Η έλευση του νιογέννητου χρόνου δεν αφήνει καμιά περιοχή, και καμιά πολιτισμική διαδρομή ανεπηρέαστη κι ασυγκίνητη, δημιουργώντας πλήθος εθίμων και πολιτιστικών παραδόσεων.

Στην Ευρώπη υπάρχει, επίσης, πληθώρα εθίμων και παραδοσιακών εορταστικών εκδηλώσεων, σύμφωνα με την ιστορική και πολιτιστική διαδρομή της ηπείρου και των τοπικών της ‘εκφορών’.

Στην Ισπανία πχ ξεκινούν τη νέα χρονιά τρώγοντας 12 σταφύλια, τα οποία συμβολίζουν κάθε χτύπημα του ρολογιού και κάθε μήνα του χρόνου. Η παράδοση του «las doce uvas de la suerte» ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα και πιστεύεται ότι διώχνει το κακό ενώ ενισχύει τις πιθανότητές για μια ευημερούσα και τυχερή νέα χρονιά. Ωστόσο, αυτό θα λειτουργήσει μόνο εάν καταφέρετε να φάτε όλα τα σταφύλια μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, καθώς πρέπει να έχουν φύγει μέχρι να τελειώσουν τα 12 τελευταία χτυπήματα του ρολογιού τα μεσάνυχτα.

Στην Ιταλία, ενδεικτικό των ποικίλων παραδόσεων και εθνοτικών ομάδων που ενοποιήθηκαν κάτω από το σύγχρονο Ιταλικό κράτος, οι παραδόσεις της Πρωτοχρονιάς μπορεί να διαφέρουν πολύ από περιοχή σε περιοχή. Σε κάποιες περιοχές, τρώνε φακές τα μεσάνυχτα, σύμβολο δύναμης και καρποφορίας. Σε άλλες πετούν παλιά αγγεία από το παράθυρο ώστε με τον θόρυβο και το σπάσιμο να ξορκίσουν τα ξωτικά και το κακό (έθιμο που μεταφέρθηκε ίσως στο ελληνικό Πάσχα νησιών του Ιουνίου), σε άλλες υποδέχονται την πρωτοχρονιά φορώντας κόκκινα εσώρουχα.

Πολλές φορές, στην ίδια πόλη, κάθε συνοικία – και τις περισσότερες φορές, κάθε μικρή πόλη – έχει τον δικό της συγκεκριμένο τρόπο να υποδεχτεί το νέο έτος και να αποκτήσει μια πλούσια, ευημερούσα και ευτυχισμένη αρχή – και συνήθως σημειώνεται την 1η Ιανουαρίου, ακολουθώντας την παράδοση του Γρηγοριανού ημερολογίου, αλλά αυτές είναι μόνο μερικές από τις πιο δημοφιλείς (και ασυνήθιστες) παραδόσεις της Πρωτοχρονιάς που συναντάμε σε όλη την Ιταλία.

Στην Ελλάδα, το σπάσιμο του Ροδιού, έθιμο που εκκινεί από (και μας συνδέει με) την αρχαιότητα, γίνεται σχεδόν σε κάθε σπίτι, σκορπίζοντας τα ροδόχρωμα σπόρια του μπροστά στην –συμβολική για το πέρασμα της νέας χρονιάς και των «καλών» που θα φέρει- κεντρική είσοδο των σπιτιών.

Οι Έλληνες παραδοσιακά περνούν τις πρώτες ώρες του χρόνου παίζοντας χαρτιά ως σημάδι τύχης και ατομικής τύχης και τρώγοντας «βασιλόπιτα», ένα γλυκό κέικ που μοιάζει με ψωμί που φτιάχνεται μόνο την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, με τους παραλήπτες της να παρατάσσονται από τους Αγίους, τους μεγαλύτερους έως τους νεότερους.

Στην Γαλλία, πολλές είναι οι δραστηριότητες που διοργανώνονται κατά τη διάρκεια των πρωτοχρονιάτικων ημερών, κι αφορούν κυρίως την τέλεση ειδικά παραδοσιακών παιχνιδιών. Ένα γεύμα την Πρωτοχρονιά θα περιλαμβάνει την παραδοσιακή «σούπα à l’oignon» ή κρεμμυδόσουπα, – που θεωρείται ιδιαίτερα κατευναστική για την οινοποσία της προηγούμενης νύχτας. Συνήθως υπάρχει άφθονος χορός και κρασί αλλά και πάρτι, και οι διατροφικές επιλογές, παραμένουν οι ίδιες εδώ και πολλά, πολλά, χρόνια: τα αφρώδη κρασιά συνδυάζονται με στρείδια, γαλοπούλα, χήνα ή κότα Κορνουάλης.

