Ο βραβευµένος µε Όσκαρ, Σαμ Μέντες (American Beauty, 1917) εµπνέεται από την εκρηκτική ατµόσφαιρα του τέλους της δεκαετίας του ’70 και των αρχών της δεκαετίας του ’80. Πρόκειται για μία περίοδος µε πολιτικές αναταραχές, αλλά και δηµιουργικής άνθισης της βρετανικής µουσικής και κουλτούρας. Ο Βρετανός σκηνοθέτης, επιστρέφει στο κοινωνικό και ανθρωποκεντρικό Σινεμά με μία ταινία Υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Φωτογραφίας, η οποία κυκλοφορεί στους Κινηματογράφους από την Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου.

Με φόντο μία παραθαλάσσια πόλη της Αγγλίας στις αρχές των ’80ς,η Χίλαρι (Ολίβια Κόλμαν), που εργάζεται σε έναν παλιό κινηματογράφο και ταλαιπωρείται με θέματα ψυχικής υγείας, συναντά τον νεαρό Στίβεν (Μάικλ Γουόρντ), ο οποίος έχει μόλις πιάσει δουλειά στο Σινεμά. Οι δυο τους μοιράζονται την ίδια ανάγκη για ανθρώπινη επαφή και μέσα από την παράξενη και τρυφερή τους σχέση θα βιώσουν τη θεραπευτική δύναμη της μουσικής, του κινηματογράφου και της κοινότητας.

Η «Αυτοκρατορία του Φωτός» είναι µια συγκινητική και προσωπική ταινία και συγχρόνως µια ωδή στο Σινεµά. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης έκανε την επιλογή των τραγουδιών που ακούγονται στην ταινία, όπως το «Too Much Too Young» των The Specials και το «Mirror in the Bathroom» των The Beat, ή το «Love Will Tear Us Apart» των Joy Division και το «Spellbound» των Siouxsie and the Banshees.

Στην ταινία, που πραγµατεύεται την ανάγκη των ανθρώπων για σύνδεση, πρωταγωνιστεί η βραβευµένη µε Όσκαρ, Ολίβια Κόλμαν (H Ευνοούµενη) δίπλα στον Μάικλ Γουόρντ (Top Boy) και τους Tom Brooke (Preacher), Tanya Moodie (Motherland), Hannah Onslow (Ridley Road), Crystal Clarke (Star Wars: Οι τελευταίοι Τζεντάι), Τόμπι Τζόουνς (Κι ο κλήρος έπεσε στον Σµάιλι) και τον Κόλιν Φερθ (Ο λόγος του βασιλιά).

«Οι περισσότεροι άνθρωποι διαµορφώνονται στην εφηβεία. Για µένα, αυτό συνέβη στο τέλος των ’70ς και στις αρχές των ’80ς: η µουσική, οι ταινίες, η ποπ κουλτούρα εκείνης της περιόδου γενικά µε διαµόρφωσε. Ήταν µια περίοδος µεγάλης πολιτικής αναταραχής στη Μεγάλη Βρετανία, µε εµπρηστικά φυλετικά θέµατα, αλλά και ταυτόχρονα µια περίοδος µε εκπληκτική µουσική, πολύ δηµιουργική, πολύ πολιτικοποιηµένη, γεµάτη ενέργεια. Η «Αυτοκρατορία του Φωτός» είναι, από την άλλη, µια ταινία που γεννήθηκε µέσα στην πανδηµία. Το λοκντάουν ήταν µια περίοδος προσωπικών αναζητήσεων και περισυλλογής για όλους µας. Και για εµένα σήµαινε την επαφή µε αυτές τις αναµνήσεις που µε ταλαιπωρούν από παιδί. Έτσι πυροδοτήθηκε η γραφή, η εξερεύνηση αυτών των αναµνήσεων και το ξεκλείδωµά τους» λέει ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος.

