Συνομιλήσαμε με την ποιήτρια Βιβή Κοψιδά-Βρεττού, με αφορμή την κυκλοφορία της νέας ποιητικής συλλογής της «Η Αλαφροΐσκιωτη καρέκλα» από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Τι είναι εκείνο που σας ωθεί να γράφετε;

Ό,τι ωθεί και την αναπνοή να συντελείται αβίαστα και ελεύθερα, γνωρίζοντας τον σκοπό και τον ρόλο της…

Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για εσάς να καταφέρετε να εκφράσετε τη σκέψη σας πάνω στο χαρτί;

Θα έλεγα ότι είναι μια δύσκολη, ανωφερής λειτουργία. Οι λέξεις έχουν τη δική τους ισχυρή βούληση, τα δικά τους πολλαπλά νοήματα-κυρίως στην ποίηση-, είναι οντότητες απείθαρχες, που αντιστέκονται σθεναρά στην υπόταξή τους. Οι λέξεις και η συναρμογή τους ώστε να δώσουν «λόγο» είναι η πιο απαιτητική διανοητική και ψυχική διεργασία. Απαιτεί μια μακρά θητεία άσκησης στον λόγο, αγωγή ήθους στη γραφή, για να καταλήξεις στο ύστατο, ώριμο γραπτό σου και να πεις με μελαγχολική αυστηρότητα: έχω μακρύ ακόμα δρόμο να διανύσω…

Ποιες είναι οι επιρροές σας;

Αδιάγνωστοι οι τρόποι και οι διαδρομές που ακολουθεί στους πολυσχιδείς και μεταβαλλόμενους δρόμους της η σκέψη. Σίγουρα διαθέτουμε έναν γνωστό αλλά και έναν ανεπίγνωστο εαυτό. Και σίγουρα πάλι είμαστε η κληρονομιά πολλών αιώνων ανθρώπινης σκέψης και γραφής, «παιδιά» της περιπέτειας που καταβάλλουμε να διεισδύσουμε στην απέραντη εμπειρία της ζωής. Είναι ωραίο αυτό που είπε κάποτε ο Bernard Shaw-και μεταφέρει ο Μπόρχες στην Τέχνη του στίχου-, όταν ρωτήθηκε αν πιστεύει ότι η Αγία Γραφή είναι έργο του Αγίου Πνεύματος. Και ο Shaw: «Νομίζω πως το Άγιο Πνεύμα έχει γράψει όχι μόνο την Αγία Γραφή αλλά και όλα τα βιβλία».

Ποια θεματολογία κρατεί τον κυρίαρχο ρόλο στα έργα σας;

Ο άνθρωπος που μέσα του δεν έχει μουσική, ούτε συγκινείται από γλυκόηχων τόνων συμφωνία, είναι άξιος για προδοσιές, ρεμούλες και κατεργαριές…, γράφει ο Σαιξπηρ στον Έμπορο της Βενετίας. Με τον άνθρωπο που έχει μέσα του ποίηση και μουσική και με τον άνθρωπο που είναι άξιος για ρεμούλες μονάχα και προδοσιές, μ’ αυτούς προπάντων «αναστρέφομαι» στα έργα μου. Τους πρώτους γιατί βρίσκω ομορφιά και γαλήνη, τους δεύτερους μήπως και ξεφύγουν από τη «μαύρη σα νύχτα κίνηση του νου τους και από τα σκοτεινά σαν έρεβος αισθήματά τους». Μια αβέβαιη πίστη, αλλά τόσο αναγκαία στις αποσκευές του ποιητή…

Πείτε μας λίγα λόγια για το βιβλίο σας.

