Το 1960, ο Άλφρεντ Χίτσκοκ μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Μπλοτς: «Ψυχώ». Και κάπως έτσι γεννήθηκε ένα από τα πιο επιδραστικά φιλμ, στην Ιστορία της Έβδομης Τέχνης. Εξήντα χρόνια μετά, βλέπουμε και πάλι την χαρακτηριστική ταινία του Βρετανού σκηνοθέτη.

«Για να φτιάξεις μία πραγματικά καλή ταινία χρειάζεσαι τρία πράγματα: σενάριο, σενάριο, και σενάριο…» – Άλφρεντ Χίτσκοκ

Μεταφερόμαστε στο Φοίνιξ, της Αριζόνα. Δύο εραστές, η Μάριον Κρέιν (Τζάνετ Λι) και ο Σαμ Λούμις (Τζον Γκέιβιν) βρίσκονται σ’ ένα ξενοδοχείο στο κέντρο της πόλης και συζητούν για τα προβλήματά τους. Τα οικονομικά του Σαμ δεν τους επιτρέπουν να παντρευτούν.

Δυστυχισμένη και απεγνωσμένη να βελτιώσει την κατάσταση, η Μάριον κλέβει 40.000 δολάρια μετρητά από το γραφείο στο οποίο εργάζεται. Στην συνέχεια, μαζεύει τα πράγματά της και φεύγει από την πόλη, αλλά η συμπεριφορά της κινεί υποψίες στους υπόλοιπους.

Η Μάριον οδηγεί όλη τη νύχτα στην βροχή. Εξαντλημένη, παρκάρει σε μια γωνιά του δρόμου και αποκοιμιέται μέσα στο αυτοκίνητο. Το επόμενο πρωί, συνεχίζει τον δρόμο της, αλλά ένα περιπολικό την ακολουθεί. Εκείνη θα αλλάξει αυτοκίνητο και στο τέλος οι αστυνομικοί θα την χάσουν. Το βράδυ εντοπίζει ένα μικρό μοτέλ που μοιάζει απομονωμένο και αποφασίζει να σταματήσει εκεί.

Ο ιδιοκτήτης του μοτέλ, ο Νόρμαν Μπέητς (Άντονι Πέρκινς) είναι ένας φαινομενικά συμπαθητικός και εξυπηρετικός νέος, που ζει μοναχικά στο απέναντι σπίτι μαζί με την άρρωστη μητέρα του. Η Μάριον δέχεται να δειπνήσει μαζί του, παρά τις αντιρρήσεις της μητέρας του – την ακούει να τον μαλώνει στο σπίτι τους – και αργότερα, αποκαμωμένη, πηγαίνει στο δωμάτιό της για να κάνει ντους, χωρίς όμως να ξέρει ότι ο Νόρμαν την παρακολουθεί από μια τρύπα στον τοίχο…

Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Μπλοτς, «Ψύχωση», το διαχρονικό «Ψυχώ» του Άλφρεντ Χίτσκοκ, αν και αρχικά συνάντησε αντιδράσεις από τους πουριτανούς της εποχής, ωστόσο εξελίχθηκε σε μία από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες του σκηνοθέτη.

Η Τζάνετ Λι βραβεύτηκε με Χρυσή Σφαίρα Β’ Γυναικείου Ρόλου για την ερμηνεία της και ο Άλφρεντ Χίτσκοκ προτάθηκε για Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας από το Σωματείο των Αμερικανών συναδέλφων του. Το φιλμ απέσπασε συνολικά τέσσερις Υποψηφιότητες για Όσκαρ, αλλά δεν κατάφερε τελικά να αποσπάσει κάποιο από τα χρυσά αγαλματίδια.

Η Τζάνετ Λι που ήταν υποψήφια για Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου έχασε το βραβείο από από τη Σίρλεϊ Τζόουνς – για την ταινία του Ρίτσαρντ Μπρουκς, «Είμαστε Διεφθαρμένοι;» (Elmer Gantry) – ενώ ο Χίτσκοκ έχασε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας από τον επίσης σπουδαίο δημιουργό, Μπίλι Γουάιλντερ για την ταινία «Η Γκαρσονιέρα» (The Apartment), που κέρδισε εκείνη την χρονιά και το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας.

Ένα από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά της ταινίας «Ψυχώ», είναι το γεγονός ότι ενώ διαδραματίζονται σκηνές άγριων δολοφονιών, είναι κινηματογραφημένες με τέτοιο τρόπο ώστε να μην παρουσιάζεται στον θεατή ως ωμή βία, αλλά προκαλώντας του μόνο τρόμο, μέσω κυρίως της ατμόσφαιρας που τεχνηέντως, δημιουργείται.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι το 2006 η ταινία ψηφίστηκε από την Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου του Σικάγου ως η πιο τρομακτική ταινία όλων των εποχών, ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την έχει συμπεριλάβει στη λίστα με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.

