Τα τελευταία χρόνια, μετά και το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα (2011), το αντιπυρηνικό κίνημα επανήλθε στο προσκήνιο. Επόμενο είναι λοιπόν, να τιμούμε και να θυμόμαστε τον πρωτομάρτυρα του κινήματος αυτού στην Ελλάδα, τον αγωνιστή Νίκο Νίκηφορίδη, που πριν από 64 χρόνια (5.3.1951), οδηγήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα ύστερα από την καταδίκη σε θάνατο που του επέβαλε έκτακτο στρατοδικείο στη Θεσσαλονίκη, με την κατηγορία ότι διακινούσε «ανατρεπτικές ιδέες». 

Ποιες ήταν οι  ανατρεπτικές ιδέες, θα αναρωτηθεί κάποιος. Ήταν το περιεχόμενο της Έκκλησης της Στοκχόλμης για την κατάργηση και απαγόρευση όλων των πυρηνικών όπλων, η οποία είχε εγκριθεί στις 15 Μαρτίου 1950 από συνέδριο του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης, συγκεντρώνοντας πάνω από πενήντα εκατομμύρια υπογραφές σε όλον τον κόσμο.  

Η μνήμη του Νίκου Νικηφορίδη εξακολουθεί να εμπνέει και να κινητοποιεί.  Για αυτό και το Κοινωνικό Πολιτιστικό Κέντρο Βύρωνα (Λαμπηδόνα) αποφάσισε να φιλοξενήσει εκδήλωση του Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης –ΠΑΔΟΠ και της Πανελλήνιας Ιατρικής Εταιρείας κατά της Βιοχημικής και Πυρηνικής Απειλής για να τιμηθεί ο αγωνιστής που υπήρξε γραμματέας της ΕΠΟΝ Παγκρατίου και είχε αναπτύξει δράση και στο Βύρωνα.

Στη διάρκεια της εκδήλωσης επισημάνθηκαν οι αλήθειες ότι «από τα πυρηνικά δεν υπάρχει θεραπεία, παρά μόνο πρόληψη» όπως λένε οι αντιπυρηνικοί γιατροί, καθώς και ότι «η μόνη ασφάλεια από τα πυρηνικά είναι η κατάργησή τους».   Επίσης,  έγινε αναφορά στη διαδρομή και τους αγώνες του αντιπυρηνικού κινήματος παγκοσμίως και στην Ελλάδα.

Τονίστηκε ότι το αντιπυρηνικό κίνημα υπήρξε το πρώτο παγκοσμιοποιημένο κίνημα, εδώ και πάνω από έξι δεκαετίες, ότι πέτυχε σημαντικές νίκες στο παρελθόν, ενώ υπήρξε εργαστήρι ριζοσπαστικών ιδεών. Για παράδειγμα, αναφέρθηκε ότι στη δική του δράση κυρίως στην Ευρώπη στη διάρκεια της δεκαετίας του ’80, οφείλεται η καθιέρωση του όρου «διπλωματία των λαών».

Το κίνημα αυτό άρχισε να αναπτύσσεται και στη χώρα μας αμέσως μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο με πρώτο θέμα  τη συγκέντρωση υπογραφών κάτω από την «Έκκληση της Στοκχόλμης». Προσπάθεια που απαιτούσε τόλμη και αυτοθυσία τα δύσκολα εκείνα χρόνια όπως αποδεικνύεται από την υπόθεση Νικηφορίδη.   

Ας θυμηθούμε ποιος ήταν ο νεολαίος αγωνιστής  Ν Νικηφορίδης.   Είχε τελειώσει το νυχτερινό Γυμνάσιο, δουλεύοντας παράλληλα. Στα 18 του χρόνια είχε εξοριστεί στην Ικαρία και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στη Μακρόνησο, όπου υπέστη φρικτά βασανιστήρια. Αφέθηκε ελεύθερος, την  άνοιξη του 1950, χωρίς να υπογράψει «δήλωση μετανοίας». Ανέλαβε Γραμματέας της ΕΠΟΝ Παγκρατίου και του ανατέθηκε το καθήκον της οργάνωσης του Φιλειρηνικού Μετώπου Νέων.  Το καθήκον αυτό τον έστειλε στη Θεσσαλονίκη, όπου συνελήφθη στις 18  Γενάρη 1951 μαζί με 14 συναγωνιστές και συντρόφους.

Για  τον Νικηφορίδη έχουν γραφτεί εκατοντάδες άρθρα, ενώ η μορφή του δέσποζε σε πανό και πλακάτ των Μαραθώνιων πορειών ειρήνης.   Εξαιρετικά τεκμηριωμένο βιβλίο έχει γράψει  ο Θεσσαλονικιός δημοσιογράφος Σπύρος Κουζινόπουλος με τίτλο «Η Εκτέλεση της Ειρήνης – Νίκος Νικηφορίδης», ύστερα από έρευνα και στα κρατικά αρχεία.

Στο φάκελο του Νικηφορίδη – γράφει ο Κουζινόπουλος – που ακόμα σώζεται στο Γεντί-Κουλέ, είναι πάντα γραμμένη με μαύρο μολύβι η …..φοβερή κατηγορία με την οποία παραπέμφθηκε, καταδικάστηκε και εκτελέστηκε ο πρωτομάρτυρας της Ειρήνης: Απόπειρα διάδοσης ανατρεπτικών ιδεών. Και τονισμένο σε παρένθεση το τρομερό στοιχείο: Έκκληση Ειρήνης Στοκχόλμης»

Η ιστορία του Ν Νικηφορίδη, του πρώτου ανθρώπου στον κόσμο που καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε για συγκέντρωση υπογραφών κατά των πυρηνικών,  πρέπει να γίνει γνωστή και στη σημερινή νέα γενιά της πατρίδας μας.      

Βεβαίως, η καλύτερη τιμη στον Νίκο Νικηφορίδη είναι η προσπάθεια αναγέννησης του αντιπυρηνικού και γενικότερα του φιλειρηνικού κινήματος στη χώρα μας στις σημερινές κρίσιμες συνθήκες για την Ευρώπη και τον κόσμο . Η πανευρωπαϊκή διάσταση του   κινήματος είναι εξαιρετικά σημαντική κυρίως λόγω της Ουκρανικής κρίσης.  Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι η ευρύτερη περιοχή μας θεωρείται «υψηλού πυρηνικού κινδύνου» ανοίγει πρόσθετα πεδία δράσης για το ελληνικό κίνημα το οποίο καλείται να προωθήσει περιφερειακές δικτυώσεις και συνεργασίες, ενώ κοινά μέτωπα μπορούν να οικοδομηθούν και στο τρίγωνο «Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος» με αιχμή την αποτροπή της δημιουργίας πυρηνικού εργοστασίου στο Ακούγιου.

Καλούμαστε να εντείνουμε τους αγώνες μας για την αποπυρηνικοποίηση της ευρύτερης περιοχής μας, διεκδικώντας τη δημιουργία αποπυρηνικοποιημένων ζωνών στα Βαλκάνια, στη Μ. Ανατολή και στη Μεσόγειο.

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι συγγραφέας του βιβλίου «Ο Λαμπράκης και το Κίνημα Ειρήνης» (Εκδόσεις Ταξιδευτής 2013)