Το 2013, ο Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ σκηνοθετεί τον Ίθαν Χοκ και την Ζιλί Ντελπί, στην ταινία του «Πριν Τα Μεσάνυχτα». Ο Υποψήφιος για Όσκαρ σκηνοθέτης, ολοκληρώνει ιδανικά την ρομαντική τριλογία του, με ένα καλοκαιρινό ταξίδι στην Ελλάδα και με αφορμή τα γενέθλιά του, εκμεταλλευόμαστε την ευκαιρία για να θυμηθούμε την χαρακτηριστική δημιουργία του.

Οι χαρισματικοί Ίθαν Χοκ και Ζιλί Ντελπί, επιστρέφουν στους ρόλους των Τζέσι και Σελίν, αντίστοιχα, καθώς μοιράζονται μαζί μας το τρίτο μέρος μιας ξεχωριστής ιστορίας αγάπης, που έχει γράψει την δική της ιστορία στο Σινεμά. Γυρισμένο στο αγέρωχο και ανεπιτήδευτο τοπίο της Μάνης, το «Πριν τα Mεσάνυχτα» έρχεται να ολοκληρώσει όμορφα μία υπέροχη κινηματογραφική τριλογία.

Μετά τη Βιέννη (Πριν το Ξημέρωμα – 1995) και το Παρίσι (Πριν το Ηλιοβασίλεμα – 2004), η κάμερα του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ περιπλανιέται παρέα με τους πρωταγωνιστές μας, από το σπίτι του αείμνηστου περιηγητή συγγραφέα Πάτρικ Λη Φέρμορ, στην Καρδαμύλη, μέχρι την Πύλο και την Κορώνη. Σε αυτή τη γραφική διαδρομή, με φόντο την καλοκαιρινή Ελλάδα, μας αποκαλύπτεται με αφοπλιστική αμεσότητα και ειλικρίνεια, τι επιφυλάσσει η ζωή για το ιδιαίτερο αυτό ζευγάρι, που αγάπησε ιδιαίτερα ο φακός, αλλά και οι θεατές.

Συνήθως, στον Κινηματογράφο, όταν μία ταινία έχει συνέχεια και αναμένεται να κυκλοφορήσουν sequel ή prequel, αυτό που συνήθως περιμένεις ως αποτέλεσμα, είναι σχεδόν πάντα υποδεέστερο από την αρχική ταινία. Το «Πριν Τα Μεσάνυχτα» όμως έρχεται ως την υπέροχη εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα, καθώς παίρνει την σκυτάλη από τα φιλμ «Πριν το Ξημέρωμα» και «Πριν το Ηλιοβασίλεμα» και συνεχίζει επαξία την κινηματογραφική ιστορία του αγαπημένου ζευγαριού.

Ο σκηνοθέτης Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ (A Scanner Darkly – 2006), ξεκίνησε αυτό το υπέροχο κινηματογραφικό ταξίδι στη Βιέννη το 1995 με το φιλμ «Πριν το Ξημέρωμα» (Before Sunrise) και πρωταγωνιστές τον Αμερικανό ηθοποιό, Ίθαν Χοκ και την Γαλλίδα ηθοποιό και σκηνοθέτη, Ζιλί Ντελπί. Εννέα χρόνια αργότερα, οι ήρωες μας ξαναζωντανεύουν στην μεγάλη οθόνη, αυτή τη φορά στο Παρίσι, με το φιλμ «Πριν το Ηλιοβασίλεμα» (Before Sunset) το 2004. Η τριλογία θα ολοκληρωθεί, που αλλού παρά στην Ελλάδα όπου και πάλι μετά από εννέα χρόνια, οι Ίθαν Χοκ και Ζιλί Ντελπί, περπατούν στα σοκάκια της Μάνης, κλείνοντας ιδανικά το υπέροχο αυτό κινηματογραφικό ταξίδι.

Τα μεγάλα μονοπλάνα που σφύζουν από διάλογο, χαρακτηριστικά της σκηνοθετικής μαεστρίας του Λινκλέιτερ, οι καλοδουλεμένες ατάκες που ακούγονται αυτοσχέδιες – καρπός μιας ιδιαίτερης συγγραφικής διαδικασίας – και η φυσικότητα των πρωταγωνιστών, αποτέλεσμα ατελείωτων προβών, είναι τα εργαλεία αυτής της γοητευτικής ταινίας. Μίας ταινίας που αιχμαλωτίζει τον θεατή λίγο πριν το ρολόι χτυπήσει μεσάνυχτα και αποκαλύψει τις πιο καλά κρυμμένες πτυχές της ζωής ενός ζευγαριού.

