Από κανένα σκιάχτρο δεν τρομάζεις/ γαληνός, αμετάνοιωτος τ’ αδειάζεις/ το πικρό ποτήρι / με σένα ο Χριστός ιερέ Καϊρη! Η φυλακή σου γίνεται βωμός/ στεφάνι αχτιδωτό κι ο αφορεσμός/ αγνότερη μια πίστη σ’ ανυψώνει, όπου ασκλάβωτη η σκέψη αποθεώνει!|” – Κωστής Παλαμάς

Οι στίχοι αυτοί του πιο γενναίου και προοδευτικού (σε αντίθεση με τους ακολούθους του που όταν αργότερα καθιερώθηκε αποπειράθηκαν να τον κάνουν δόγμα) ποιητή της εποχής του, του Κωστή Παλαμά, γράφτηκαν για έναν άγιο της γραφής και της σκέψης που πέθανε (δολοφονήθηκε ουσιαστικά) στις 13 Ιανουαρίου. Τον Θεόφιλο Καϊρη: τον έλληνα Τζορντάνο Μπρούνο κι ίσως τον Σωκράτης της νέας Ελλάδας. Το μεγάλο πνεύμα, ο σημαντικότατος φιλόσοφος της εποχής του που δικάστηκε και καταδικάστηκε από την μισαλλοδοξία, τον φανατισμό, τον σκοταδισμό των φορέων που γλύφαν όπως πάντοτε υπέρ καρεκλών ο ένας τον άλλον: της εκκλησίας, της κομματοκρατίας, των ανακτόρων, της ακαδημαϊκής κοινότητας, και την αδιαφορία (την βόλεψη) της κοινωνίας. Το ζήσαμε και στον Κολοκοτρώνη και όχι μόνο…

Γεννήθηκε στην Άνδρο στις 19 Οκτωβρίου του 1784, γιός μιας από τις πιο παλιές και ευγενέστερες οικογένειες του νησιού. Μαθητής του Πεσταλότσι, πολύγλωσσος (μιλούσε πολλές γλώσσες, αρχαία Ελληνικά, Λατινικά, Ιταλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Αγγλικά) αδιάφορος στην φήμη (παρά το γεγονός ότι ήταν κυβερνήτης Άνδρου, μέλος της Φιλικής Εταιρείας, κι αυτός που έδωσε το σύνθημα της Επανάστασης στο νησί, πολέμησε σαν απλός φαντάρος στον Όλυμπο, τραυματιζόμενος τρεις φορές). Με γνώσεις απέραντες και ήθος ασυμβίβαστο, μορφή ασκητική (είχε άλλωστε ασκητέψει ως μοναχός) και με φήμη που ξεπερνούσε τα όρια της Ελλάδας, είναι αυτός που έβγαλε τον ιστορικό λόγο προσφωνώντας τον άλλον αδικοχαμένο τον Καποδίστρια, και αυτός που δημιούργησε ορφανοτροφείο για τα παιδιά των αγωνιστών του προδομένου 21, αφού τις θέσεις τις είχαν καπαρώσει άκαπνοι…

Έχοντας ζήσει την Γαλλική Επανάσταση θεώρησε την έλευση δοτού εκλεγμένου από τις μεγάλες δυνάμεις βασιλιά, ράπισμα στην ανεξαρτησία της χώρας και την σιωπή της εκκλησίας χυδαία. Δίδασκε στην περίφημη σχολή της Άνδρου ως φιλόσοφος την Θεοσέβεια, τον σεβασμό στο θείο ΕΝΑ που μας συνέχει όλους όπως κι αν το λέμε όπου γης. Φυλακίστηκε 2 φορές και οι μισαλλόδοξοι καλόγεροι τον κακομεταχειρίστηκαν έως θανάτου.

Πέθανε στο υγρό κελί του στις 13 Ιανουαρίου του 1853. Έξι ημέρες αργότερα ο Άρειος Πάγος εξέδωσε ΑΘΩΩΤΙΚΗ απόφαση όλων των κατηγοριών… Οι δίκες του  Καϊρη (που τις συνεχίζουν παρεκκλησιαστικές οργανώσεις σήμερα) θεωρήθηκαν αφορμή για να ξεκινήσει εκείνα τα χρόνια απηνής διωγμός πολλών δασκάλων (και όχι δεν υπήρξε τότε αριστερά στην Ελλάδα, το σκοτάδι δεν αναζητά την ίδια αφορμή, σαν τη νυχτερίδα τυφλώνεται όπου δει λίγο φως. Σήμερα με ΠΟΙΟ ΔΙΚΑΊΩΜΑ υποβάλλουμε τον Καϊρη στην Α-ΜΝΗΣΙΑ;; Τόσο λίγοι ως διανοητές, τόσο υποκριτές ως υπερπατριώτες, τόσο φαιδροί ως καλοί Χριστιανοί;

…Μα η Πολιτεία, η μεγάλη μάνα/ που συχνότατα βρέχει ουράνιο μάννα/ στον τιποτένιο ή στον ληστή/ κρατεί την πόρτα της τιμής για σε κλειστή. Εγώ, ποιητής/κριτής -διπλός μου ο θρόνος-/ πρώτος , μέσα σε αδιάφορους και μόνος/ στου Λόγου τον ορείχαλκο χυμένο/ για τους αιλωνες το άγαλμα σου ανασταίνω…