Στο γαλλικό τμήμα του Καναδά, μια παλιά γαλλική παράδοση είναι ακόμα ζωντανή σήμερα και γιορτάζεται -όχι την 1η Ιανουαρίου- αλλά την 6η, που είναι μια εθνική εορτή γνωστή και σε μας ως «Τα Θεοφάνεια». Γιορτάζεται με μια λιχουδιά γνωστή ως «Galette des rois» (Γαλέτα των βασιλιάδων), ένα είδος κέικ, με ένα γούρι, που ονομάζεται “fève”, κρυμμένο μέσα στην γαλέτα, να σημαίνει την ‘στέψη’ του βασιλιά ή βασίλισσας της γιορτής που θα το βρει στο κομμάτι που θα πάρει, έθιμο που θυμίζει έντονα την δική μας πρωτοχρονιάτικη πίττα του Άι Βασίλη.

Η Πρωτοχρονιά στην Αγγλία, όπου οι Κέλτες συνήθιζαν να γιορτάζουν την έναρξη της Πρωτοχρονιάς τα μεσάνυχτα της 31ης Οκτωβρίου και τελείωναν τα μεσάνυχτα την 1η Νοεμβρίου, σημαίνοντας το τέλος της συγκομιδής ως ‘τέλος του χρόνου’, σε μια εορτή που ονομαζόταν  Samhain,  τιμούσαν το έλατο, θεωρώντάς το σύμβολο της Πρωτοχρονιάς και πολύ δυνατό «μαγικό δέντρο».  Συνηθιζόταν να στέκονται γύρω του και να κάνουν οποιαδήποτε θυσία στους ‘παλιούς θεούς’ ή στο «πνεύμα του δάσους», ώστε να φέρεται ευνοϊκά στους ανθρώπους όλο το χρόνο. Στο εσωτερικό των καλυβιών ήταν κρεμασμένα  κλαδιά ελάτης ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, έθιμο που λέγεται ότι έγινε το πρωτότυπο διαφόρων σύγχρονων διακοσμήσεων κι εθίμων. Συνηθιζόταν να μαίνονται φωτιές τη νύχτα, γιατί σύμφωνα με το μύθο, η ζωή προερχόταν από το σκοτάδι.

Όσο για τη Σκωτία, σε αυτό το μέρος των Βρετανικών Νήσων, η Πρωτοχρονιά ονομαζόταν Hogmanay. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, συνηθιζόταν να γίνονται θορυβώδης γιορτές για ξόρκι του παλιού κι ευλογία του νέου, γύρω από τεράστιες φωτιές. Ωστόσο, όταν υιοθετήθηκε ο Χριστιανισμός, όλα αυτά απαγορεύτηκαν. Τον 17ο αιώνα, οι Άγγλοι Προτεστάντες απαγόρευσαν τον ‘παγανιστικό’ εορτασμό των Χριστουγέννων σε όλα τα μέρη της Μεγάλης Βρετανίας, αλλά ο λαός της Σκωτίας ήταν ακόμα σε θέση να διατηρήσει αυτή την παράδοση.

Είναι περίεργο αλλά μόλις στα 1958 τα Χριστούγεννα θεωρήθηκαν και πάλι επίσημη αργία. Σήμερα οι Άγγλοι μαζεύονται σε σπίτια για να απολαύσουν την περίφημη παραδοσιακή τους χριστουγεννιάτικη πουτίγκα κι ένα πιάτο γνωστό ως Yorkshire putting, δίνοντας δώρα ο ένας στον άλλον, κι εκτοξεύοντας πυροτεχνήματα κυρίως σε αυλές.

Τέλος, κλείνοντας τον κύκλο πάλι από το ‘α’, στην Αυστραλία, οι Ιθαγενείς Αβορίγινες σηματοδοτούν την τιμή στην έλευση του νέου χρόνου διασχίζοντας ένα ποτάμι. Συμβολική πράξη πως θα πρέπει να αφήσουμε τα πάντα πίσω μας, και να προχωρήσουμε, να κυλήσουμε ‘αμόλυντα’, ελεύθεροι κι ελεύθερες όπως το αιώνιο μα τρεχούμενο «νερό»

Ο εορτασμός της αναχώρησης του παλιού έτους και της έναρξης του νέου, μια περίεργη για την υπόλοιπη φύση έννοια, είναι μια παράδοση που εμφανίστηκε εδώ και πολύ καιρό. Καθρεφτίζοντας μέσα από τα έθιμα κουλτουρες κοινοτικές, συλλογικές, οικογενειο-κεντρικές ή ατομικές, εξακολουθεί να αποτελεί «δέηση» προς μια καλύτερη χρονιά και να περιέχει την ευχή να την κάνουμε μια καλύτερη χρονιά για όλους κι όλες τους ανθρώπους και τα πλάσματα σε αυτόν τον κακοπαθημένο από το είδος μας πλανήτη, που «καθρεφτίζει» η, παντοτινά επίκαιρη, προαιώνια ευχή:

«Και επί γης Ειρήνη».