«Οι ταινίες ασχολούνται µε µυθικά τοπία» συνεχίζει ο Σαμ Μέντες. «Πάντα αναζητάς ένα σηµείο όπου το παρελθόν γίνεται µεγαλύτερο σε µέγεθος και σπουδαιότερο σε θεµατική και πιο θρυλικό από το παρόν. Κοιτώντας πίσω, αυτή η περίοδος της Αγγλίας διασταύρωσε τις φυλετικές διακρίσεις µε τη µουσική και τις ταινίες µε έναν ιδιαίτερο και ασυνήθιστο τρόπο».

Ο Σαμ Μέντες δηµιούργησε δύο χαρακτήρες, τη Χίλαρι και τον Στίβεν, που τους υποδύονται η σπουδαία Ολίβια Κόλμαν και ο ανερχόµενος Μάικλ Γουόρντ. Τους «έπλεξε» σε µια ιστορία που εξερευνά τους δεσµούς που µας φέρνουν κοντά, τη µουσική, τις ταινίες και τις αυτοσχέδιες οικογένειες. Στον πυρήνα της ταινίας βρίσκεται η σχέση τους. Παρόλο που µοιάζουν ολότελα διαφορετικοί µε κάθε τρόπο, κάνουν την υπέρβαση που τους δίνει χαρά και δύναµη. Έχοντας έρθει σε επαφή µε ψυχική νόσο στα πλαίσια της οικογένειάς του, ο Μέντες έπλασε έναν χαρακτήρα µε βάση τις αναµνήσεις του.

«Η Χίλαρι είναι µια µεσήλικας που ζει µόνη της κοντά στην ακτή και δουλεύει για τον κινηµατογράφο µερικά χρόνια» εξηγεί ο Μέντες. «Το παρελθόν της είναι περίπλοκο και την ταλαιπωρούν ορισµένοι δαίµονές της, αλλά τη στηρίζει αυτή η εκκεντρική οµάδα που δουλεύει στον ίδιο χώρο, όπως συµβαίνει µε τις αυτοσχέδιες οικογένειες, όπου ο ένας στηρίζει τον άλλον. Παλεύει να βρει µια ουσιαστική σχέση στη ζωή της, όταν ο Στίβεν, ένας ανοιχτόκαρδος και τρυφερός νεαρός άνδρας, έρχεται να δουλέψει εκεί».

Ο Μέντες λέει ότι ο ρόλος της Χίλαρι γράφτηκε για την Κόλμαν. Όσο έγραφε το σενάριο κατά τη διάρκεια της πανδηµίας, παρακολουθούσε το «The Crown»: «Η Ολίβια ήταν καταπληκτική και σκέφτηκα ότι θα έπρεπε να υποδυθεί την Χίλαρι. ∆εν την ήξερα καλά, αλλά άρχισα να γράφω το σενάριο µε εκείνη στο µυαλό µου». Για την Κόλμαν, η ιδέα ότι ο Μέντες έγραφε έναν ρόλο για εκείνη ήταν σουρεαλιστική: «Σπούδαζα υποκριτική και ήξερα τα πάντα για τον Σαμ και το «American Beauty». Όµως δεν τον ήξερα καθόλου προσωπικά όταν µε κάλεσε ο ατζέντης µου και µου είπε ότι ο Σαµ ήθελε να µιλήσουµε στο Zoom».

Παρόλο που η Κόλμαν µπορεί να ένιωσε αµηχανία, δεν υπήρχε λόγος γι’ αυτό. «∆εν ήξερα τι περίµενα από τη συνάντηση, αλλά είναι πραγµατικά ένας πολύ ευγενικός και τρυφερός άνθρωπος» λέει η ηθοποιός. Στο γύρισµα, το είδε να αντανακλάται στον τρόπο που σκηνοθετεί. «Κρατάει τα χέρια µας. Ξέρει πώς να µιλήσει στον καθένα ξεχωριστά έτσι ώστε να γίνει κατανοητός. Γίνεται ο ίδιος ο χαρακτήρας, µου µιλούσε όπως θα µιλούσε η Χίλαρι και κινούνταν, όπως θα κινούνταν εκείνη». Ο Μέντες σχολιάζει: «Η Ολίβια είναι πολύ ανοιχτή και την ίδια στιγµή µυστηριώδης. Αυτό την κάνει εξαιρετική, καθώς και το εκπληκτικό της ταλέντο».

