Έχουν περάσει περισσότερα από δέκα χρόνια από τότε που είχα την ευκαιρία να απολαύσω για πρώτη φορά το “El Topo” (1970) του Alejandro Jodorowsky, στην μεγάλη οθόνη. Μία εμπειρία σχεδόν μυστικιστική που δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ. Το γεγονός αυτό είναι και η αφορμή γι’ αυτό το μικρό θεματικό αφιέρωμα.

 

Ήδη στην πρώτη μας ματιά στο 26ο Πανόραμα, ασχοληθήκαμε διεξοδικά με την πλειοψηφία των θεματικών του ενοτήτων στο Tvxs.gr μέσα από το άρθρο: Αυλαία για το 26ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου – Οδηγός Επιβίωσης. Διεισδύοντας σταδιακά σε κάθε ένα από αυτά τα επιμέρους τμήματα, τι καλύτερο από το να ξεκινήσουμε την περιήγηση μας με το έργο ενός σπουδαίου καλλιτέχνη, του Alejandro Jodorowsky.

 

Είναι τόσο δύσκολο να κατηγοριοποιήσει κανείς τις ταινίες του Alejandro Jodorowsky, όσο δύσκολο είναι και να αποδώσει στον ίδιο τον δημιουργό τους μία κυρίαρχη ιδιότητα.

Στην πολυτάραχη ζωή του, ο ιδιόρρυθμος καλλιτέχνης έχει υπάρξει σκηνοθέτης ταινιών, αλλά και του avant-garde θεάτρου, ηθοποιός, μίμος, συνθέτης, σεναριογράφος comics, συγγραφέας μυθιστορημάτων, ακόμη και γκουρού μιας μυστικιστικής σχολής ψυχολογίας.

 

Αν και οι δεξιότητες του – γεννημένου στη Ρωσία από Εβραίους γονείς και μεγαλωμένου στη Χιλή – Jodorowsky μοιάζουν να μη γνωρίζουν όρια, είναι η ιδιότητά του ως σκηνοθέτη, εκείνη που έχει σημαδέψει ανεξίτηλα τη δημιουργική υπερ-δραστηριότητά του.

 

Ο κινηματογραφικός Jodorowsky επιδιώκει κάθε ταινία του να λειτουργεί ως μία μυστικιστική, υπερβατική εμπειρία για το κοινό. Ένα κράμα άγριου, παραισθησιογόνου σουρεαλισμού, με θρησκευτικές, σχεδόν μυστικιστικές αναφορές, που εν τέλει καθηλώνει χάρη στην εικονοκλαστική μαγεία του.

 

Αυτά φυσικά με την προϋπόθεση, ότι ο θεατής είναι αποφασισμένος να δεχτεί τον καταιγισμό ακραίων εικόνων και ένα περιεχόμενο που περιφρονεί, με συνέπεια, κάθε συμβατικότητα. Τα φιλμ του Jodorowsky είναι ξίφη, έτοιμα να στριφογυρίσουν χωρίς έλεος στα σπλάχνα του καθωσπρεπισμού…

 

Το φετινό πρόγραμμα του 26ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου μας δίνει μία υπέροχη ευκαιρία στο να απολαύσουμε έξι μοναδικά και σπάνια έργα, μίας καλλιτεχνικής ιδιοφυΐας.

 

Μέσα από το σχετικό Αφιέρωμα: Alejandro Jodorowsky – Ο σουρεαλισμός της ακρότητας, θα έχουμε την ευκαιρία να βιώσουμε έξι δημιουργίες του Χιλιανού σκηνοθέτη, μεταξύ των οποίων βρίσκουμε και τη νέα του δημιουργία που θα παρουσιαστεί σε πρώτη προβολή στο Φεστιβάλ. Ο λόγος για την ταινία, “La Danza de la Realidad”, που τον Μάιο πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Καννών.

