«Σε μία χώρα όπου ο δημόσιος διάλογος στρέφεται αποκλειστικά και μόνο στην προτεινόμενη οικονομική πολιτική και τη διαχείριση του χρέους, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το πρώτο και μεγάλο θύμα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, βρίσκονται στο επίκεντρο της αριστερής διακυβέρνησης»
 

Προερχόμενος από το χώρο της Ριζοσπαστικής Οικολογίας, η οποία συνδέεται άρρηκτα με την Αριστερά και τις αξίες της, πίστευα πάντα ότι οι βασικές διαχωριστικές γραμμές με την παραδοσιακή Δεξιά, δεν αφορούν μόνο στην κατανομή του πλούτου και το μοντέλο οικονομικής πολιτικής που ασκείται, αλλά αφορούν και σε αξίες που συνδέονται με την Οικολογία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στον διάλογο λοιπόν για τη νέα διακυβέρνηση της χώρας, η Αριστερά και η Πολιτική Οικολογία στέκονται απέναντι σε όσους υπονομεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Υπονόμευση που επί διακυβέρνησης της Ν.Δ. βρήκε τον απόλυτο εκφραστή της. Και επειδή η λήθη διαιωνίζει την απάθεια και αθωώνει τους θύτες, επιχείρησα πρόχειρα να σταχυολογήσω κάποιες από τις πλέον κραυγαλέες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μάρτυρες των οποίων γίναμε όλοι όσοι θέλαμε να κρατήσουμε τα μάτια μας ανοιχτά.
 
– Υπερβολική χρήση βίας από τα όργανα επιβολής του νόμου και ατιμωρησία: Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η αλόγιστη χρήση βίας προς τις καθαρίστριες του Υπουργείου Οικονομικών κατά τη διάρκεια ειρηνικών διαδηλώσεων ενάντια στις μαζικές απολύσεις στην Αθήνα τον Ιούνιο του 2014. Ένα χρόνο  πριν, το Φεβρουάριο του 2012, στην Ιερισσό της Χαλκιδικής, η αστυνομία χρησιμοποίησε χημικές ερεθιστικές ουσίες εναντίον διαδηλωτών με δυσανάλογο και μη αναγκαίο τρόπο, προκαλώντας τραυματισμούς, ενώ υπήρξαν καταγγελίες ότι άτομα που ανακρίθηκαν από την αστυνομία στερηθήκαν πρόσβαση σε δικηγόρο, καθώς και ότι συγκεντρώθηκαν δείγματα DNA από κατοίκους με «ακατάλληλο» τρόπο.

Τα παραπάνω, αντανακλούν μία γενικότερη κουλτούρα κακομεταχείρισης στην ελληνική αστυνομία, η οποία ενισχύεται από την απροθυμία αστυνομικών και δικαστικών αρχών να προβούν σε διερεύνηση των υποθέσεων και να ασκήσουν διώξεις. Αλλά και η βίαιη απαγωγή Τούρκου πολίτη στην Αθήνα στις 30 Μαΐου 2013, στο πλαίσιο μυστικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, καθώς  και η μυστική παράδοσή του στις τουρκικές αρχές, ανήκουστη για ένα κράτος δικαίου, εντείνει την ανασφάλεια των πολιτών και αντιβαίνει στην αρχή της μη επαναπροώθησης κατά την έκδοση των προσφύγων.

– Διακρίσεις: Το Δεκέμβριο του 2013, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδικάζει την Ελλάδα, αποφαινόμενο ότι ο ελληνικός νόμος περί συμφώνου συμβίωσης μόνο για ετερόφυλα ζευγάρια, παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έκτοτε δεν ακολούθησε καμία νομοθετική πρωτοβουλία για την συμμόρφωση στην εν λόγω απόφαση.

Τα δυόμιση χρόνια διακυβέρνησης της Ν.Δ. συνεχίστηκε η τιμωρητική στάση της κυβέρνησης και απέναντι στους αντιρρησίες συνείδησης με  συλλήψεις, επανειλημμένες διώξεις και επιβολή εξοντωτικών προστίμων εξαιτίας της άρνησής τους να καταταγούν στο στρατό ή εξαιτίας της άρνησής τους να υπηρετήσουν εναλλακτική υπηρεσία, η οποία συνιστά άμεση και έμμεση διάκριση. Και φυσικά τα συνήθη θύματα των διακρίσεων οι Ρομά, υπέστησαν με τη σειρά τους διώξεις, χαρακτηριστικότερη των οποίων το «πογκρόμ» επιθέσεων στο Αιτωλικό (2012 και 2013).
 
