Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αν και τα φυτικά φάρμακα συχνά απορρίπτονται ως μη επιστημονικά, περισσότερα από το ένα τρίτο των σύγχρονων φαρμάκων προέρχονται είτε άμεσα είτε έμμεσα από φυσικά προϊόντα, όπως φυτά, μικροοργανισμούς και ζώα.

Τώρα, ερευνητές από το Ερευνητικό Ινστιτούτο Scripps στην πολιτεία της Καλιφόρνια των ΗΠΑ ανακάλυψαν ότι μια χημική ουσία που εξάγεται από το φλοιό του δέντρου Galbulimima belgraveana έχει ψυχοτρόπα αποτελέσματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη θεραπεία της κατάθλιψης και του άγχους.

Το δέντρο βρίσκεται μόνο σε απομακρυσμένα τροπικά δάση της Παπούα Νέας Γουινέας και της βόρειας Αυστραλίας και έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και καιρό από τους ιθαγενείς ως θεραπευτικό φάρμακο κατά του πόνου και του πυρετού.

«Αυτό δείχνει ότι η δυτική ιατρική πρέπει να είναι ανοιχτή σε νέα θεραπευτικά φάρμακα· υπάρχουν παραδοσιακά φάρμακα εκεί έξω που περιμένουν ακόμη να μελετηθούν», είπε στους δημοσιογράφους ο Ryan Shenvi, καθηγητής χημείας στο Scripps Research.

Ποια άλλα ιατρικά φάρμακα εντοπίζονται στα φυτά;

Το πιο γνωστό παράδειγμα ιατρικού φαρμάκου που εξάγεται από ένα είδος φυτού είναι το όπιο, το οποίο χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του πόνου για περισσότερα από 4.000 χρόνια. Τα οπιούχα όπως η μορφίνη και η κωδεΐνη εξάγονται από την παπαρούνα του οπίου και έχουν ισχυρή επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Αλλά ποια άλλα αρχαία φάρμακα με βάση τα φυτά έχουν αποδεδειγμένα ιατρικά οφέλη και ποια είναι η επιστήμη πίσω από αυτά;

Τα φασόλια Velvet αντιμετωπίζουν τη νόσο του Πάρκινσον

Το φασόλι Velvet  (Mucuna pruriens) έχει χρησιμοποιηθεί στην αρχαία ινδική και κινεζική ιατρική για περισσότερα από 3.000 χρόνια. Αρχαία κείμενα λένε πώς οι θεραπευτές χρησιμοποιούσαν εκχυλίσματα φασολιών για να μειώσουν τον τρέμουλο σε ασθενείς για να θεραπεύσουν την πάθηση που θεωρούμε τώρα τη νόσο του Πάρκινσον.

Μελέτες δείχνουν τώρα ότι το φασόλι Velvet  περιέχει μια ένωση που ονομάζεται λεβοντόπα, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον σήμερα.

Η λεβοντόπα βοηθά στη διακοπή του τρέμουλου αυξάνοντας τα σήματα ντοπαμίνης σε περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν την κίνηση.

Η σύγχρονη ιστορία της λεβοντόπα ξεκίνησε στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν η ένωση συντέθηκε από τον Πολωνό βιοχημικό Casimir Funk. Δεκαετίες αργότερα, στη δεκαετία του 1960, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η λεβοντόπα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως αποτελεσματική θεραπεία για τη διακοπή του τρέμουλου σε ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον. Το φάρμακο έφερε επανάσταση στη θεραπεία της νόσου και εξακολουθεί να είναι το χρυσό πρότυπο για τη θεραπεία της σήμερα.

Ο κράταιγος θα μπορούσε να είναι μια μελλοντική θεραπεία για καρδιαγγειακές παθήσεις

Οι ιατρικές ιδιότητες του κράταιγου (Crataegus spp) σημειώθηκαν για πρώτη φορά από τον Έλληνα γιατρό Διοσκουρίδη τον 1ο αιώνα και από τον Tang-Ben-Cao στην αρχαία κινεζική ιατρική τον 7ο αιώνα.

Κλινικές δοκιμές που χρησιμοποιούν τα τρέχοντα ερευνητικά πρότυπα έχουν βρει ότι ο κράταιγος μειώνει την αρτηριακή πίεση και μπορεί να είναι χρήσιμος για τη θεραπεία καρδιαγγειακών παθήσεων. Τα μούρα κράταιγου περιέχουν ενώσεις όπως βιοφλαβονοειδή και προανθοκυανιδίνες που φαίνεται να έχουν σημαντική αντιοξειδωτική δράση.

Ωστόσο, τα εκχυλίσματα κράταιγου δεν είναι ακόμη κατάλληλα για ιατρική χρήση στο ευρύτερο κοινό — οι μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη και απαιτείται πιο αυστηρή έρευνα για την αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης ασφάλειας της χρήσης των εκχυλισμάτων για τη θεραπεία ασθενειών.

Ο φλοιός του έλατου του Ειρηνικού μπορεί να καταπολεμήσει τον καρκίνο

Τα δέντρα αυτά έχουν ιδιαίτερη θέση στην ιατρική στην ευρωπαϊκή μυθολογία. Τα περισσότερα μέρη του δέντρου είναι πολύ δηλητηριώδη, προκαλώντας συσχετίσεις τόσο με το θάνατο όσο και με την αθανασία. Αλλά είναι ένα είδος στη Βόρεια Αμερική, το δέντρο Taxus brevifolia, που διαθέτει τις πιο ευεργετικές ιατρικές ιδιότητες.

Οι επιστήμονες στη δεκαετία του 1960 ανακάλυψαν ότι ο φλοιός του δέντρου περιέχει ενώσεις που ονομάζονται taxel. Ένα από αυτά τα taxel, που ονομάζεται Paclitaxel, έχει χρησιμοποιηθεί σε ένα αποτελεσματικό φάρμακο για τη θεραπεία του καρκίνου. Η πακλιταξέλη μπορεί να σταματήσει τη διαίρεση των καρκινικών κυττάρων, εμποδίζοντας την περαιτέρω ανάπτυξη της νόσου.

Το θαυματουργό φάρμακο από τον φλοιό της Ιτιάς

Ο φλοιός ιτιάς είναι ένα άλλο παραδοσιακό φάρμακο με μακρά ιστορία. Ο φλοιός υιοθετήθηκε πριν από 4.000 χρόνια στην Αίγυπτο για τη θεραπεία του πόνου και από τότε αποτελεί βασικό φάρμακο της ιατρικής.

Ο φλοιός της ιτιάς περιέχει μια ένωση που ονομάζεται σαλικίνη, η οποία αργότερα θα αποτελέσει τη βάση της ανακάλυψης της ασπιρίνης – του πιο ευρέως χρησιμοποιούμενου φαρμάκου στον κόσμο.

Η ασπιρίνη έχει πολλά διαφορετικά ιατρικά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της ανακούφισης από τον πόνο, της μείωσης του πυρετού και της πρόληψης του εγκεφαλικού. Η πρώτη ευρεία χρήση του ήταν κατά τη διάρκεια της πανδημίας γρίπης του 1918 για τη θεραπεία υψηλού πυρετού.