Με αφορμή την είδηση που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, «Ολλανδία: Δίωξη σε γιατρό που έκανε ευθανασία σε ασθενή με Αλτσχάιμερ», συγκεντρώσαμε και παρουσιάζουμε, πέντε αξιόλογες ταινίες του 21ου αιώνα, οι οποίες προσπαθούν να διαλευκάνουν το ζήτημα της Ευθανασίας. Από το αριστούργημα «Η Θάλασσα Μέσα μου», του Αλεχάντρο Αμεναμπάρ, μέχρι το γλυκόπικρο «Μέλι» της Βαλέρια Γκολίνο.

«Η Θάλασσα Μέσα μου» (The Sea Inside / Mar Adentro – 2004) του Αλεχάντρο Αμεναμπάρ
(φωτογραφία άρθρου)

Ο Ραμόν Σαμπέρδο (αληθινό πρόσωπο και αληθινή η ιστορία της ταινίας) είναι τετραπληγικός, κλινήρης για τριάντα χρόνια. Μόνο του παράθυρο στον κόσμο αυτό του δωματίου του, απ’ όπου φαντάζεται τη θάλασσα όπου ταξίδευε από μικρός, που του έμαθε τον κόσμο, του έδωσε ζωή και του την πήρε, όταν ένα φοβερό ατύχημα του επέτρεψε να ζει χωρίς να κινείται. Μοναδική του επιθυμία, να τερματίσει αξιοπρεπώς τη ζωή του. Δύο γυναίκες θα αλλάξουν τον κόσμο και τις εμπειρίες του: η δικηγόρος Χούλια, που τον στηρίζει στον αγώνα του και η Ρόζα, μία χωριατοπούλα πεπεισμένη ότι αξίζει τον κόπο να ζεις. Ανθρώπινη ηθική που αμφισβητείται η αμετακίνητη επιθυμία για θάνατο. Η αγάπη ιδωμένη από τα μάτια ενός ανθρώπου που δε θέλει να αγαπά, που επιβεβαιώνει ότι μόνο κάποιος που τον αγαπά αληθινά θα τον βοηθήσει να πραγματοποιήσει το τελευταίο ταξίδι που τόσο λαχταρά, το ταξίδι στη θάλασσα, εκεί όπου κάποτε άγγιξε τα όρια του θανάτου.

Ένα εξαιρετικό φιλμ από τον Αλεχάντρο Αμενάμπαρ κι ένα ρεσιτάλ ερμηνείας από τον Χαβιέρ Μπαρδέμ. Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, Αργυρός Λέοντας & Βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου στο Φεστιβάλ Βενετίας, για ένα έργο που διαθέτει ψυχή, συγκίνηση, αλλά και πικρό χιούμορ…

«Ενα φιλί πυροδοτεί τη ζωή. Με αστραπές και κεραυνούς. Και με μια μεταμόρφωση. Το σώμα μου δεν είναι πια το σώμα μου, σαν να εισβάλλω στο κέντρο του σύμπαντος.» – Ραμόν Σαμπέρδο

«Η Ωραία Κοιμωμένη» (Bella Addormentata / Dormant Beauty – 2012) του Μάρκο Μπελόκιo

Ένα μωσαϊκό από τρεις αλληλένδετες ιστορίες, μία αμφισβήτηση του νοήματος της ζωής, της αγάπης και της ελπίδας, κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι ημερών στη ζωή της Eluana Englaro, μιας νεαρής γυναίκας που πέρασε 17 χρόνια σε κατάσταση φυτού. Αρνούμενος να προσφέρει εύκολες απαντήσεις για το καυτό θέμα της ευθανασίας, ο Bellocchio δεν παίρνει σαφή θέση για το ζήτημα, καθώς όπως και στο σύνολο του έργου του δεν έχει καμία ανησυχία να πείσει τους ανθρώπους για τίποτα.

Η ταινία πραγματεύεται την πραγματική ιστορία της Ελουάνα Ενγκλάρο, μιας νεαρής κοπέλας, η οποία μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα έπεσε σε κώμα το 1992. Ο πατέρας της κοπέλας για περισσότερο από μια δεκαετία ζητούσε την ευθανασία της κόρης του και το δικαίωμα της σ’ έναν αξιοπρεπή θάνατο. Κάθε εμπλεκόμενος χαρακτήρας προβάλει μια έντονη και καθοριστική πάλη με τη συνείδηση και τις πεποιθήσεις του, καταλήγοντας πάντοτε στο πιο καίριο απ’όλα τα ερωτήματα: «Ποιος θέτει τελικά τα όρια μεταξύ ζωής και θανάτου;».