– Το διαρκές έγκλημα του Ξένιου Δία και οι θανατηφόρες παράνομες επαναπροωθήσεις ως απάνθρωπη «λύση» για το μεταναστευτικό ζήτημα: Η διακυβέρνηση της Ν.Δ. έδειξε σταθερά το απάνθρωπο πρόσωπό της απέναντι σε πρόσφυγες και μετανάστες που προσπάθησαν να φτάσουν στη χώρα. Υιοθέτησε «ατύπως» παράνομες επαναπροωθήσεις, που σημαίνουν συχνά θάνατο.

Η πλέον αποτρόπαια ήταν η υπόθεση των πνιγμών στο Φαρμακονήσι, που τέθηκε ασφαλώς στο αρχείο. Αξίζει να θυμηθούμε ότι στις 20 Ιανουαρίου 2014, 11 Αφγανοί, 8 εκ των οποίων ήταν παιδιά και βρέφη, έχασαν τη ζωή τους όταν το μικρό σκάφος στο οποίο επέβαιναν βυθίστηκε. Τόσο οι μαρτυρίες των επιζησάντων για τις ευθύνες του Λιμενικού και για το γεγονός ότι ρυμουλκήθηκαν με μεγάλη ταχύτητα προς την Τουρκία, όσο και οι αντιφάσεις στα στοιχεία που παρείχε το Λιμενικό Σώμα, δεν διερευνήθηκαν ποτέ ικανοποιητικά.

Για όσους μετανάστες και πρόσφυγες κατάφεραν να φθάσουν ζωντανοί στην Ελλάδα, η Ν.Δ. ήδη από τον Αύγουστο του 2012 επιφύλαξε τον κατ’ ευφημισμό Ξένιο Δία: Αθρόες συλλήψεις και κράτηση σε κέντρα κράτησης – κολαστήρια στην ελληνική επικράτεια που δεν πληρούν ούτε τις στοιχειώδεις προδιαγραφές σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αν και ήδη τον Ιούλιο του 2012 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Ελλάδα για υπόθεση κράτησης μεταναστών στην Παγανή Λέσβου, όπου κρίθηκε ότι υπήρξε παραβίαση των άρθρων της ΕΣΔΑ που αφορούν στην απαγόρευση των βασανιστηρίων και το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής κατά της κράτησης, η Ν.Δ. όχι μόνο δεν προέβη στην υιοθέτηση θεραπευτικών μέτρων, αλλά με την υιοθέτηση του «Ξένιου Δία» μετέτρεψε ανάλογες υποθέσεις σε κανόνα.

Αποτέλεσμα των απάνθρωπων συνθηκών διαβίωσης, ο θάνατος στις 27 Ιουλίου 2013 στο κέντρο κράτησης Κορίνθου, Αφγανού πρόσφυγα από πλημμελή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Δεν θα είναι ο τελευταίος θάνατος. Στις εξευτελιστικές συνθήκες κράτησης έρχεται να προστεθεί η γνωμοδότηση της 11ης Φεβρουαρίου 2014 του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (44/2014), πρωτοφανής για τα νομικά χρονικά, η οποία αυξάνει επ΄ αόριστο την παραμονή στα σύγχρονα κολαστήρια, αποστερώντας κάθε ελπίδα.  Είχε προηγηθεί στις 19 Δεκεμβρίου 2013 το κάλεσμα από τον Αρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας για τους μετανάστες: «Πρέπει να τους κάνουμε το βίο αβίωτο…», είχε πει τότε.

