Το όνομα του μυθικού Ασίκ Καρίπ σημαίνει «Φτωχός Ασίκης». Η παράδοση προέρχεται από ένα διήγημα του Αλέξανδρου Πούσκιν, του πατριάρχη της ρωσικής λογοτεχνίας, δάσκαλου των σημαντικότερων Ρώσων συγγραφέων, Τουργκένιεφ, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι κ.α. H τελευταία ταινία μεγάλου μήκους του Σεργκέι Παρατζάνοφ, «Ασίκ Κερίμπ, ο Φτωχός Ασίκης», προβάλλεται για πρώτη φορά στις ελληνικές αίθουσες.

Ο Ασίκ Καρίπ έζησε τις πρώτες τέσσερις δεκαετίες του 19ου αιώνα και πήγε στον Καύκασο στα 1820, όπου μελέτησε τις λαϊκές παραδόσεις και κατέγραψε τον θρύλο του Ασὶκ Καρίπ. Το 1822 πήγε στην Κριμαία, όπου έμαθε για την Ελληνική Επανάσταση κι έγραψε ποιήματα υπέρ του αγώνα της απελευθέρωσης από τους Τούρκους.

Η ταινία «Ασίκ Καρίπ», παίρνει ως αφορμή τον μύθο του Ασίκ και περιγράφει την ιστορία ενός όμορφου λαϊκού οργανοπαίκτη λαούτου και ποιητή, που ο πατέρας της αγαπημένης του, δεν δέχεται για γαμπρό κι αυτός φεύγει μακριά για 1001 νύχτες αναζήτησης πλούτου, προκειμένου να ικανοποιήσει τον πατέρα της αγαπημένης του.

Εμπνευσμένο από τη πλούσια λαογραφική παράδοση του Αζερμπαϊτζάν, μια ταινία γεμάτη με πλούσια καλολογικά στοιχεία, το φιλμ «Ασίκ Καρίπ» είναι ένα ταιριαστό κύκνειο άσμα για τον περήφανο και ιδιαίτερο δημιουργό.

Μετά από χρόνια, πολλοί κριτικοί απέδωσαν στην ταινία, μια αλληγορία (καλά κρυμμένη) για την ταλαιπωρία του σκηνοθέτη στην εξορία και τις περιπέτειες του στα χέρια και τις διαθέσεις μια σκληρής κι ασύδοτης κυβερνητικής γραφειοκρατίας.

Μια ταινία για τη δύναμη της αγάπης, της θέλησης και της αλληλοβοήθειας, σε ένα πλούσιο λαογραφικό ταξίδι με αφορμή τον μύθο του Ασίκ και συνάμα εμπνευσμένη από τα ταλαιπωρημένα χρόνια του σκηνοθέτη στην εξορία.

Βασισμένη σε μια μικρή ιστορία του Μιχαήλ Λέρμοντοφ, η ταινία είναι αφιερωμένη στον στενό φίλο του Παρατζάνοφ, Αντρέι Ταρκόφσκι, ο οποίος είχε πεθάνει δύο χρόνια νωρίτερα. Τη σκηνοθεσία συνυπογράφει ο Γεωργιανός, Ντόντο Αμπασίτζε, με τον οποίο συνεργάστηκαν και στην ταινία: «Ο Θρύλος του Κάστρου Σουραμί».

Ένα παραμύθι που σφύζει από μουσική, εικόνες και φολκλόρ στοιχεία, με μινιμαλιστικούς διαλόγους και αφαιρετικό σενάριο. Το soundtrack της ταινίας περιλαμβάνει ορχηστρική, ηλεκτρονική και παραδοσιακή μουσική, ακόμη και ένα απόσπασμα από το «AveMaria» του Schubert. Η λεπτομερής απεικόνιση της κουλτούρας του Αζερμπαϊτζάν προκύπτει μέσα από το πάντρεμα παράδοσης και μοντέρνων στοιχείων.

Σεργκέι Παρατζάνωφ / Sergei Parajanov (9 Ιανουαρίου 1924 – 20 Ιουλίου 1990)

Υπήρξε ένας σπουδαίος Σοβιετικός σκηνοθέτης, Αρμενικής καταγωγής, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Τιφλίδα της Γεωργίας, ενώ σπούδασε σκηνοθεσία στη Μόσχα και εργάστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ουκρανία. Μοναχικός ποιητής και ευαίσθητος πολίτης όλου του κόσμου, δημιουργός υπέρτατων εικόνων, όπου ο θεατής συναντά την παράδοση και τον μοντερνισμό σε άρρηκτη σχέση.

