Αν αισθάνεστε «έξω από τα νερά σας» το τελευταίο διάστημα, η έλλειψη ύπνου ενδεχομένως να ευθύνεται εν μέρει για αυτό, σύμφωνα με έρευνα η οποία αναδεικνύει πως η στέρηση ύπνου – και γενικά ο διαταραγμένος ύπνος – μειώνει τον ενθουσιασμό μας για τα θετικά γεγονότα, και μας δυσκολεύει να βρούμε τις θετικές πλευρές, όταν βρισκόμαστε υπό πίεση.

Στην εργασία, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Health Psychology, οι ερευνητές έκαναν έρευνα σε σχεδόν 2.000 ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επί οκτώ ημέρες, οι συμμετέχοντες λάμβαναν κάθε βράδυ ένα τηλεφώνημα στο οποίο τους ζητήθηκε να αναφέρουν πόσο είχαν κοιμηθεί το προηγούμενο βράδυ, αν είχαν βιώσει στρεσογόνα ή θετικά γεγονότα και τα συνολικά επίπεδα θετικών και αρνητικών συναισθημάτων.

Όταν οι συμμετέχοντες κοιμόντουσαν περισσότερο, είχαν υψηλότερα επίπεδα θετικών συναισθημάτων και χαμηλότερα επίπεδα αρνητικών συναισθημάτων την επόμενη ημέρα. Επιπλέον, ο ύπνος επηρέασε το πώς διαχειρίστηκαν τα γεγονότα της ημέρας. Τις ημέρες που οι συμμετέχοντες είχαν ένα στρεσογόνο γεγονός, τα θετικά τους συναισθήματα δέχονταν μικρότερο πλήγμα αν είχαν κοιμηθεί καλά προηγουμένως. Και, τις ημέρες που συνέβησαν καλά πράγματα, οι συμμετέχοντες βίωσαν ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στα θετικά συναισθήματα αν ήταν καλά ξεκούραστοι. Τα οφέλη αυτά ήταν ακόμη πιο έντονα για τα άτομα που είχαν μεγαλύτερο αριθμό χρόνιων παθήσεων, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση ή διαβήτη.

Ο ύπνος έχει πολλές και ευρείες επιπτώσεις στη ζωή μας. Για παράδειγμα, παλαιότερες έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η στέρηση ύπνου μπορεί να αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη χρόνιων προβλημάτων υγείας. Και η επίδρασή του στα θετικά συναισθήματα θα μπορούσε εν μέρει να συμβάλει στην εξήγηση αυτού του γεγονότος, καθώς τα θετικά συναισθήματα φαίνεται να μειώνουν τη φλεγμονή και να προστατεύουν την υγεία μας. Με άλλα λόγια, η επίδραση του ύπνου στη διάθεσή μας θα μπορούσε ακόμη και να μεταφραστεί σε καλύτερη ή χειρότερη υγεία με την πάροδο του χρόνου.

Εκτός από την υγεία, η στέρηση ύπνου μπορεί επίσης να επηρεάσει τις σχέσεις μας με τους άλλους – με δύο τρόπους, λέει η Νάνσυ Σιν, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

Πρώτον, η ευερεθιστότητα που νιώθετε όταν στερείστε ύπνου μπορεί να βλάψει άμεσα τις σχέσεις (κάτι που μπορεί να είναι ένας λόγος για να αναβάλλετε τις σοβαρές συζητήσεις για μια μέρα που θα είστε πιο ξεκούραστοι). Επιπλέον, επειδή τα θετικά συναισθήματα παίζουν καθοριστικό ρόλο στην οικοδόμηση σχέσεων, το να μην βιώνετε τόσα θετικά συναισθήματα όταν στερείστε ύπνου θα μπορούσε να σας δυσκολέψει να καλλιεργήσετε μια αίσθηση εγγύτητας με τους άλλους.

Ωστόσο, τα καλά νέα είναι ότι απλές αλλαγές στις ρουτίνες μας μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση του ύπνου. Πράγματα όπως η τήρηση ενός τακτικού προγράμματος, η άσκηση και ο περιορισμός του περιττού φωτός και θορύβου στην κρεβατοκάμαρά σας μπορούν να βοηθήσουν στην προαγωγή του καλύτερου ύπνου.

Μια σημαντική σύσταση που προσφέρει η Σιν είναι να περιορίσετε τον χρόνο που αφιερώνετε στην οθόνη πριν από τον ύπνο – οι έρευνες δείχνουν ότι τα ηλεκτρονικά μέσα μπορούν να εκπέμπουν μπλε φως που παρεμβαίνει στην διαδικασία προετοιμασίας του οργανισμού για τον ύπνο. Αν πιάνετε συχνά τον εαυτό σας να «καταστροφολογεί» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά τις βραδινές ώρες, σκεφτείτε να ορίσετε μια ώρα για να απενεργοποιήσετε τις οθόνες και να στραφείτε σε μια πιο χαλαρωτική δραστηριότητα (όπως το διάβασμα ή η ακρόαση μουσικής).

Για όσους ζουν με οικογένεια ή συγκάτοικους, η Σιν τονίζει ότι ο καλός ύπνος δεν είναι αποκλειστικά ατομική προσπάθεια: Οι συμπεριφορές εκείνων με τους οποίους ζούμε μαζί μπορούν να διαταράξουν τον ύπνο μας. Έτσι, για παράδειγμα, σκεφτείτε να συνάψετε μια συμφωνία με τα μέλη του νοικοκυριού για τον περιορισμό του χρόνου προβολής της οθόνης και να κρατάτε ο ένας τον άλλον υπόλογο.

Η βελτίωση του ύπνου έχει τη δυνατότητα να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά το στρες που αντιμετωπίζουμε αυτή τη στιγμή. Όπως εξηγεί η Σιν, «η διατήρηση του καλού ύπνου είναι μία από αυτές τις κρίσιμες πτυχές του να παραμείνουμε υγιείς συναισθηματικά και ψυχολογικά κατά τη διάρκεια μιας περιόδου κατά την οποία αντιμετωπίζουμε ιδιαίτερες δυσκολίες».

Η μελέτη δημοσιεύθηκε αρχικά από το Greater Good, το διαδικτυακό περιοδικό του Greater Good Science Center του πανεπιστημίου του Μπέρκλει – UC Berkeley.