Μπορεί να έχουν περάσει 25 χρόνια από τότε που βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το Jurassic Park, αλλά η ταινία έχει αφήσει το δικό της στίγμα στην ιστορία των οπτικών εφέ.

Αν και είναι μεταγενέστερη από το «Star Trek II: The Wrath of Khan» και το «Tron» που εντυπωσίασαν με τις τεχνικές που χρησιμοποίησαν, το Jurassic Park ξεχωρίζει. Κι αυτό γιατί ήταν η πρώτη φορά που τα γραφικά που δημιουργήθηκαν από υπολογιστή, και μάλιστα χαρακτήρες, μοιράζονταν την οθόνη με τους κανονικούς ηθοποιούς, δίνοντας στο κοινό την ψευδαίσθηση ότι ο κόσμος των δεινοσαύρων ήταν πραγματικός. Ακόμα και τότε, όταν είδε τις αρχικές ψηφιακές δοκιμαστικές λήψεις, ο George Lucas ήταν έκπληκτος. «Ήταν μία από αυτές τις στιγμές στην ιστορία, όπως η εφεύρεση του λαμπτήρα ή η πρώτη τηλεφωνική κλήση που άλλαξαν τα δεδομένα. Ήταν μία τομή», είχε αναφέρει σε παλιότερη συνέντευξη, σύμφωνα με το Conversation.

Έκτοτε, οι ειδικοί εργάζονται για τη συνεχή βελτίωση του ρεαλισμού των οπτικών εφέ και το έχουν πετύχει σε μεγάλο βαθμό. Σήμερα, σχεδόν όλες οι ταινίες περιέχουν εικόνες που έχουν δημιουργηθεί από υπολογιστή. Παράλληλα, εικονικοί χαρακτήρες έχουν αντικαταστήσει τους πραγματικούς ηθοποιούς, ενώ η χρήση green-screen έχει αντικαταστήσει τα σετ σε πραγματικό χώρο.

Από το Jursic Park μέχρι σήμερα

Η εξέλιξη στα οπτικά εφέ δεν έγινε ξαφνικά φυσικά. Υπήρχαν χρόνια εξέλιξης και προόδου. Το 1993, η κινηματογραφική βιομηχανία δεν εμπιστευόταν εντελώς τα γραφικά του υπολογιστή. Για δεκαετίες, οι κινηματογραφιστές προτιμούσαν να χρησιμοποιούν το stop motion και τα «φυσικά ειδικά εφέ», αυτά δηλαδή που δε δημιουργούσε κάποιος σε υπολογιστεί ή στο post.

Όταν έφτιαξε το Jurassic Park, ο σκηνοθέτης Στίβεν Σπίλμπεργκ προσέγγισε με μεγάλη προσοχή το θέμα των εφέ από υπολογιστή. Οι δεινόσαυροι εμφανίζονταν στην ταινία για μόλις έξι λεπτά συνολικά, ενώ η ταινία διαρκούσε δύο ώρες. Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι δεινόσαυροι συνδιάστηκαν με «φυσικά μοντέλα» και animatronics, δηλαδή ρομποτικές συσκευές που μιμούνται έναν άνθρωπο ή ένα ζώο. Αυτό ήταν που έκανε και το αποτέλεσμα τόσο ρεαλιστικό.

Οι τρισδιάστατες ταινίες κινουμένων σχεδίων που ακολούθησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 -όπως η σειρά Toy Story – άρχισαν να είναι όλο και πιο στιλιζαρισμένες και να χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τον υπολογιστή.

Ο ρεαλισμός ήταν πιο έντονος όταν οι εικόνες που παράγονται από υπολογιστή αναμιγνύονταν με ζωντανά πλάνα δράσης. Οι πρώτες επιτυχίες ταινιών που χρησιμοποίησαν ειδικά εφέ υπολογιστή – όπως τα Starship Troopers, Armageddon και Pearl Harbor – επικεντρώθηκαν στην προσθήκη γεγονότων όπως εκρήξεις και άλλες μεγάλες καταστροφές. Αυτά μπορεί να μην είναι τόσο ρεαλιστικά, επειδή το μεγαλύτερο μέρος του κοινού δεν έχει βιώσει παρόμοια γεγονότα στην πραγματική ζωή. Ωστόσο, με τον καιρό άρχισαν να προσθέτουν κι άλλες σκηνές με ειδικά εφέ που αφορούσαν πιο καθημερινά και προσιτά πράγματα.

Στη συνέχεια ήρθαν οι εικονικοί χαρακτήρες. Πρόκειται για μια τεχνολογία σύμφωνα με την οποία οι ηθοποιοί ενσαρκώνουν μη ανθρώπινους ρόλους. Οι ηθοποιοί παριστάνουν ότι παίζουν κανονικά, μιλάνε και κινούνται σαν να βρίσκονται στην ταινία. Μόνο που είναι απλά συνδεδεμένοι με μηχανήματα και έναν καταγραφέα κινήσεων, χωρίς την αλληλεπίδραση με άλλους ηθοποιούς.

Οι ηθοποιοί των εικονικών χαρακτήρων καταγράφουν την δράαση σε εργαστήριο καταγραφής κινήσεων και μετά οι ειδικοί την ενσωματώνουν στη σκηνή. Θυμάστε το γκόλουμ από τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών», τον γορίλα Κονγκ από το «Κινγκ Κονγκ» και τον επαναστάτη πίθηκο, τον Σίζαρ, από τον «Πλανήτη των Πιθήκων»; Ο Άντι Σέρκις έγινε ευρέως γνωστός για τις motion capture ερμηνείες του, δηλαδή την εγγραφή των κινήσεων του σαν ηθοποιός και τη χρήση αυτής της πληροφορίας για την κίνηση των μοντέλων των ψηφιακών χαρακτήρων σε τρισδιάστατο ή δισδιάστατο animation.

Με όλη αυτή την εξέλιξη της τεχνολογίας, οι σκηνοθέτες έχουν πια πολλές επιλογές. Ο Michael Bay είναι ένας από τους πιο γνωστούς για χρήση ειδικών εφέ που παράγονται από υπολογιστή. Ακόμα και σήμερα όμως υπάρχουν πολλοί που θυμούνται το μάθημα του Spielberg, συνδυάζοντας επιδέξια τον εικονικό και τον πραγματικό κόσμο. Στις ταινίες «Lord of the Rings», για παράδειγμα, θα ήταν εύκολο να χρησιμοποιηθούν τεχνικές γραφικών ηλεκτρονικών υπολογιστών για να φανούν οι χαρακτήρες του hobbit μικρότεροι από τους ανθρώπους. Αντίθετα, ο σκηνοθέτης Πέτερ Τζάκσον χρησιμοποίησε προσεκτικά επιλεγμένες λήψης κάμερας για να επιτύχει αυτό το αποτέλεσμα.

Πιο πρόσφατα, το μακιγιάζ και η μαγεία των ηλεκτρονικών υπολογιστών συνδυάστηκαν για να δημιουργήσουν το τέρας στο «The Shape of Water». Και σίγουρα έχουμε να δούμε ακόμα πιο εντυπωσικά πράγματα στο μέλλον. Ωστόσο, με την ταχύτητα που εξελίσσεται η τεχνολογία, οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι πιο επιφυλακτικοί, καθώς τέτοιες τεχνικές θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο για διασκέδαση αλλά και για να παραπλανήσουν το κοινό.