Μπορεί σε αυτή την ταινία να μην υπάρχει ο χρονικός περιορισμός – όπως ένα τραίνο ή μια πτήση που καραδοκεί ως εύρημα, το οποίο πυροδότησε τις εξελίξεις στις δύο προηγούμενες ταινίες – όμως η εμπλοκή μας με τους πρωταγωνιστές είναι ακόμα πιο έντονη και άμεση. Δεν είναι μόνο οι συζητήσεις τους που είναι το ίδιο συναρπαστικές. Είναι ότι τα συναισθήματα τους αναδύονται αβίαστα και πιο γνήσια από ποτέ, ειδικά τώρα που μοιράζονται μια κοινή ζωή και όχι μόνο μία φαντασίωση.

Το 1995, στο φιλμ «Πριν το Ξημέρωμα», ο Τζέσι (Ίθαν Χοκ), ένας νεαρός Αμερικανός τουρίστας συναντά αναπάντεχα τη Γαλλίδα Σελίν (Ζιλί Ντελπί) σε ένα τραίνο προς τη Βιέννη. Της προτείνει να αλλάξει τα σχέδια της κι έτσι περνούν όλο το βράδυ μαζί, γοητευμένοι ο ένας από τον άλλο, περπατώντας στους δρόμους της πόλης και συζητώντας για τον έρωτα, τη ζωή και όχι μόνο. Το ξημέρωμα χωρίζουν με την υπόσχεση να βρεθούν ξανά.

Θα χρειαστούν εννέα χρόνια για να διασταυρωθούν ξανά οι δρόμοι τους, αυτή τη φορά στο Παρίσι. Στο «Πριν το Ηλιοβασίλεμα» του 2004, ο Τζέσι και η Σελίν έχουν λίγη ώρα στη διάθεση τους, αλλά είναι αρκετή για να ανακαλύψουν και πάλι ο ένας τον άλλον, συζητώντας για τα χρόνια που πέρασαν, για τις σχέσεις τους και τη ζωή τους.

Τους συναντάμε ξανά στο «Πριν τα Μεσάνυχτα», ενώ κάνουν διακοπές μαζί με τις δίδυμες κόρες τους στην Ελλάδα. Το ζευγάρι ζει πια μόνιμα στη Γαλλία, ο Τζέσι είναι ένας επιτυχημένος συγγραφέας, αλλά αισθάνεται ότι – μετά το διαζύγιο του με την Αμερικανίδα σύζυγο του – χάνει επαφή με τον έφηβο γιο του που ζει στην Αμερική.

Αντίστοιχα, η Σελίν προβληματίζεται για το επόμενο επαγγελματικό της βήμα που μπορεί να αναστατώσει την οικογενειακή ισορροπία. Ο δυο τους θα περάσουν μετά από καιρό μια νύχτα μακριά από την οικογένεια τους. Μία νύχτα που θα είναι καταλυτική για το μέλλον της σχέσης τους.

«Αυτή τη φορά, θεωρήσαμε ότι αυτό που έχουμε πραγματικά να προσφέρουμε είναι η ωμή αλήθεια για τη μακροχρόνια δέσμευση, να τη δείξουμε όπως είναι. Όλα αυτά τα ναρκοπέδια. Έπρεπε να σκαλίσουμε το μέτωπο της οικογένειας, που είναι πολύ διαφορετικό από τη σύντομη συνάντηση τους στα είκοσι τους χρόνια και την επανένωση στα τριάντα τους. Δεν είναι το ίδιο είδος ρομαντικής ιστορίας. Πιστεύουμε όμως ότι αυτό το ζευγάρι έχει κάτι το ιδιαίτερο.» – Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ

Όπως προαναφέραμε, οι δύο ηθοποιοί συνεργάστηκαν με τον σκηνοθέτη για να αποσυναρμολογήσουν και να αναθεωρήσουν το σενάριο, εμπλουτίζοντας την πρώτη ταινία με δικούς τους διαλόγους και στοιχεία των χαρακτήρων. Από τότε, οι τρεις τους ξαναβρίσκονται – κάθε επτά ή οχτώ χρόνια – για να ξαναγράψουν και να δημιουργήσουν από κοινού τη δεύτερη και τρίτη ταινία της σειράς.

«Είναι σαν αυτοσχεδιασμός μουσικού συγκροτήματος», εξηγεί ο Ίθαν Χοκ. «Εγώ και η Ζιλί Ντελπί παίζουμε τα όργανα και ο Ρίτσαρντ είναι ο τραγουδιστής και επικεφαλής που μας καλεί κάθε τόσο για να παίξουμε μαζί». Στο ερώτημα αν είχαν ποτέ την προσδοκία ότι η αρχική ανεξάρτητη ταινία θα παρακολουθούσε αυτό το ζευγάρι για χρόνια η απάντηση του σκηνοθέτη είναι χαρακτηριστική:

«Φυσικά και όχι. Αυτά τα πράγματα δεν σχεδιάζονται. Δεν ξέρεις ποτέ τι θα προκύψει όταν συνεργάζεσαι με άλλους για μια ταινία. Απλά έτυχε να έχουμε μια πολύ ιδιαίτερη εμπειρία το 1994. Ήμασταν απλά τρεις άνθρωποι που νιώσαμε ότι είχαμε ακόμα κάτι να εκφράσουμε μέσα από αυτούς τους χαρακτήρες».

