσσαλονίκη είναι πια συνεχή και ασταμάτητα. Κορυφαία στιγμή της πορείας αυτής ήταν το ταξίδι του δημάρχου Μπουτάρη με στενούς συνεργάτες του αλλά και τον πρύτανη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου κ. Μήτκα στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον. Στο ταξίδι αυτό είχαμε πρόσβαση και συναντήσεις σε σημαντικότατους διεθνής εμβέλειας φορείς: Ιδρύματα Νιάρχος και Ωνάσης, Libra Group,  ColumbiaUniversity και Greek Center of Harvard University, Rockfeller Foundation και Bloomberg Associates, Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης και Μουσείο Ολοκαυτώματος Ουάσιγκτον, The New York Timesκαι Εθνικό Ραδιόφωνο ΗΠΑ, Παγκόσμια Τράπεζα και Google, American Jewish Congress και American Jewish Committee στην πανηγυρική συνεδρίαση του οποίου ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης εκπροσώπησε όλους τους ευρωπαίους δημάρχους που υπέγραψαν το Σύμφωνο κατά του Αντι-Σιωνισμού και Ρατσισμού.
Στο τέλος του ταξιδιού αυτού και λίγο πριν την αναχώρηση από τις ΗΠΑ ο δήμαρχος μονολόγησε κάποια στιγμή: «τίποτα δεν θα ειναι πια ίδιο για τη Θεσσαλονίκη μετά από αυτό το ταξίδι!».

Είναι όμως έτσι; Είνια αυτή η σημαντική πορεία διεθνοποίησης της Θεσσαλονίκης που μόνο ωφέλειες φέρνει μη αναστρέψιμη;

Δυο πράγματα είναι σημαντικά κατά τη γνώμη μου. Πρώτον, οφείλει κάθε στέλεχος της ομάδας διοίκησης του δήμου να ασπάζεται την άποψη της εξωστρέφειας ως συστατικό στοιχείο των επιλογών του. Έχει περάσει ανεπιστρεπτί η εποχή της ομφαλοσκόπισης, ενδοσκόπησης και της αναζήτησης της εσωτερικότητας. Έχει περάσει η ανάγκη της δημιουργίας γεγονότων εσωτερικής κατανάλωσης, χάπενινγκ και περφόρμανς. Το επείγον, το ζητούμενο είναι η διασύνδεση με το παγκόσμιο, με αυτό που εκεί έξω τρέχει και καλπάζει.

Δεύτερον, είναι σημαντική αυτή η εξωτερίκευση να διαχέεται στην πόλη, στους δημότες, στους ανθρώπους της Θεσσαλονίκης. Να μην είναι μια αυτοαναφορική άσκηση διεθνών δημοσίων σχέσεων μιας διοίκησης που σε περίπτωση που τυχόν αλλάξει, δεν θα αφήσει τίποτα πίσω της.

Έχω την πεποίθηση ότι αυτό που παράγεται εδώ, στη Θεσσαλονίκη είναι ανταγωνιστικό στο διεθνές περιβάλλον.

Χρειάζεται προσβάσεις και διασυνδέσεις για να ανοιχτεί στον κόσμο και η δημοτική διοίκηση οφείλει να φροντίζει να καλλιέργει αυτές τις σχέσεις και να τις οδηγεί στη συνέχεια στη χειραφέτησή τους και την απεξάρτησή τους από τα δημοτικά πρόσωπα. Ο ίδιος ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης μπορεί και πρέπει να εγγυηθεί αυτή τη διαδρομή ως το βασικό στοίχημα της δεύτερης θητείας της «Πρωτοβουλίας για τη Θεσσαλονίκη».

* Ο Σπύρος Πέγκας είναι Αντιδήμαρχος Τουριστικής Ανάπτυξης και Διεθνών Σχέσεων του δήμου Θεσσαλονίκης