 

Οι ταινίες του Alejandro Jodorowsky που θα προβληθούν στο 26ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, με χρονολογική σειρά, είναι οι εξής:

 

“La Cravate” του 1957

 

Μία μικρού μήκους, διάρκειας είκοσι λεπτών διασκευή της ιστορίας του Thomas Mann για ένα σκανταλιάρικο κορίτσι από το Παρίσι που βγάζει τα προς το ζην πουλώντας ανθρώπινα κεφάλια. Το “La Cravate” είναι η πρώτη δημιουργία του θρυλικού Alejandro Jodorowsky…

 

 

“Fando y Lis” του 1968

 

Ο κόσμος έχει καταστραφεί μετά από μια πυρηνική πανωλεθρία και δύο από τους εναπομείναντες ανθρώπους, ένα ανάπηρο κορίτσι ονόματι Λις και ο αφοσιωμένος της σύντροφος Φάντο, περιπλανώνται στο ερειπωμένο τοπίο ελπίζοντας να βρουν τη μυθική πόλη Ταρ.

 

Στην πορεία τους, συναντούν και άλλους επιζώντες οι οποίοι χρησιμοποιούν το τέλος του κόσμου ως το δικό τους κρησφύγετο ανομίας. Ανάμεσα στην γενικότερη ακολασία και διαφθορά, οι δυο τους παλεύουν για να φτάσουν στον στόχο τους.

 

Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του δημιουργού, ήταν και εκείνη που έθεσε τις βάσεις της φήμης του ως προκλητικού κινηματογραφιστή, κάτι το οποίο ο Jodorowsky έμοιαζε εξ αρχής να ξέρει πως να διαχειρίζεται. Το γυμνό, η ωμή βία και οι “βλάσφημες” εικόνες του αποτυπώνονται μοναδικά στον ασπρόμαυρο καμβά, ενός αφιλόξενου, δυστοπικού κόσμου.

 

“El Topo” του 1970

 

Ένας μαυροντυμένος πιστολέρο περιπλανιέται στην έρημο μέχρι που γνωρίζει μία γυναίκα. Αυτή επιμένει πως για να τον αγαπήσει, θα πρέπει αυτός να είναι ο καλύτερος πιστολέρο στον κόσμο. Για να κερδίσει αυτήν την τιμή πρέπει να πάει στην έρημο και να αναζητήσει τους τρεις μεγάλους δασκάλους των όπλων.  Ένα αιματοβαμμένο “γουέστερν”, γεμάτο συμβολισμούς και γενναίες δόσεις σουρεαλισμού.

 

Αν και το συγκεκριμένο φιλμ έχει ως βάση του τα αισθητικά πρότυπα των spaghetti western, εξελίσσεται σε ένα παραληρηματικό ταξίδι, εμποτισμένο με άνευ ορίων θρησκευτικά και αποκρυφιστικά σύμβολα και σουρεαλιστικές εικόνες και καταστάσεις, με κυρίαρχη την αλληγορική διάθεση, και την απομυθοποίηση των στερεοτύπων της οργανωμένης θρησκείας.

 

Το αποτέλεσμα είναι ένα γκροτέσκο, βίαιο φιλμ το οποίο απέκτησε με το πέρασμα του χρόνου μυθικές διαστάσεις και στο οποίο ο Jodorowsky αναλαμβάνει και να ενσαρκώσει τον κεντρικό χαρακτήρα του (Μωυσής, Βούδας, και Χριστός ως μια υπερ-χωροχρονική παρουσία), κι αυτό, πέραν του γεγονότος ότι έγραψε, σκηνοθέτησε και χρηματοδότησε ο ίδιος το φιλμ.

 

The Holy Mountain του 1973

 

Ένας κλέφτης ξεφαντώνει στους δρόμους παρέα με έναν χωρίς χέρια ή πόδια νάνο φίλο του, όταν μαθαίνει για έναν αλχημιστή που μετατρέπει περιττώματα σε χρυσάφι. Ανεβαίνει στον πύργο του αλχημιστή για να τον γνωρίσει, και εκείνος τον παίρνει υπό την προστασία του, δείχνοντας του το πραγματικό του σχέδιο. Μαζί με τους επτά πιο πλούσιους και διεφθαρμένους ανθρώπους του κόσμου, θα τον πάρει μαζί του σε ένα πνευματικό ταξίδι στο Ιερό Βουνό.

 

Ο Jodorowsky έχει επιτέλους στη διάθεσή του ένα budget ικανό να υποστηρίξει το εύρος των εμπνεύσεών του. Μια ταινία υπερβατικής αναζήτησης, η οποία γυρίστηκε με ένα cast που έπρεπε πριν τα γυρίσματα να υποβληθεί σε μυστικιστική εκπαίδευση με στόχο… τη φώτιση.