«Δεν νομίζω ότι μπορούσε κάποιος από μας να το φανταστεί», προσθέτει ο Ίθαν Χοκ. «Αλλά ξέρω ότι όταν ολοκληρώθηκε η πρώτη ταινία, ήθελα να ξαναδουλέψω μαζί τους. Δεν νομίζω ότι θα γυρίζαμε ο ένας στον άλλον αν δεν υπήρχε πολλή αγάπη για αυτό το έργο». «Ο καθένας έχει πάρει το δρόμο του», καταλήγει η Ζιλί Ντελπί και συμπληρώνει: «Αλλά υπάρχει στο μυαλό μας για χρόνια. Και το σκεφτόμαστε πολύ και τελικά προκύπτει να γράφουμε όλοι μαζί».

«Μετά το Πριν το Ηλιοβασίλεμα όλοι θέλαμε να μάθουμε πότε θα γίνει η τρίτη ταινία. Να δούμε τι θα συμβεί», προσθέτει ο σκηνοθέτης. «Ο τρόπος που γίνεται είναι ότι συναντιόμαστε τυχαία για κάποιο λόγο και καταλήγουμε να μιλάμε και να διαφωνούμε για καιρό σχετικά με το μέλλον των χαρακτήρων. Και σιγά σιγά προκύπτει η βασική ιδέα», αποκαλύπτει λέει ο Ίθαν Χοκ.

«Αρχίζουμε να κρατάμε σημειώσεις και ο Ίθαν Χοκ μας στέλνει μια σκηνή και μετά τους στέλνω έναν μονόλογο για την απώλεια ή το θάνατο ή κάτι τέτοιο και μπορεί να μείνει ή όχι τελικά», συνεχίζει η Ζιλί Ντελπί. «Αλλά δεν είχε αποκτήσει τελική μορφή παρά μόνο αφού ήρθαμε στην Ελλάδα. Περάσαμε επτά εβδομάδες πολύ εντατικού γραψίματος. Είχαμε πάρα πολλές απαιτήσεις από τους εαυτούς μας», θυμάται ο σκηνοθέτης.

Μπορεί η κάμερα να είναι στραμμένη κυρίως πάνω στην Σελίν και στον Τζέσι, αλλά μόλις καδράρει το περιβάλλον τους, παρατηρούμε έναν όμορφο, ανήσυχο, αρχαίο και ταυτόχρονα σύγχρονο τόπο. Έτσι και η ελληνική φύση γίνεται και αυτή με τη σειρά της ένας από τους βασικούς χαρακτήρες της ταινίας που παρακολουθούμε με ενδιαφέρον.

«Η Ελλάδα έχει κάτι», εξηγεί ο σκηνοθέτης. «Τους συναντάμε σε ένα είδος παράδεισου: είναι μαζί, αυτός γράφει βιβλία, εκείνη είναι περιβαλλοντολόγος, έχουν παιδιά. Κατά μια έννοια ό,τι θέλησαν από τη ζωή τους έχει συμβεί κι όμως ενώ κάνουν τις τέλειες διακοπές, κάτι συμβαίνει, ως συνήθως».

«Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή πιο συγκινητικό μέρος στην Ευρώπη από την Ελλάδα», αναφέρει ο Ίθαν Χοκ. «Γιατί έχει αρχαία αλλά και δυναμική σύγχρονη ιστορία. Είναι κάθε μέρα στις ειδήσεις. Αλλά οι ιστορίες αγάπης είναι πάντα επίκαιρες. Η αγάπη είναι πάντα καινούρια και πάντα θα υπάρχει. Συμβαίνει σε όλους. Σαν τον ήλιο που ανατέλλει κάθε μέρα. Ο έρωτας είναι ένας πολύ μυστηριώδης θεός. Είναι πολύ νέος και πολύ παλιός. Η Ελλάδα ταυτίζεται με την αναζήτηση του νοήματος της ζωής, και νιώθω ότι λειτουργεί ως μεταφορά για την ταινία».

«Η απομνημόνευση όλων αυτών των διαλόγων και το γύρισμα ήταν λιγότερο επώδυνα γιατί βρισκόμασταν στο πιο απίθανο μέρος του κόσμου – εκεί από όπου ξεκίνησε όλος ο δυτικός πολιτισμός», συμπληρώνει η Ζιλί Ντελπί.

