Το φράγμα της Μεσοχώρας έχει πλάτος 330 μέτρα και ύψος 150 μέτρα. Ο ταμιευτήρας του έχει χωρητικότητα 360 hm3, ενώ ο συνοδευτικός Υδροηλεκτρικός Σταθμός (ΥΗΣ) της Γλύστρας έχει εγκατεστημένη ισχύ 165 MW. Το όλο έργο έχει πρακτικά ολοκληρωθεί από το 2001 αλλά δεν έχει τεθεί σε λειτουργία. Ενώ έχει εξαρχής σχεδιαστεί ως «έργο κεφαλής» της εκτροπής του Αχελώου, οι υποστηρικτές της λειτουργίας του τονίζουν ότι μπορεί να λειτουργήσει ως ανεξάρτητο έργο ενεργειακού χαρακτήρα. Χαρακτηρίζουν δε την ηλεκτρική ενέργεια που προτείνεται να παραχθεί από τον ΥΗΣ Γλύστρας ως «πράσινη», προερχόμενη δηλαδή από ανανεώσιμους πόρους.

Ads

Το επιχείρημα όμως αυτό είναι λάθος στη βάση του. Η παραγωγή ενέργειας από υδροηλεκτρικά φράγματα αυτού του μεγέθους σε ποταμούς μπορεί να μην προέρχεται από ορυκτούς πόρους αλλά δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ανανεώσιμη πηγή ενέργειας (ΑΠΕ) καθώς καταστρέφει ανεπανόρθωτα τον πόρο που χρησιμοποιεί, δηλαδή τον ποταμό. Mε το νόμο 2773/1999 τα υδροηλεκτρικά που θεωρούνται ΑΠΕ είναι αυτά με εγκατεστημένη ισχύ έως και 10 ΜW. Ενδεικτικά το όριο αυτό είναι 3 ΜW στην Ιταλία, 5 ΜW στην Αγγλία, 8 ΜW στη Γαλλία, 10 ΜW σε Ισπανία-Βέλγιο  και 30 ΜW στις ΗΠΑ. Άρα ακόμα και αν πάρουμε τη δυσμενέστερη θεώρηση των ΗΠΑ σχετικά με το ποια υδροηλεκτρικά είναι ΑΠΕ, βλέπουμε ότι η εγκατεστημέμη ισχύς στον ΥΗΣ Γλύστρας είναι πάνω από 5 φορές μεγαλύτερη.

Στην περίπτωση των μικρών Υδροηλεκτρικών με φράγμα, σύμφωνα με την Διεθνή Επιτροπή Μεγάλων Φραγμάτων (ICOLD) ένα φράγμα θεωρείται ως μικρό όταν το ύψος του είναι μικρότερο από τα 15 μέτρα, δηλαδή 10 φορές χαμηλότερο από το φράγμα της Μεσοχώρας.  

Σε βάθος χρόνου η ηλεκτρική ενέργεια που θα παραχθεί από τα έργα στην περιοχή Μεσοχώρας δεν είναι ανανεώσιμη. Το μικροκλίμα της περιοχής θα αλλάξει καθώς ο τεράστιος υδάτινος όγκος που θα σωρευθεί στον ταμιευτήρα θα επιδρά στο θερμοκρασιακό περιβάλλον της περιοχής. Το ισοζύγιο των φερόμενων υλών θα ανατραπεί καθώς η διαβρωμένη ύλη δεν θα συνεχίζει μετά το φράγμα, με συνέπειες την αποσταθεροποίηση κοίτης του ποταμού μετά από αυτό και τη προοδευτική υποβάθμισή της.

Ads

Ο βιότοπος (ενδιαιτήματα) των ψαριών που απαντώνται στη περιοχή θα αλλάξει δραματικά με τη δημιουργία ταμιευτήρα πριν από το φράγμα. Αποτέλεσμα αυτού θα είναι να αλλάξει η ιχθυοκοινότητα εντός του ταμιευτήρα και να διακοπεί η ελευθεροεπικοινωνία των ψαριών στα δύο τμήματα του ποταμού (ανάντη- κατάντη. Όλα τα παραπάνω έχουν άμεσες επιπτώσεις στην οικολογική ποιότητα του ποταμού αφού οι συνθήκες ύπαρξης, θρέψης και αναπαραγωγής των οργανισμών που διαβιούν στον ποταμό ή εξαρτώνται άμεσα από αυτόν θα υποβαθμιστούν.

Ακόμη και η τεκτονική δομή των υφιστάμενων γεωλογικών στρωμάτων ενδέχεται να αντιδράσει στη πίεση που θα δέχεται από τον πληρωμένο τεράστιο όγκο του ταμιευτήρα. Μια άλλη παράμετρος που δεν της έχει δοθεί μέχρι τώρα σημασία είναι η ποσότητα του νερού που θα χάνεται στον ταμιευτήρα εξαιτίας της εξάτμισης του σχεδόν στάσιμου νερού προς την ατμόσφαιρα και είναι άμεση συνάρτηση της επιφάνειας της περιοχής που θα πλημμυρίσει . Για παράδειγμα: στο φράγμα Elephant Butte, στις ΗΠΑ οι  ετήσιες απώλειες από την εξάτμιση του νερού φτάνουν το 15-25% της ετήσιας κατανάλωσης του φράγματος στον ποταμό Κολοράντο, ενώ στη γείτονα Τουρκία η ποσότητα που εξατμίζεται από λίμνες και ταμιευτήρες ετησίως είναι μεγαλύτερη από αυτή που αντλείται από τις γεωτρήσεις σε όλη τη χώρα.

Για όλους αυτούς τους λόγους, ακόμα και η αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ προτείνει για τα μεγάλα φράγματα αναγκαίες λεπτομερείς οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές αιτιολογήσεις πριν την κατασκευή τους. Γιατί στη θέση τους μπορούν να κατασκευαστούν πολλαπλάσια μικρότερα φράγματα, τα οποία με αυστηρές προϋποθέσεις κατασκευής και λειτουργίας μπορούν να είναι φιλικά προς το περιβάλλον.
Με βάση τα παραπάνω δε μπορεί παρά να είναι κανείς αντίθετος στη λειτουργία του φράγματος της Μεσοχώρας.