Ο Άντονι Πέρκινς ως Νόρμαν Μπέιτς στο «Ψυχώ» (Psycho – 1960) του Άλφρεντ Χίτσκοκ, απέσπασε το Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού από το International Board of Motion Picture Reviewers. Ο Πέρκινς συνέχισε την ερμηνεία του ως Νόρμαν Μπέιτς στις ταινίες «Ψυχώ ΙΙ» (1983) και «Ψυχώ ΙΙΙ» (1986), την οποία και σκηνοθέτησε, χωρίς όμως την ανάλογη επιτυχία.

Αξίζει τέλος να σημειώσουμε, ότι το 2017 κυκλοφόρησε το πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ «78/52» του Αλεξάντρ Ο. Φιλίπ, όπου ο δημιουργός αναλύει τη θρυλική σκηνή στο ντους από το φιλμ «Ψυχώ» του Άλφρεντ Χίτσκοκ και διεισδύει στο μυαλό μιας ευφυίας που ενέπνευσε – και τρόμαξε – τον κόσμο όσο λίγοι.

Πρόκειται για μία πρωτόγνωρη ματιά στην εμβληματική σκηνή της ταινίας «Ψυχώ» του Άλφρεντ Χίτσκοκ που εκτυλίσσεται στο ντους, στον «άνθρωπο πίσω από την κουρτίνα» και στο φόνο επί της οθόνης που άλλαξε ριζικά την πορεία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Αυτό το απολαυστικό, πανέξυπνο ντοκιμαντέρ, το πρώτο στην ιστορία που αφιερώνεται στην ανάλυση μίας και μόνο σκηνής, δεν θα αγαπηθεί μόνο από σινεφίλ, αλλά από όλους όσοι αγαπούν τις κρυφές λεπτομέρειες και τους ξέφρενους συνειρμούς, και διαβάζουν πίσω από τις λέξεις και ανάμεσα από τα (52) cut.

Την συγκεκριμένη ταινία τεκμηρίωσης, είχαμε την ευκαιρία να την παρακολουθήσουμε στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, παρουσία του δημιουργού:

«Δε θυμάμαι την πρώτη φορά που είδα το «Ψυχώ». Κατά έναν περίεργο τρόπο, νιώθω σαν να είχα πάντα μια οικειότητα με αυτή την ταινία. Αυτό για να πω την αλήθεια με λυπεί λιγάκι, και ζηλεύω όσους θυμούνται με ακρίβεια το πώς έζησαν το σοκ της σκηνής του ντους για πρώτη φορά. Οι γονείς μου, μου επέτρεπαν να βλέπω οτιδήποτε από πολύ νεαρή ηλικία, συμπεριλαμβανομένου και των ταινιών τρόμου, οπότε το Ψυχώ δεν ήταν εκτός ορίων. Εάν μου είχαν απαγορεύσει να το δω, φαντάζομαι θα θυμόμουν ξεκάθαρα την πρώτη φορά που είδα την εμβληματική σκηνή του ντους».

Άλφρεντ Χίτσκοκ / Alfred Hitchcock
(13 Αυγούστου 1899 – 29 Απριλίου 1980)

Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ μέσα από την πλούσια φιλμογραφία του και το μοναδικό του έργο, παραμένει διαχρονικά ένας πρωτοπόρος σκηνοθέτης και σημείο αναφοράς, τόσο για τους θεατές όσο και για τους συναδέλφους του στον χώρο του Κινηματογράφου. Προτάθηκε συνολικά πέντε φορές για το Όσκαρ Σκηνοθεσίας: το 1941 (Ρεβέκκα), το 1945 (Στον Ίσκιο του Θανάτου / Ναυαγοί) το 1946 (Νύχτα Αγωνίας), το 1955 (Σιωπηλώς Μάρτυς) και το 1961 (Ψυχώ), αλλά δεν το κέρδισε ποτέ. Ωστόσο η Ακαδημία αναγνωρίζοντας το λάθος της, του απένειμε το 1968, ένα τιμητικό Όσκαρ για το σύνολο της προσφοράς του, στον χώρο της Έβδομης Τέχνης.

Διαβάστε επίσης:

• Άλφρεντ Χίτσκοκ: Ο διαχρονικός μετρ του σασπένς
• 13 ταινίες του Άλφρεντ Χίτσκοκ δωρεάν στο διαδίκτυο

Ψυχώ / Psycho
Σκηνοθεσία: Άλφρεντ Χίτσκοκ
Σενάριο: Τζόσεφ Στέφανο
Πρωταγωνιστές: Άντονι Πέρκινς, Τζάνετ Λι, Βέρα Μάιλς, Τζον Γκάβιν, Μάρτιν Μπάλσαμ, Τζον Μακ Ίντιρ
Μουσική: Μπέρναρντ Χέρμαν
Φωτογραφία: Τζον Λ. Ράσελ
Μοντάζ: Τζορτζ Τομασίνι
Έτος Παραγωγής: 1960
Χώρα Παραγωγής: 1960
Διάρκεια: 109 λεπτά