Το συνεργείο, συμπεριλαμβανομένου και του διευθυντή φωτογραφίας Χρήστου Βουδούρη απαρτίζεται ως επί το πλείστον από Έλληνες. «Χρειαζόμασταν κάποιον που να γνωρίζει το απίστευτο ελληνικό φως» εξηγεί η παραγωγός Σάρα Γούντχατς. «Το συνεργείο είχε πολλή ενέργεια και πολύ ταλέντο. Γυρίσαμε την ταινία σε 15 μέρες. Την πρώτη μέρα ολοκληρώσαμε οκτώμισι σελίδες διαλόγου. Η ομάδα ήταν φανταστική. Ακόμα και εν μέσω οικονομικής κρίσης ο ελληνικός κινηματογράφος αναγεννιέται», συμπληρώνει η παραγωγός.

Η φωτογραφία του Χρήστου Βουδούρη, αναδεικνύει υπέροχα το Μεσσηνιακό τοπίο, το οποίο συμπληρώνονται αρμονικά από το μουσικό σκορ του Γκράχαμ Ρέινολντς. Ένα Soundtrack το οποίο αποτελείται και από τραγούδια όπως το: «Για ένα τανγκό» που ερμηνεύει η Χάρις Αλεξίου στους τίτλους τέλους. Αλλά και τα τραγούδια: «Στου Μεμά τα τρένα» και «O Aντώνης ο Kεκές», που ερμηνεύουν οι Παναγιώτης Αντελλής και  Nίκος Καλογερόπουλος, αντίστοιχα.

Ο Λινκλέιτερ αναφέρει ότι το έργο του Τρυφώ είναι πηγή έμπνευσης για το θέμα του χρόνου που περνάει. Το «Πριν Τα Μεσάνυχτα» (Before Midnight), είναι μία συγκινητική, ρομαντική αλλά και με χιούμορ ιδωμένη ιστορία, που σε εισάγει μοναδικά στο κινηματογραφικό της σύμπαν, ενώ παράλληλα αποτελεί τον καλύτερο ταξιδιωτικό οδηγό, για το ελληνικό καλοκαίρι.

Ρίτσαρντ Λίνκλεϊτερ / Richard Linklater

Γεννημένος στις 30 Ιουλίου του 1960, ο καταξιωμένος Ρίτσαρντ Λίνκλεϊτερ, είναι ένας ανήσυχος δημιουργός και άξιος εκφραστής του ανεξάρτητου κινηματογράφου. Από τα «Νεανικά Μπερδέματα» (Dazed and Confused) του 1993, μέχρι την ρομαντική τριλογία του «Before Sunrise» (1995), «Before Sunset» (2004), «Before Midnight» (2013) – με πρωταγωνιστές τον Αμερικανό ηθοποιό, Ίθαν Χοκ και την Γαλλίδα, Ζιλί Ντελπί – και από την βραβευμένη με Όσκαρ κινηματογραφική ιστορία ενηλικίωσης του, «Μεγαλώνοντας» (Boyhood – 2014), μέχρι τα δύο μαγευτικά του animation, «Waking Life» του 2001 και «A Scanner Darkly» του 2006 – βασισμένο στη νουβέλα του κορυφαίου συγγραφέα επιστημονική φαντασίας Φίλιπ Κ. Ντικ – ο Ρίτσαρντ Λίνκλεϊτερ, έχει αποδείξει την αξιόλογη σκηνοθετική του δεινότητα σε διαφορετικά, αλλά εξίσου απαιτητικά κινηματογραφικά έργα.

Στα πιο πρόσφατα έργα του, συγκαταλέγονται οι ταινίες, «Όλοι Θέλουν Από Λίγο!!» (Everybody Wants Some!!) του 2016, «Η Τελευταία Σημαία» (Last Flag Flying – 2017) και το φιλμ «Πού Χάθηκες, Μπερναντέτ» (Where You’d Go, Bernadette – 2019), με πρωταγωνίστρια την υπέροχη, Κέιτ Μπλάνσετ.

Πριν τα Μεσάνυχτα / Before Midnight
Σκηνοθεσία: Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ
Σενάριο: Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, Ιθαν Χοκ, Ζιλί Ντελπί
Πρωταγωνιστούν: Ιθαν Χοκ, Ζιλί Ντελπί, Ξένια Καλογεροπούλου, Γιάννης Παπαδόπουλος, Αθηνά Τσαγγάρη, Πάνος Κορώνης, Αριάν Λαμπέντ, Γουόλτερ Λάσαλι
Φωτογραφία: Χρήστος Βουδούρης
Μοντάζ: Σάντρα Αντερ
Μουσική: Γκρέιχαμ Ρέινολντς
Έτος Παραγωγής: 2013
Χώρα Παραγωγής: Η.Π.Α.
Διάρκεια: 108 λεπτά