 

Από τις προκλητικές χρήσεις των χριστιανικών συμβόλων, μέχρι τους περίτεχνα αποτυπωμένους κόσμους που αντιστοιχούν στις κυρίαρχες εκφράσεις της ανθρώπινης διαφθοράς, κι από τη δύσκολα ανεκτή βία μιας μαζικής σφαγής, στην αποκάλυψη του βουνού με τα αρχέγονα μυστικά, το T”he Holy Mountain” είναι ένα σουρεαλιστικό έπος αντάξιο της φήμης του.

 

“Santa Sagre” του 1989

 

Ένας νέος άντρας εισάγεται σε ψυχιατρικό ίδρυμα. Μέσα από flashback, βλέπουμε ότι έχει τραυματιστεί ψυχικά ως παιδί, όταν αυτό και η οικογένεια του ήταν καλλιτέχνες τσίρκου. Εκεί είδε τον πατέρα του να κόβει τα χέρια της φανατικής θρησκόληπτης μητέρας του (και αρχηγού της αιρετικής εκκλησίας της  Σάντα Σάνγκρε -Ιερό Αίμα), και μετά να αυτοκτονεί.

 

Επιστρέφοντας στο παρόν, βλέπουμε τον νεαρό να δραπετεύει από το ίδρυμα και να ξαναβρίσκει την, χωρίς χέρια μητέρα του. Παρά τη θέλησή του, αναλαμβάνει τον ρόλο των “χεριών της” και οι δυο τους αρχίζουν μια φρικιαστική περιοδεία φόνων και εκδίκησης.

 

Δικαίως θεωρείται η πιο “βατή” ταινία του Χιλιανού δημιουργού, δεν παύει όμως να αποτελεί μια προκλητική αλληγορία στην οποία πρωταγωνιστούν με διάχυτους συμβολισμούς η φρίκη, οι παραισθήσεις, ο σουρεαλισμός και το βασανιστήριο μιας προβληματικής σεξουαλικότητας.

 

“La Danza de la Realidad” του 2013

 

Τοκοπίγια. Μία πόλη στην οποία ο Jodorowski έζησε για δέκα χρόνια ως παιδί. Παρακολουθούμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, την υπερβάλλουσα επιρροή της μνήμης και τον ευφάνταστο εξωραϊσμό του δημιουργικού μυαλού του Alejandro Jodorowski.

 

Τα πάντα μπορεί να φαίνονται περίεργα στην αρχή, η πόλη και οι κάτοικοι είναι δοσμένα με υπερφυσικές και φανταστικές εκδοχές της πραγματικότητας, αλλά για όσους είναι ερωτευμένοι και για όσους είναι έτοιμοι να υποκύψουν στο ιδιοσυγκρασιακό σύμπαν του σκηνοθέτη, το “La danza de la realidad” είναι ένα ποιητικό, βίαιο και ευαίσθητο θαύμα. 

 

Ύστερα από 23 χρόνια απουσίας από την κινηματογραφική σκηνοθεσία, ο 84χρονος Jodorowsky επιστρέφει φέτος με την ταινία “La danza de la realidad”, ένα φιλμ το οποίο ο ίδιος έχει βαφτίσει αυτοβιογραφικό, και το οποίο όπως αναμένεται, ακροβατεί παροξυσμικά ανάμεσα στην αχαλίνωτη φαντασία και την πεζή πραγματικότητα.

 

Το “La danza de la realidad”, θα προβληθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο πλαίσιο του 26ου Πανοράματος, στο αφιέρωμα «Η διεθνής εικόνα σε πρώτη προβολή».

 

Το 26ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, θα διεξαχθεί από τις 14 έως και τις 27 Νοεμβρίου, στους κινηματογράφους ΛΑΪΣ – Ταινιοθήκη της Ελλάδος και Capitol 3D Cinema. Ενώ από τις 21 έως και τις 27 Νοεμβρίου προστίθεται στους χώρους της διοργάνωσης και ο κλασσικός κινηματογράφος του Ιντεάλ.

 

Η Γενική Είσοδος στις προβολές του Φεστιβάλ είναι 5 ευρώ, ενώ διατίθεται και Κάρτα Διαρκείας 10 προβολών, αξίας 30 ευρώ.

 

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το αναλυτικό πρόγραμμα προβολών, παραθέτουμε τον επίσημο ιστότοπο του 26ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου: www.panoramafest.org