Η τραγωδία της Ελουάνα, η οποία τελικά έφυγε από τη ζωή το 2009, μετατράπηκε σε ένα μείζον εθνικό ζήτημα με το δικαστικό σύστημα να βρίσκεται αντιμέτωπο με την πληθωρική παρουσία του Σίλβιο Μπερλουσκόνι και το Βατικανό να εναντιώνεται απέναντι σε μη κυβερνητικές οργανώσεις. Η ταινία του Μάρκο Μπελόκιο, είναι μια εξαιρετικά ευαίσθητη ιστορία που κατάφερε και αναζωπύρωσε τις συζητήσεις γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον ρόλο της εκκλησίας, τόσο στην Ιταλία, όσο και γενικότερα. Στο φιλμ συναντάμε μία πλειάδα καταξιωμένων, αλλά και νέων ταλαντούχων ηθοποιών: Ιζαμπέλ Ιπέρ, Τόνι Σερβίλο, Άλμπα Ρορβάχερ, Μάγια Σάνσα, Φαμπρίτσιο Φάλκο.

Διαβάστε επίσης:

• Μάρκο Μπελόκιο: Ο αιρετικός σκηνοθέτης του ιταλικού σινεμά

«Μέλι» (Honey / Miele – 2013) της Βαλέρια Γκολίνο

Η Ιρένε (Τζασμίν Τρίνκα), τριάντα χρονών, έχει αφιερώσει τη ζωή της στους ανθρώπους που βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο της ζωής τους. Με το ψευδώνυμο “Miele” (Μέλι) και κρυφά από τους δικούς της ανθρώπους, βοηθά τους ασθενείς που υποφέρουν να δώσουν ένα τέλος στην ζωή τους και να λυτρωθούν. Μια μέρα προμηθεύει έναν νέο «πελάτη» της με την θανάσιμη δόση, μη γνωρίζοντας όμως ότι ο ίδιος είναι απόλυτα υγιής. Ο 70χρονος άνδρας, θεωρώντας απλώς ότι έχει ζήσει αρκετά κι έχοντας χάσει κάθε ενδιαφέρον, ζητά τη βοήθεια της. Η συνάντηση τους αυτή θα δημιουργήσει αμφιβολίες στην Ιρένε, για τις μέχρι τώρα πεποιθήσεις της και θα αποτελέσει αφετηρία έναρξης για μια ανθρώπινη σχέση, γεμάτη συναισθηματικές διακυμάνσεις…

Η ελληνικής καταγωγής, Ιταλίδα ηθοποιός Βαλέρια Γκολίνο, περνάει για πρώτη φορά πίσω από την κάμερα και μας παρουσιάζει την άκρως ενδιαφέρουσα ταινία της «Μέλι»: «Πριν από τρία χρόνια γύρισα την πρώτη μου ταινία μικρού μήκους και ενώ έκανα το μοντάζ διάβασα ένα βιβλίο που με ενόχλησε, με έκανε να σκεφτώ πολύ και τελικά μου έδωσε την ιδέα για τη συγκεκριμένη ταινία.»

Διαβάστε επίσης:

• Το γλυκόπικρο «Μέλι» της Βαλέρια Γκολίνο

«Το Πάρτι Του Αποχαιρετισμού» (The Farewell Party / Mita Tova – 2014) των Ταλ Γκράνιτ, Σάρον Μέιμον

Ο 75χρονος Yehezkel ζει σε οίκο ευγηρίας της Ιερουσαλήμ με τη γυναίκα του. Παρά το γεγονός ότι εκείνη υποφέρει από άνοια, η ζωή τους περιστοιχίζεται από παρέες και η καθημερινότητά τους κυλά εύθυμα. Όταν όμως ο Max, επιστήθιος φίλος του Yehezkel, αρρωσταίνει μ’ ένα ανίατο νόσημα, ο Yehezkel αποφασίζει να τον βοηθήσει να πεθάνει ήρεμος και με αξιοπρέπεια. Απευθύνεται στον Dr. Daniel, έναν κτηνίατρο και στον συνταξιοδοτημένο αστυνομικό Raffi Segal για να εκτελέσουν αυτή την δύσκολη αποστολή, την οποία αντιμετωπίζουν με μεγάλες δόσεις μαύρου χιούμορ. Η μόνη που εναντιώνεται ηθικά στη διαδικασία είναι η γυναίκα του Yehezkel. Καθότι όμως την κρίσιμη στιγμή κανείς από την ομάδα δεν «τραβάει τη σκανδάλη», ο Yehezkel – ως πρώην μηχανικός και εφευρέτης – φτιάχνει μία μηχανή αυτό-ευθανασίας για χατίρι του φίλου του. Καθώς οι φήμες για την εφεύρεση πυκνώνουν, οι εκκλήσεις για βοήθεια, καθώς και τα ευτράπελα, πολλαπλασιάζονται. Εν τω μεταξύ, ο ίδιος ο Yehezkel αρνείται να αποδεχτεί το γεγονός ότι η κατάσταση της γυναίκας του χειροτερεύει από μέρα σε μέρα. Τα ηθικά διλήμματα είναι πολλά και αναπάντητα.

Με αφετηρία ένα όμορφο και πρωτότυπο σενάριο, το «Πάρτι Του Αποχαιρετισμού» του σκηνοθετικού και σεναριακού διδύμου των Ισραηλινών δημιουργών Ταλ Γκράνιτ και Σάρον Μέιμον, αποτελεί μία τρυφερή μαύρη κωμωδία για τη φιλία και τη δύσκολη ώρα του αποχαιρετισμού. Η ταινία προσεγγίζει με ευαισθησία αλλά και χιούμορ το ζήτημα της ευθανασίας. Οι ζωντανοί διάλογοι και η ανθρωπιστική και αλληλέγγυα ματιά των χαρακτήρων, αναδεικνύουν την ταινία σε μια συγκινητική κινηματογραφική εμπειρία, διανθισμένη παράλληλα με έξυπνα κωμικά στοιχεία. Μία ταινία για την αγάπη και τη φιλία, υπό ιδιαίτερες συνθήκες.

«Το Χρονικό Μιας Αθωότητας» (Chronic – 2015) του Μισέλ Φράνκο

Ο Ντέιβιντ (Τιμ Ροθ) είναι νοσηλευτής που φροντίζει ασθενείς στο τελικό στάδιο της νόσου τους. Αποδοτικός και αφοσιωμένος στο επάγγελμά του, αναπτύσσει ισχυρούς δεσμούς με κάθε ασθενή που φροντίζει. Ωστόσο, εκτός του χώρου εργασίας του, ο Ντέιβιντ είναι αναποτελεσματικός, αμήχανος, εσωστρεφής. Είναι φανερό πως χρειάζεται καθέναν από τους ασθενείς του όσο τον χρειάζονται κι αυτοί.

Τρία χρόνια μετά την συγκλονιστική του ταινία «Μετά τη Λουσία» (2012), ο ταλαντούχος Μεξικανός σκηνοθέτης Μισέλ Φράνκο, επιστρέφει με τη νέα του δημιουργία. Το «Χρονικό Μιας Αθωότητας», είναι μία δραματική και κάπως αργή σε εξέλιξη ταινία, αλλά που αξίζει την υπομονή και την εμπιστοσύνη του θεατή. Το φιλμ πραγματεύεται το αμφιλεγόμενο ζήτημα της ευθανασίας, με τον Βρετανό ηθοποιό Τιμ Ροθ, να μας χαρίζει απλόχερα μία σπουδαία ερμηνεία.

«Όπως και στις προηγούμενες ταινίες μου, θέλω η γραφή τους να είναι όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστική. Η ανάμιξη επαγγελματιών ηθοποιών με ανθρώπους που δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία στο χώρο του κινηματογράφου βοηθάει να δοθεί μια πολύ ρεαλιστική ματιά. Για παράδειγμα, οι νοσοκόμες είναι πραγματικές νοσοκόμες και με αυτόν τον τρόπο αντανακλάται  το βάθος και η δέσμευση που έχουν στην εργασία τους. Ο χαρακτήρας είναι γεμάτος αντιφάσεις. Η συναισθηματική του κατάσταση θα αλλάξει μέσα από τη σχέση του με τον κάθε ασθενή και μερικές φορές αυτός θα διασχίσει τη λεπτή γραμμή που χωρίζει το τι πρέπει να κάνει και τι όχι.» – αναφέρει ο παραγωγός της ταινίας Γκαμπριέλ Ριπστάιν και γνωστός σεναριογράφος, οποίος πραγματοποίησε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με το φιλμ «600 Miles» (2015 – Βραβείο Σκηνοθεσίας στο 56ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), στο οποίο επίσης πρωταγωνιστεί ο Τιμ Ροθ.

Διαβάστε επίσης:

• Ο Τιμ Ροθ στο «Χρονικό Μιας Αθωότητας» για το δικαίωμα στην ευθανασία

Διαβάστε επίσης:

• Ευθανασία: Δικαίωμα ή έγκλημα;
• Η σχέση Κινηματογράφου και Θρησκείας μέσα από δώδεκα ταινίες