Το απάνθρωπο πρόσωπο της κυβέρνησης φάνηκε ακόμη και στα παιδιά των μεταναστών, τα οποία για χρόνια έμειναν αποκλεισμένα από την κτήση ιθαγένειας μετά την προσφυγή για την αντισυνταγματικότητα του νόμου για τους όρους κτήσης της ιθαγένειας από τα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται ή ανατρέφονται στην Ελλάδα και συμμετοχής των μεταναστών στις τοπικές εκλογές (ν.3838/2010) με σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών. Σήμερα, ο νέος νόμος για την ιθαγένεια αποκλείει τους ανήλικους από την απόκτηση ιθαγένειας, που μετατίθεται στην ενηλικίωσή τους. 

– Κλιμάκωση της ρατσιστικής και ναζιστικής βίας: Στις επανειλημμένες προσπάθειες φορέων και προσωπικοτήτων, μεταξύ των οποίων η  Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και η Διεθνής Αμνηστία να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου για τον κίνδυνο εξάπλωσης της ρατσιστικής βίας στην Ελλάδα, η ελληνική κυβέρνηση κώφευε για καιρό. Δεν πτοήθηκε ούτε από την άγρια δολοφονία του Πακιστανού Sahtzat Loqman στα Πετράλωνα τον Ιανουάριο του 2013 και «ξύπνησε» καθυστερημένα όταν ένας δεύτερος νέος άνθρωπος, ο Παύλος Φύσσας έπεσε νεκρός, μερικούς μήνες μετά.

Ένα άλλο έγκλημα ρατσιστικής βίας στη Μανωλάδα, όπου ομάδα 35 εργατών από το Μπαγκλαντές που εργάζονταν υπό απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες και πυροβολήθηκαν όταν τόλμησαν να διαμαρτυρηθούν επειδή δεν είχαν πληρωθεί επί επτά μήνες, έμεινε ατιμώρητο. Πρωτόδικα οι εργοδότες δεν καταδικαστήκαν για παράνομη απασχόληση αλλοδαπών, ενώ οι πυροβολισμοί δεν στάθηκαν ικανοί να στοιχειοθετήσουν το αδίκημα ούτε καν της απόπειρας βαριάς σκοπούμενης σωματικής βλάβης. Στο ίδιο μήκος κύματος η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου αποφάσισε πρόσφατα την οριστική αρχειοθέτηση της υπόθεσης.

Όμως η αντιμετώπιση του εγκλήματος με ρατσιστικό/ναζιστικό πρόσημο δεν είναι μόνο πλημμελής και «χαλαρή», αλλά αντιθέτως προσωπικότητες- σύμβολα του αντιφασιστικού αγώνα μπαίνουν στο στόχαστρο. Ας θυμηθούμε την πρόσφατη εισαγγελική δίωξη του Πέτρου Κωνσταντίνου, συντονιστή της ΚΕΕΡΦΑ και δημοτικού σύμβουλου Αθήνας, μετά από καταγγελία μέλους της Επιτροπής «Κατοίκων» του Αγίου Παντελεήμονα, ότι είναι «ενορχηστρωτής» επίθεσης που δέχτηκε ομάδα με την επωνυμία «Ελληνική Γροθιά», όταν η δεύτερη επιχείρησε να προκαλέσει στο πανεργατικό συλλαλητήριο της ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ στις 29.6.2010. Είχε προηγηθεί ανάλογη δίωξη κατά των αντιφασιστών αγωνιστών Σ. Μιχαήλ και του πρώην πρύτανη του ΕΜΠ, Μουντζούρη, οι οποίοι φυσικά και αθωώθηκαν πανηγυρικά.

– Ελευθερία της έκφρασης: Θύμα της διακυβέρνησης της Ν.Δ. υπήρξε και η ελευθερία της έκφρασης. Τον Ιούνιο του 2013, η κυβέρνηση προχώρησε στο κλείσιμο της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης παγώνοντας τους Έλληνες σε όλο τον κόσμο και γράφοντας μία από τις μελανότερες σελίδες στην ιστορία της μεταπολιτευτικής Δημοκρατίας. Παράλληλα, η ελευθερία της έκφρασης θίγεται βάναυσα με τις  αναχρονιστικές διατάξεις του Ποινικού Κώδικα για την καθύβριση θρησκευμάτων και κακόβουλη βλασφημία (άρθρα 198 και 199) που οδήγησαν στην  πρόσφατη (16/1) καταδίκη του δημιουργού της σελίδας κοινωνικής δικτύωσης “Γέρων Παστίτσιος”.

