Άνοιξε από τις 2 Μαΐου για τους επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου της Δήλου η έκθεση σύγχρονης γλυπτικής τέχνης από τον Βρετανό καλλιτέχνη Αντονι Γκόρμλεϊ, προϊόν σύμπραξης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και του ιδιωτικού οργανισμού.

Πρόκειται για την έκθεση υπό τον τίτλο SIGHT που θα διαρκέσει έως 31 Οκτωβρίου 2019 και  αποτελείται από ανθρωπόμορφες γλυπτικές εγκαταστάσεις.

Ο ‘Αντονι Γκόρμλι είναι ένας πολυβραβευμένος κι ευρέως αναγνωρισμένος καλλιτέχνης για τα γλυπτά, τις εγκαταστάσεις και τα δημόσια έργα του, που εξερευνούν τη σχέση μεταξύ του ανθρώπινου σώματος και του χώρου. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε πολλές εκθέσεις στη Βρετανία και στο εξωτερικό, ενώ γλυπτά του κοσμούν δημόσιους χώρους στην Αγγλία κι αλλού, με γνωστότερο τον «’Αγγελο του Βορρά» στη βρετανική πόλη Gateshead. Μεγάλη ατομική έκθεσή του αναμένεται να πραγματοποιηθεί στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου το Σεπτέμβριο του 2019. Εκτός από σπουδές καλών τεχνών (έχει κάνει μεταπτυχιακό στη γλυπτική στο UCL), έχει σπουδάσει αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης στο Κέιμπριτζ.

Ο Γκόρμλι είναι γνωστός για τις ανθρώπινες μορφές του από χυτό σίδηρο, που τοποθετούνται σε εξωτερικούς χώρους. Η εγκατάσταση στη Δήλο αποτελείται από 29 τέτοιες γλυπτές μορφές (οι τέσσερις φιλοτεχνήθηκαν ειδικά για την έκθεση στο νησί), σε φυσικό μέγεθος. Έχουν τοποθετηθεί σε διάφορα σημεία του νησιού, με τον επισκέπτη να καλείται να τα ανακαλύψει με τη βοήθεια έντυπου υλικού. Δύο γλυπτά στέκονται στα ρηχά της θάλασσας, άλλα δυο στο Αρχαιολογικό Μουσείο, κάποια στον λόφο του Κύνθου, στην Αγορά των Κομπεταλιαστών, στην είσοδο του Σταδίου, στη Σκηνή του Θεάτρου και σε άλλα μνημεία, με τη μεγαλύτερη πυκνότητά τους να παρατηρείται στα δωμάτια της Συνοικίας του Θεάτρου.

Ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με την έκθεση προτού ακόμα πατήσει το πόδι του στη στεριά. Προσεγγίζοντας τη Δήλο με το σκάφος, στη δύσβατη βορειοδυτική πλευρά, αντικρίζει μια μοναχική φιγούρα (από τη σειρά του Gormley Another Time, 1999-2013) που στέκεται φρουρός ανάμεσα στους σχηματισμούς των βράχων στην ακτή. Δύο ακόμα έργα της ίδιας σειράς – επίσης προσανατολισμένα προς τον μακρινό ορίζοντα – στέκουν στην κορυφή Πλάκες πάνω στο όρος Κύνθος και στην άκρη του εμπορικού λιμανιού. Άλλες γλυπτές φιγούρες στέκονται στη διαδρομή από το Στάδιο μέχρι τον χώρο του Θεάτρου, στα εμπορικά μαγαζιά και στο Μουσείο, σε απόλυτη αρμονία με τον χώρο.

Ο Gormley έχει μελετήσει τους ναούς και τα ιερά άβατα, τον ορίζοντα, τη μορφολογία του εδάφους όπως μεταμορφώνεται από τον άνεμο και το αλάτι. Οι γλυπτές μορφές του, σε νατουραλιστικές, κυβοειδείς και πιο αφηρημένες φόρμες, είτε στέκουν ορθές είτε ξαπλωμένες στο έδαφος, είναι εκτεθειμένες στα στοιχεία της φύσης. Αλληλεπιδρώντας με τη μορφολογία του νησιού, τα έργα μοιάζουν να εμφανίζονται και να εξαφανίζονται ταυτόχρονα. Καθοδηγούν τη φαντασία του επισκέπτη και εστιάζουν την προσοχή στην ανθρώπινη παρουσία στη Δήλο στη διάρκεια των αιώνων, σε ένα ταξίδι μέσα από τη μυθολογία, το φως και το σκοτάδι, την ανθρώπινη διαδρομή μέσα από τη δόξα και την ήττα. Λειτουργώντας με σεβασμό, ο καλλιτέχνης εμπλέκει τον επισκέπτη σε μια εμπειρία που δεν «ανταγωνίζεται» τον χώρο και την ιστορία του, αλλά συμβάλλει σε μια φυσική και πνευματική
σύνδεση της συλλογική μας μνήμη με το φορτισμενο ιστορικό τοπίο.

Κατά την έγκριση της έκθεσης από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο τον περασμένο Ιανουάριο., ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρης Αθανασούλης, δήλωσε ότι «η Δήλος είναι μια ειδική περίπτωση αρχαιολογικού χώρου. Είναι ένα νησί με μοναδικό περιβάλλον, αρχαίο και φυσικό, και πάντα μας προβλημάτιζε η δυνατότητα να έχουμε μια σύγχρονη καλλιτεχνική εγκατάσταση. Μετά από αρκετή περίσκεψη είπαμε ότι αξίζει να δοκιμάσουμε μια παρέμβαση που να είναι αντάξια του χώρου. Έτσι, αντίθετα με τις άλλες περιπτώσεις, δεν ήρθε το ΝΕΟΝ σε εμάς, αλλά εμείς πήγαμε στη ΝΕΟΝ. Οι εκπρόσωποί του το βρήκαν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρόκληση και ζήτησαν να σκεφτούν πώς θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ο χώρος ώστε να γίνει ένα σύγχρονο εικαστικό γεγονός, το οποίο δεν θα είναι εις βάρος της υπεραξίας του χώρου. Δηλαδή ο τόπος δεν θα χρησιμοποιείται σαν ένα πλαίσιο το οποίο θα προσδίδει υπεραξία στον καλλιτέχνη, αλλά αντίθετα θα ήταν κάτι που θα προσέδιδε στον χώρο μια άλλη διάσταση. Μετά από πολύ σκέψη, κατατέθηκε η πρόταση να γίνει έκθεση του ‘Αντονι Γκόρμλι για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ο οποίος είναι ένας από τους κορυφαίους καλλιτέχνες παγκοσμίως».

Ο κ. Αθανασούλης τόνισε επίσης ότι μπορεί η Δήλος να είναι διεθνώς αναγνωρισμένη, αλλά η επισκεψιμότητά της είναι μικρή. «Φέτος έκανε ρεκόρ επισκεψιμότητας, ωστόσο οι επισκέπτες δεν ξεπέρασαν τους 180.000 επισκέπτες.  Το πρόβλημα της πρόσβασης και του κόστους του εισιτηρίου είναι προφανές, αλλά δεν δικαιολογείται να υπάρχει τόσο χαμηλή επισκεψιμότητα. Η προβολή της Δήλου είναι αναγκαία και κυρίως με ένα τέτοιο ποιοτικό γεγονός το οποίο απευθύνεται και σε ένα ποιοτικό κοινό, που θα δώσει μια καλώς εννοούμενη διαφήμιση στη Δήλο».Ο ίδιος μίλησε και για τον απόλυτο επαγγελματισμό του καλλιτέχη, ο οποίος μελέτησε και σχεδίασε την παραμικρή λεπτομέρεια ώστε να μην προκληθεί καμία βλάβη στον αρχαιολογικό χώρο, καθώς και για το δέος που είχε όταν παραβρέθηκε στον χώρο. Κάτι που έγινε αισθητό και μέσα από το ολιγόλεπτο βίντεο του κ. Γκόρμλι που προβλήθηκε στη συνεδρίαση, μέσω του οποίου απευθύνθηκε στα μέλη του ΚΑΣ. Όσο για το σκεπτικό της παρουσίασης των 29 αγαλμάτων στη Δήλο, αυτός είναι διπλός: Να δηλώσει την ανθρώπινη παρουσία που σήμερα δεν υπάρχει στο νησί και ταυτόχρονα να τονίσει μια άλλη απουσία, των αγαλμάτων, που στην αρχαιότητα ήταν πολλά»..