Η υπόθεση του Καλλικράτη και των ριζικών αλλαγών στα όρια των Δήμων είναι κάτι που γοητεύει αρκετό κόσμο εντός και εκτός της Αυτοδιοίκησης, μετά τις προαναγγελίες της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εσωτερικών.

Τόσο γιατί η –κατά τα άλλα επιβεβλημένη αλλά προφανώς εσπευσμένη – τομή του Καλλικράτη είχε εξαρχής προφανείς λανθασμένους σχεδιασμούς εξαιτίας των «κόκκινων γραμμών» που περιόρισαν τη γεωγραφική υπόσταση της χώρας σε οπισθοδρομικές υποδιαιρέσεις και σημειολογικές αναφορές στο παρελθόν, όσο και γιατί η πράξη απέδειξε ότι η ανομοιομορφία, πληθυσμιακή, γεωφυσική και αναπτυξιακή, προκάλεσε σωρεία προβλημάτων και δυσλειτουργιών στους ΟΤΑ.

Η αλλαγή των ορίων για τους Δήμους είναι κάτι που ανοίγει συζητήσεις, θα προκαλέσει συγκρούσεις με καθεστηκυίες αντιλήψεις. «κυρίαρχες» πολιτικές, βολεμένους, τοπικισμούς και πελατειακές σχέσεις και απόψεις που επιβιώνουν σήμερα στην Αυτοδιοίκηση.

Δεν αρκούν τα νέα όρια, χρειάζεται θεσμική αναδιοργάνωση

Δεν είναι όμως μόνο χωρικό το ζήτημα και φυσικά απαιτεί τόλμη. Η συζήτηση θα ανοίξει και τεράστιες ευκαιρίες: Οι ρήξεις που δεν έκανε κάποτε ο Καλλικράτης είναι επιβεβλημένο να γίνουν από την Αριστερά αφού σήμερα δεν υπάρχουν για αυτή την κυβέρνηση οι «αγκυλώσεις» και οι στρεβλώσεις που ακρωτηρίασαν το αρχικό εγχείρημα του Ραγκούση και το καταδίκασαν πριν καν το νομοθετήσει. Η Αριστερά δεν έχει κανένα συμφέρον για να συντηρήσει τις εστίες φαυλότητας που διέσωσε η άτολμη μεταρρύθμιση του Καλλικράτη που αυτοαναιρέθηκε στα περισσότερα ζητήματα, τα οποία θα μπορούσαν να εκδηλώσουν μια αναγκαία φυγή από το «κακό» παρελθόν.

Ας μην ξεχνάμε ότι ο Καλλικράτης υπάκουσε, ξεκάθαρα και χωρίς περιστροφές, στις ανάγκες των μνημονίων και των δημοσιονομικών προσαρμογών, ακουμπώντας στις στρεβλές λογικές μεταφοράς αρμοδιοτήτων χωρίς πόρους στην Αυτοδιοίκηση, δεχόμενος αξιωματικά τη «διαφθορά» της, χωρίς να την ανατάξει θεσμικά. Πράγματι, μέσα στις ασφυκτικές του πολιτικές ο Καλλικράτης περιόρισε αρκετές σπατάλες αφού παρά την περιστολή των πόρων της αυτοδιοίκησης πάνω από 60%, σε βάθος χρόνου αποδείχτηκε ότι οι υπηρεσίες προς τον πολίτη δεν υπέστησαν κάποια εντυπωσιακή υποχώρηση. Έκανε σίγουρα και τους υπηρεσιακούς παράγοντες πιο υπεύθυνους και λιγότερο πρόθυμους να καλύπτουν τη διαφθορά των πολιτικών προϊσταμένων τους. Όμως σίγουρα περιόρισε τις δυνατότητες άσκησης κοινωνικής πολιτικής για όσους, έστω, είχαν αυτή την αντίληψη για την αυτοδιοίκηση !

Να σπάσει τους δεσμούς με το παρελθόν χωρίς μικροπολιτικές σκοπιμότητες!

Όσο η διαπραγμάτευση στο εξωτερικό κρατά «δεμένες» κάποιες από τις μεταρρυθμίσεις που ευαγγελίζεται ο κόσμος της Αριστεράς, στο θεσμικό επίπεδο η κυβέρνηση έχει το πεδίο ελεύθερο και οφείλει να «τρέξει» και να αναθεωρήσει την οπτική, τη λειτουργία και την πρακτική της αυτοδιοίκησης. Όχι με γνώμονα τους μικροκομματικούς συσχετισμούς του παλαιού καθεστώτος αλλά με γνώμονα την ενότητα, την ανάπτυξη, το μέλλον κάθε περιοχής. Και φυσικά χωρίς τις ακρότητες που υπάκουσαν στους ανόητους τοπικισμούς, οι οποίοι κρατούν δέσμια τη χώρα στο παλαιοκομματικό καθεστώς. Οι «βλαχοδήμαρχοι» που κατονόμασε ο Πρωθυπουργός πριν από ένα χρόνο είναι μια υπαρκτή και η πιο πολυπληθής «φυλή» της αυτοδιοίκησης . Στο χέρι τους ΣΥΡΙΖΑ είναι να ανατρέψει τις λογικές που τους ανέδειξαν αλλά και να πάψει να καθιστά το κράτος αιμοδότη του κάθε ακατάλληλου και αποτυχημένου αυτοδιοικητικού παράγοντα, ασκώντας ουσιαστικό θεσμικό έλεγχο νομιμότητας και σκοπιμότητας. Ακούγεται πολύ φιλελεύθερο αλλά η Αριστερά οφείλει να υποκαταστήσει τους, αποδεδειγμένα, ακατάλληλους αυτοδιοικητικούς άρχοντες προς όφελος του πολίτη.

