Το 1962 ο Αντρέι Ταρκόφσκι ολοκληρώνει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του. Πρόκειται για «Τα Παιδικά Χρόνια του Ιβάν», μία από τις σημαντικότερες αντιπολεμικές ταινίες, η οποία βραβεύτηκε με τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας και άνοιξε τους ορίζοντες σ’ έναν από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες παγκοσμίως. Εξήντα χρόνια μετά, θυμόμαστε την ταινία που αποτέλεσε την κινηματογραφική γέννηση ενός κορυφαίου καλλιτέχνη.

«Η ανακάλυψη του πρώτου φιλμ του Ταρκόφσκι ήταν για μένα ένα θαύμα. Βρέθηκα να στέκομαι μπροστά σε μια πόρτα κρατώντας το κλειδί που ποτέ κανένας δεν μου είχε δώσει. Για μένα, ο Ταρκόφσκι είναι ο μεγαλύτερος, είναι αυτός που εφηύρε μια νέα γλώσσα, πιστή στην φύση του κινηματογράφου, καθώς συλλαμβάνει την ζωή ως αντανάκλαση, την ζωή ως όνειρο…» – Ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, για τα «Παιδικά Χρόνια του Ιβάν»

Μέσα από το μοναδικό του έργο, ο Αντρέι Ταρκόφσκι άλλαξε την κινηματογραφική εμπειρία σμιλεύοντας τον χρόνο και διευρύνοντας την εικόνα με ταινίες – σύμβολα, για την πίστη, την εξορία, αλλά και τη μνήμη. Το έργο του Ταρκόφσκι είναι ανεξίτηλα επηρεασμένο από την παράδοση του σοβιετικού κινηματογράφου και ιδιαίτερα των κορυφαίων εκφραστών του: Ρομ, Ντοβζένκο και Αϊζενστάιν.

Η ιστορία της ταινίας «Τα Παιδικά Χρόνια του Ιβάν» (Ivan’s Childhood / Ivanovo Destvo – 1962), εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, με κεντρικό ήρωα ένα δωδεκάχρονο αγόρι, τον Ιβάν, η οικογένεια του οποίου εκτελέστηκε από τους Ναζί.

Μην έχοντας να χάσει κάτι, ο νεαρός κατατάσσεται στον Σοβιετικό στρατό ως ανιχνευτής και αναλαμβάνει επικίνδυνες αναγνωριστικές αποστολές, για τις οποίες είναι ο πλέον κατάλληλος χάρη στο μικρό του μπόι και τη σβελτάδα του.

Ο ήρωας μας, σταδιακά δημιουργεί φιλίες με πολλούς από τους ενήλικες συμπολεμιστές, οι οποίοι τον σέβονται και τον αναγνωρίζουν ως ισότιμο. Όταν του προτείνουν να πάει σε μια στρατιωτική ακαδημία, για να τον προφυλάξουν από τους κινδύνους της μάχης, ο Ιβάν απορρίπτει πεισματικά την ιδέα.

Η κινηματογράφηση του Αντρέι Ταρκόφσκι – στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του – είναι περισσότερο προσωπική παρά πολιτική ή προπαγανδιστική και κατατάσσει «Τα Παιδικά Χρόνια του Ιβάν» στα πλαίσια του Νέου Κύματος του πρωτοποριακού Σοβιετικού Σινεμά που άλλαξε την οπτική αναπαράσταση του πολέμου στην μεγάλη οθόνη. Η ταινία, είναι βασισμένη σ’ ένα αντιπολεμικό διήγημα του Βλαντιμίρ Μπογκομόλοφ.

Αν και το φιλμ γυρίστηκε πριν από εξήντα χρόνια, δεν έχει χάσει καθόλου από τη δύναμη και την αμεσότητά του, ενώ ακόμα καθηλώνει απόλυτα τον θεατή. Οι σεκάνς του ονείρου είναι ιδιαίτερα ισχυρές με τον τρόπο που παρουσιάζουν τόσο την ιστορία, όσο και την κατάσταση του μυαλού του νεαρού Ιβάν.

Οπτικά μοτίβα – όπως το νερό και τα άλογα που εμφανίζονται συχνά πυκνά στο έργο του σκηνοθέτη – χρησιμοποιούνται με υπέροχο τρόπο για να εκφράσουν τη βαθιά σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση. Οι ερμηνείες είναι εξαιρετικές, όπως και το μοντάζ, ενώ η φωτογραφία είναι αριστουργηματική και μαγνητίζει το βλέμμα του  θεατή.

Συνολικά, η ταινία είναι ένα παράδειγμα σκηνοθετικής τελειότητας, αποδεικνύοντας ότι «Τα Παιδικά Χρόνια του Ιβάν» του Αντρέι Ταρκόφσκι, ήταν το πρώτο μεγάλο δημιούργημα μίας καλλιτεχνικής ιδιοφυΐας.

«Χωρίς τα «Παιδικά χρόνια του Ιβάν», ούτε θα μάθαινα πώς να κάνω κάτι, ούτε και θα έκανα τίποτα τελικά.» – Σεργκέι Παρατζάνοφ

Ο Αντρέι Ταρκόφσκι (Andrei Tarkovsky: 4 Απριλίου 1932 – 28 Δεκεμβρίου 1986) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες στην Ιστορία του Σινεμά. Αν και πρόλαβε να μας χαρίσει μόλις οκτώ μεγάλου μήκους ταινίες, ωστόσο κάθε μία αποτελεί σημείο αναφοράς στον παγκόσμιο κινηματογράφο.

«Δεν υπάρχει κρυμμένο, κρυπτογραφημένο νόημα στις ταινίες μου. Δεν υπάρχει τίποτα πέρα από την επιθυμία μου να πω την αλήθεια» – Αντρέι Ταρκόφσκι

Διαβάστε Επίσης:

• Αντρέι Ταρκόφσκι: Ο ποιητής της Έβδομης Τέχνης
• Οι ταινίες του Ταρκόφσκι δωρεάν στο διαδίκτυο

Τα Παιδικά Χρόνια του Ιβάν / Ivan’s Childhood / Ivanovo Destvo
Σκηνοθεσία: Αντρέι Ταρκόφσκι
Σενάριο: Βλαντιμίρ Μπογκομόλοφ, Αντρέι Κοντζαλόφσκι, Μιχαήλ Παπαβα, Αντρέι Ταρκόφσκι
Πρωταγωνιστούν: Νικολάι Μπουρλγιάεφ, Στεπάν Κριλόφ, Νικολάι Γκρίνγκο, Ιρίνα Ταρκόφσκαγιά, Αντρέι Κοντζαλόφσκι
Φωτογραφία: Βαντίμ Γιουσόφ
Μοντάζ: Λουντμίλα Φειγκίνοβα
Μουσική: Βγιατσεσλάφ Οβχινίκοφ
Έτος Παραγωγής: 1962
Χώρα Παραγωγής: Σοβιετική Ένωση
Φορμά: Ασπρόμαυρο
Διάρκεια: 95 λεπτά