Οι αρχικές του φιλοδοξίες ήταν να γίνει τραγουδιστής και γι’ αυτό τον σκοπό πήρε μαθήματα στο Ωδείο της Τιφλίδας από το 1942 έως το 1945. Πολύ γρήγορα όμως το ενδιαφέρον του μετατοπίστηκε στον Κινηματογράφο. Ενεγράφη στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας με δασκάλους του, τους Lev Kuleshov και Alexander Dovzhenko, από το οποίο απoφοίτησε το 1951.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων δέκα χρόνων θα παρουσιάσει μια σειρά ταινιών με διάλογους στην Ουκρανική διάλεκτο και βασισμένες στη παράδοση του κοινωνικού ρεαλισμού. Παρ’ όλα αυτά όμως είναι εμφανής η διάθεσή του να ξεφύγει απ’ τα στερεότυπα. Πράγματι, από το 1964, εγκαταλείπει αυτό το στυλ και ακολουθεί την ανάγκη του για ένα πιο «δυναμικό» Σινεμά, που να υπακούει στην κίνηση της κάμερας, στα έντονα χρώματα και αναζητά τις παραδοσιακές ρίζες της Αρμενικής κουλτούρας.

Κάτι τέτοιο φαίνεται αρχικά στην πρώτη ταινία αυτής της περιόδου του, το «Σκιές των Ξεχασμένων Προγόνων» (Shadows of Forgotten Ancestors). Αυτές του οι δημιουργίες τον κάνουν γνωστό στην διεθνή κινηματογραφική κοινότητα, ενώ παράλληλα οι ρωσικές αρχές βλέποντας αυτή την στροφή, σταματούν να του εγκρίνουν τις κρατικές χρηματοδοτήσεις. Σαν να μην έφτανε αυτό, το 1968 πραγματοποιείται και η πρώτη του σύλληψη.

Έξι χρόνια αργότερα θα συλληφθεί και θα καταδικαστεί βάσει του ρωσικού ποινικού κώδικα, του άρθρου 121, που ποινικοποιεί την ομοφυλοφιλία και η ποινή του θα είναι πέντε χρόνια καταναγκαστικά έργα. Στην φυλακή, ο Παρατζάνωφ, παραμένει ανήσυχος. Δημιουργεί δεκάδες έργα κολάζ, από οτιδήποτε μπορούσε να συλλέξει. «Μπορώ να κάνω τέχνη μέσα απ’ τα σκουπίδια», έλεγε χαρακτηριστικά ο ίδιος.

Αφέθηκε ελεύθερος έναν χρόνο αργότερα, μετά από διεθνείς διαμαρτυρίες, ενώ όταν ασχολήθηκε ξανά με τον κινηματογράφο είδε τα πιο πολλά κινηματογραφικά πρότζεκτ του να απορρίπτονται. Κατάφερε όμως να ολοκληρώσει τρεις ταινίες πριν τον θάνατό του, το 1990.

Στο έργο του Σεργκέι Παρατζάνωφ αποτυπώνεται η αναζήτηση στις σκιές των προγόνων, το δάκρυ του αποχαιρετισμού, το πάντρεμα της ποίησης και των φορμαλιστικών προτάσεων, μοιράζοντας πάντα δυνατές και πανανθρώπινες συγκινήσεις.

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννηση του κορυφαίου Αρμένιου σκηνοθέτη και ο καλύτερος τρόπος για να τιμήσουμε την μνήμη του, είναι απολαύσουμε στην μεγάλη οθόνη το κύκνειο άσμα του, «Ασίκ Κερίμπ, ο Φτωχός Ασίκης», το οποίο κυκλοφορεί στις εγχώριες Κινηματογραφικές Αίθουσες από την Πέμπτη 14 Νοεμβρίου σε διανομή της εταιρείας New Star.

Διαβάστε Επίσης:
«Το Χρώμα του Ροδιού» / Ένα φιλμ μέσα σε όνειρο και ένα όνειρο μέσα σε φιλμ δια χειρός του σπουδαίου Σεργκέι Παρατζάνωφ
Σεργκέι Παρατζάνωφ / 100 χρόνια από την γέννηση ενός σπουδαίου σκηνοθέτη

Ασίκ Κερίμπ, ο Φτωχός Ασίκης / Ashik Kerib / Ashug-Karibi
Σκηνοθεσία: Σεργκέι Παρατζάνοφ, Ντόντο Αμπασίτζε
Σενάριο: Τζία Μπαντρίντζε
Πρωταγωνιστούν: Γιούρι Μπγκόγιαν, Σοφίκι Τσιαουρέλι, Ραμάζ Τσικβάτζε, Κονσταντίν Στεπάνκοφ
Φωτογραφία: Αλμπέρτ Γιαρουβγιάν
Μουσική: Γιαβανσίρ Γκιούλιγκεβ
Έτος Παραγωγής: 1988
Χώρα Παραγωγής: Σοβιετική Ένωση
Διάρκεια: 73 λεπτά
Κυκλοφορεί στις εγχώριες Κινηματογραφικές Αίθουσες από την Πέμπτη 14 Νοεμβρίου σε διανομή της εταιρείας New Star