Ξεκάθαρα, η Αριστερά οφείλει να «σπάσει» τους δεσμούς του «λαϊκισμού» με τις τοπικές κοινωνίες γιατί η ίδια δεν έχει συνάψει και δεν έχει εκμεταλλευτεί ποτέ κανένα τέτοιο συμβιβασμό με αυτά τα συμφέροντα. Η Αριστερα έρχεται «καθαρή» χωρίς μικροπολιτικούς συσχετισμούς και οφείλει να τα «σαρώσει» όλα, να κάνει τις ρήξεις που δεν έγιναν ποτέ. Για να είμαστε πιο ρεαλιστές, δεν έχει κανένα συμφέρον να συντηρήσει αυτή ην κατάσταση αλλά μόνο να την αλλάξει, όπως και αν το βλέπει κανείς…

Τα όρια των Δήμων είναι η ουσιαστική και σημειολογική αφετηρία αυτής της προσπάθειας. Αλλά δεν αρκούν μόνο αυτά.

Συγκλονιστική ευκαιρία να θεσμοθετήσει την αυτοδιοίκηση του μέλλοντος

Η κυβέρνηση οφείλει να αναθεωρήσει ριζικά το καθεστώς και το νομικό πλαίσιο της αυτοδιοίκησης με διττό σκοπό, που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με όσα επικράτησαν μέχρι σήμερα. Καταρχάς για να ανατρέψει τις λογικές του πελατειακού κράτους και της συγκαλυμμένης διαφθοράς που ακολούθησε η Αυτοδιοίκηση και συντήρησε το δικομματισμό (αποδείχθηκε στις τελευταίες εκλογές με σαφήνεια) αλλά και για να αναδείξει τον ουσιαστικό ρόλο της αυτοδιοίκησης, να σεβαστεί την εγγύτητα με τον πολίτη, την αμεσότητα και την κοινωνική αναφορά, που απαιτεί νέες θεσμικές δυνατότητες.

Δεν είναι δα και όλα μαύρα σήμερα, πρέπει να σεβαστεί κανείς ότι στις συνθήκες της σκληρής και αιματηρής δημοσιονομικής πολιτικής η Αυτοδιοίκηση αποτέλεσε, σε κάποιες περιπτώσεις, κοινωνικό ανάχωμα και έδωσε τις λίγες –έστω- μάχες για την ανάσχεση της κοινωνικής θύελλας, στα χρόνια των μνημονίων.

Είναι η ώρα που ανοίγεται μια συγκλονιστική ευκαιρία στην Αριστερά για να αλλάξει τα πράγματα και να αφήσει το στίγμα της στην καθημερινότητα του πολίτη. Είναι απόλυτα βέβαια ότι ένα τέτοιο εγχείρημα, όπως περιγράφεται παραπάνω έχει ένα πολύ μεγάλο νομοθετικό βάρος για όποιον το επιχειρήσει. Ίσως αποβεί τιτάνιο…

Να νομοθετήσει σήμερα για το 2019

Με τη στενή λογική, αυτό δεν θα έχει άμεσο πολιτικό όφελος, όπως το εννόησαν τα δύο κόμματα που «μετρούσαν» τα αποτελέσματα κάθε μεταρρύθμισης καταμετρώντας αριθμούς και χρώματα στο χάρτη της χώρας, αφού κάθε μεταρρύθμιση απαντούσε στην τρέχουσα πολιτική συγκυρία και ψηφιζόταν λίγο πριν από εκλογικές αναμετρήσεις. Αυτό είναι εγκληματικό και η Αριστερά οφείλει να νομοθετήσει σήμερα για το 2019 !

Η αλλαγή πρέπει να γίνει άμεσα και να είναι γνωστό το τοπίο των επόμενων ετών. Θα φέρει στο προσκήνιο νέες δυνάμεις, νέα πρόσωπα, νέες πολιτικές για την ανατροπή στην αυτοδιοίκηση και την κοινωνία κόντρα στη συντήρηση

* Ο Γιάννης Σιδηρόπουλος είναι δημοσιογράφος στο xanthi press