«Η Αλαφροΐσκιωτη καρέκλα», μια πεζόμορφη ποιητική σύνθεση σε τρεις φάσεις: Α. Η μετάλλαξη Β. Εσύ και το φεγγάρι και οι νύχτες Γ. Οι Εγγυητές και ο Ερχόμενος. Μια παράξενη Καρέκλα, που εισβάλλει αιφνιδιαστικά, απρόσμενα μέσα στη νύχτα κι αρχίζει να εκδιπλώνει την ιστορία της. Ανθρώπους που φριχτά μεταλλαγμένοι, με στρατηγήματα διάφορα την πολιορκούσαν, να την κατακτήσουν ήθελαν. Αρπάχτηκαν από την είδηση πως ο κάτοχός της πέθανε κι άφησε τόπο ελεύθερο στο ψέμα και στην απάτη τους, κι εκείνοι έπιασαν θέση πάνω της, σίγουροι για τη νίκη. Αλλά εκείνη… Αξίζει να την γνωρίσετε, αυτή την Αλαφροΐσκιωτη Καρέκλα, θα σας αιφνιδιάσει, θα σας προβληματίσει, θα σας προσφέρει τη γοητεία των απαντήσεων για τις επιλογές της, όπως και την τόλμη των ερωτήσεων που θα έχετε να της υποβάλετε…

Συγγραφέας γεννιέσαι ή γίνεσαι;

Συγγραφέας γεννιέσαι μια φορά, και δια βίου γίνεσαι.

Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον τομέα της λογοτεχνίας τι θα ήταν αυτό;

Να ξαναπάρει τον ρόλο της στα σοβαρά. Να σταματήσει τα παιχνίδια με το marketing, την εμπορική ποσοτικοποίηση, τις σφυγμομετρήσεις, την έρευνα αγοράς, τα δήθεν γούστα του αναγνωστικού κοινού. Να παίξει τον κοινωνικό της ρόλο, που αρχίζει από την καλλιέργεια μιας συνείδησης ηθικής με την ευρεία –και πολιτική της σημασία- μέχρι την οργανική της λειτουργία, την αισθητική αγωγή των ανθρώπων και των κοινωνιών. Να ξαναβρεί την αξία της ομορφιάς και τους τρόπους να την εγκαταστήσει στις συσκοτισμένες μέρες μας. Η ομορφιά δεν είναι συντήρηση, ούτε η ασχήμια επανάσταση. Αν κινδυνεύει ο πολιτισμός και ο πλανήτης ολόκληρος είναι από την «εναρμόνιση» της ασχήμιας με τη διαστροφή, χωρίς ένα όραμα ομορφιάς για τη ζωή. «Νομίζω πως ένα από τα αμαρτήματα της σύγχρονης λογοτεχνίας είναι ότι ασχολείται υπερβολικά με τον εαυτό της», επισημαίνει πάλι ο Μπόρχες, για να καταλήξει αφοριστικά σχεδόν: «Πιστεύω πως υπάρχει μια αιωνιότητα στην ομορφιά…».

Μήπως το «σύμπαν» της ζωής δεν είναι το αρχέτυπο της ομορφιάς; Ακόμα και η ασχήμια της, φιλτραρισμένη από τη λογοτεχνία, διανοίγει τους δρόμους προς την ομορφιά. Να, ένας δρόμος άξιος για τη λογοτεχνία.

Έχετε επόμενα συγγραφικά σχέδια;

Υπάρχουν προγραμματισμένα οπωσδήποτε, αλλά ανατρέπονται από τον «αυταρχισμό» των απρόσμενων αιφνιδιασμών, που υποκλέπτουν προτεραιότητες και σχέδια. Αναφέρομαι σε ένα προγραμματισμένο συγγραφικό σχέδιο-θύμα κι αυτό των αιφνιδιασμών-που όπως και πέρυσι τέτοια εποχή είχα αναφέρει. Πρόκειται για μια πολύ απαιτητική εργασία σχετικά με τον Λευκάδιο Χερν, ένα έργο που επιχειρεί να «χαρτογραφήσει» μέσα από τις περιπλανήσεις, τις γνωριμίες και τα κείμενά του-λογοτεχνικά και ιδιωτικά-, την προσωπικότητα και το διαμέτρημα των διανοητικών, φιλοσοφικών και λογοτεχνικών του δυνατοτήτων. Ελπίζω να διεκδικήσει το βιβλίο μου αυτό τα δικαιώματά του δυναμικά τους προσεχείς μήνες. Υπάρχει, επίσης, ολοκληρωμένη περίπου μια ακόμα ποιητική συλλογή. Δεν θα μείνω άνεργη τον χειμώνα, μη φοβάστε…