Λίγα χρόνια πριν, τον Οκτώβριο του 2012, το θέατρο Χυτήριο υποχρεώθηκε να ματαιώσει τις παραστάσεις του έργου Corpus Christi υπό το καθεστώς απειλών παραθρησκευτικών οργανώσεων και της Χρυσής Αυγής που η αστυνομία δεν κατάφερε ή δεν θέλησε να σταματήσει. Η υποκριτική δήλωση «je suis Charlie» του πρωθυπουργού μετά τα πρόσφατα θλιβερά γεγονότα στο Παρίσι, μας άφησε μόνο ένα πικρό χαμόγελο. Αντίστοιχα, η βίαιη εκκένωση αυτοδιαχειριζόμενων πολιτικών και πολιτιστικών χώρων που επιχειρήθηκε από τη Ν.Δ., έδωσε το στίγμα τόσο της αντίληψης της κυβέρνησης για την ελευθερία της έκφρασης, όσο και για την βάναυση καταπάτηση της έννοιας του «ελεύθερου χώρου». Ευτυχώς αυτοδιαχειριζόμενος πολιτιστικός χώρος του ΕΜΠΡΟΣ, σε πείσμα της κυβέρνησης, είναι πιο ζωντανός από ποτέ.
 
– Δικαιώματα κρατουμένων: Τα δικαιώματα των κρατουμένων τα δυόμιση χρόνια διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας καταπατούνται βάναυσα. Ο υπερπληθυσμός και οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης, ενισχύονται από βασανιστήρια. Ο άγριος ξυλοδαρμός από σωφρονιστικούς υπαλλήλους του βαρυποινίτη Καρέλι που οδήγησε στο θάνατό του ήταν η κορυφή του παγόβουνου. Χαρακτηριστική ήταν και η παράνομη παράταση της προσωρινής κράτησης του κατηγορούμενου Κωνσταντίνου Σακκά από το Συμβούλιο Εφετών Αθηνών, κατά παράβαση όχι μόνο στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας αλλά και της συνταγματικής διάταξης του άρ. 6 παρ. 4.  

Σε αντίστοιχο μήκος κύματος, η  αποστέρηση των κρατουμένων από το δικαίωμα της άδειας και ο αγώνας του Νίκου Ρωμανού για αυτήν ακριβώς τη χαραμάδα ελευθερίας, συγκίνησε τους πάντες, εκτός από την κυβέρνηση της Ν.Δ. που επέμενε έως το τέλος να κωφεύει. Σε απάντηση, λίγο καιρό μετά ξεκίνησε η λειτουργία των φυλακών τύπου Γ΄στο Δομοκό. Στις φυλακές αυτές οι κρατούμενοι κυριολεκτικά «εντοιχίζονται», αφού υφίστανται  επιπλέον περιορισμούς των ατομικών τους δικαιωμάτων: εξοντωτικά μεγάλη διάρκεια παραμονής σε τέτοιου είδους φυλακές, περιορισμός επισκέψεων και θεσμοθέτηση εξαιρέσεων από αυτές, αυστηρότερος τρόπος διαβίωσης, αποκλεισμός ημιελεύθερης διαβίωσης  και αποκλεισμός από τα βασικά δικαιώματα των κρατουμένων.

Κλείνοντας αυτή τη σύντομη καταγραφή, θα ήθελα να προσθέσω ότι για όλα όσα αναφέρθηκαν εδώ, αλλά και τόσα άλλα που δεν χωρούν να γραφτούν σε σελίδες και πολλές φορές δεν τα χωρά καν η ανθρώπινη φαντασία, η Αριστερά οφείλει να είναι το αντίβαρο και η ελπίδα. Η ελπίδα για ένα μέλλον που η ελευθερία και ανθρώπινη αξιοπρέπεια θα είναι έννοιες αδιαπραγμάτευτες.

* Ο Ορέστης Κολοκούρης είναι Γεωγράφος – Περιβαλλοντολόγος, μέλος των Οικολόγων Πράσινων και υποψήφιος του ΣΥΡΙΖΑ στην Α Πειραιά