Ο Μάικλ Γουόρντ λέει ότι όταν διάβασε το σενάριο για πρώτη φορά, πριν ακόµα πάρει τον ρόλο, ο σκηνοθέτης τού ζήτησε τη γνώµη του για τον χαρακτήρα: «Ήταν ένδειξη καλοσύνη από µέρους του. ∆εν χρειαζόταν κάτι τέτοιο, είµαι ένας νέος ηθοποιός και δεν έχω δουλέψει πολύ καιρό. Αλλά έδωσε αξία στη γνώµη µου και ήταν συναρπαστικό που ήταν πρόθυµος να ακούσει µια άλλη γνώµη για τον χαρακτήρα. Ο Σαμ έχει ζήσει εκείνη την περίοδο, αναγνωρίζει όµως ότι δεν είναι ένας µαύρος άντρας και παρόλο που αναγνωρίζει την ένταση των φυλετικών διακρίσεων γύρω του δεν την έχει βιώσει στο πετσί του».

Τα τραγούδια που ακούγονται στην ταινία είναι το soundtrack της ζωής του Μέντες και παίζουν καταλυτικό ρόλο στην ταινία: «Η πολιτική κατάσταση εκείνης της περιόδου, ειδικά οι φυλετικές διακρίσεις, το «∆εν υπάρχει κοινωνία παρά µόνο το άτοµo» της Θάτσερ, ο ρατσισµός του Ίνοχ Πάουελ και το Εθνικό Μέτωπο, η εξέγερση του Μπρίξτον, η ανεργία και ο ακραίος διαχωρισµός, όλα τροφοδότησαν τη µουσική και την κουλτούρα εκείνης της περιόδου» λέει ο Μέντες και συμπληρώνει:

«Ο Στίβεν λατρεύει τους The Specials, The Beat και τους The Selecter και όλους εκείνους τους καλλιτέχνες, ειδικά το συναπάντηµα ska και punk, που µεσουρανούσε τότε. Αυτές οι διαφορετικές µεταξύ τους µπάντες έκαναν εκπληκτική µουσική µε πολιτικές αποχρώσεις. Τραγούδια για την ανεργία, για την παρακµή των πόλεων, για νέα παιδιά που δεν είχαν τίποτα να κάνουν πέρα από το να πίνουν. Ένα τραγούδι όπως το Ghost Town, για παράδειγµα, έφτασε κατευθείαν στο νούµερο ένα. Αυτά τα τραγούδια ήταν µέρος της ποπ κουλτούρας και αυτά τα συγκροτήµατα ήταν ένα χωνευτήρι των λευκών και των µαύρων, όπως δεν το έχουµε ξαναδεί από τότε».

Ο βραβευµένος µε Όσκαρ, Κόλιν Φερθ, αναλαµβάνει τον ρόλο του κυρίου Έλις, του διευθυντή του κινηµατογράφου. Ένας άντρας που εκµεταλλεύεται και κακοµεταχειρίζεται τους ανθρώπους γύρω του, ειδικά την ευαίσθητη Χίλαρι. «Ο Σαμ και εγώ µιλήσαµε αρκετά για τη σχέση ανάµεσα στον Έλις και τη Χίλαρι, γιατί η πιο απλή απάντηση είναι ότι είναι αρπακτικό» λέει ο Φερθ. «Απατάει τη γυναίκα του και δεν ενδιαφέρεται για το καλό της Χίλαρι. Της φέρεται οικτρά». Πώς µπορεί κάποιος να υποδυθεί έναν τόσο απαίσιο χαρακτήρα; «Η δουλειά µου ως ηθοποιός είναι να βρω γιατί συµπεριφέρεται έτσι» λέει ο Κόλιν Φερθ. «Νοµίζω ότι είναι απεγνωσµένος, ονειρευόταν καλύτερα πράγµατα στην καριέρα του. ∆εν νοιάζεται για τη σύζυγό του και για τη Χίλαρι».

Ο Τόμπι Τζόουνς αναλαµβάνει τον ρόλο του Νόρμαν, του µηχανικού προβολής. «Είναι µηχανικός παλαιάς κοπής, είναι µια πολύ τεχνική δουλειά και την παίρνει πολύ σοβαρά. Επειδή πρέπει να αλλάζει µποµπίνες κάθε 15 λεπτά, ζει µονίµως στο δωµάτιο προβολής και παρακολουθεί όλες τις ταινίες» εξηγεί ο Τζόουνς. «Ανακαλύπτουµε ότι, όπως και πολλοί άλλοι χαρακτήρες, έχει βρει καταφύγιο στο Σινεµά». Είναι αυτός ο χώρος που τον εµπνέει και του δίνει ενσυναίσθηση για τη διαταραγµένη ψυχική κατάσταση της Χίλαρι. «Αγαπά το Σινεµά και είναι ένα αίνιγµα».

Η «Αυτοκρατορία του Φωτός» είναι µια ερωτική επιστολή µε αποδέκτη όχι µόνο τις ταινίες, αλλά και τις κινηµατογραφικές προβολές. «Ο Στίβεν λέει στην ταινία ότι αυτή η µικρή ακτίνα φωτός είναι µια απόδραση και είναι ανθρώπινη ανάγκη αυτή η απόδραση, η ανάγκη να αφήσουµε τη φαντασία µας ελεύθερη για να βρει ένα άλλο κοµµάτι του εαυτού µας στα βιβλία, στη µουσική, στο θέατρο και στη δική µας περίπτωση στο σινεµά» εξηγεί ο Μέντες.

«Η «Αυτοκρατορία του Φωτός» άντλησε έµπνευση από την ανησυχία ότι οι άνθρωποι δεν θα πηγαίνουν πια σε αυτά τα µέρη. Δηµιουργήσαµε αυτούς τους ναούς για να επισκεπτόµαστε αυτά τα φωτισµένα µέρη, αυτά τα µάγια που µας κάνουν οι σκηνοθέτες. Θα µείνουν άδειες και έρηµες αυτές οι αίθουσες;». Ο Μέντες καταλήγει: «Αυτή η οµάδα ανθρώπων στην «Αυτοκρατορία του Φωτός» βρίσκει τη φιλία και όλοι µαζεύονται σε αυτό το εξαιρετικό κτίριο. Στον πυρήνα της, η ταινία ασχολείται µε τις οικογένειες που δηµιουργούµε γύρω µας, που µας βοηθούν να τα καταφέρουµε στη ζωή, και πώς οι άνθρωποι ερχόµαστε κοντά για να φροντίσουµε ο ένας τον άλλον, επιλέγοντας την ευγένεια, τη συµπόνοια και την ενσυναίσθηση. Είναι κάτι που αξίζει να θυµόµαστε σε αυτόν τον νέο κόσµο που έχουµε βρεθεί».

Διαβάστε Επίσης:

• «1917»: Το αντιπολεμικό κινηματογραφικό έπος του Σαμ Μέντες
• «Spectre»: Σαμ Μέντες και Ντάνιελ Κρεγκ συνεργάζονται ξανά σε μία νέα περιπέτεια του Τζέιμς Μποντ

Η Αυτοκρατορία του Φωτός / Empire of Light
Σκηνοθεσία: Σαμ Μέντες
Σενάριο: Σαμ Μέντες
Πρωταγωνιστούν: Ολίβια Κόλμαν, Μάικλ Γουόρντ, Τόμπι Τζόουνς, Κόλιν Φερθ
Φωτογραφία: Ρότζερ Ντίκινς
Μοντάζ: Λι Σμιθ
Μουσική: Τρεντ Ρέζνορ, Ατικους Ρος
Έτος Παραγωγής: 2022
Χώρα Παραγωγής: Ηνωμένο Βασίλειο, Η.Π.Α.
Διάρκεια: 115 λεπτά
Κυκλοφορεί στους Κινηματογράφους από την Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου