Πανευρωπαϊκών διαστάσεων και κόστους τουλάχιστον 55 δισεκατομμυρίων ευρώ κρατικών πόρων είναι το σκάνδαλο φοροδιαφυγής «cum-ex», σύμφωνα με το αποτέλεσμα έρευνας την οποία παρουσιάζουν ευρωπαϊκά ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων το πρώτο κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ARD και η εφημερίδα «Die Ζeit».

Ads

Οι δράστες πίσω από το σκάνδαλο Cum-Ex, ένα από τα μεγαλύτερα στην ιστορία της Ευρώπης, είναι μερικές από τις μεγαλύτερες τράπεζες που λειτουργούν εντός ΕΕ καθώς κι ένα κύκλωμα χρηματομεσιτών. Ειδικότερα, η έρευνα των γερμανικών αρχών αφορά εκατοντάδες υποθέσεις φοροαπάτης, όπου τράπεζες και χρηματιστές αντάλλασσαν μετοχές με (cum) και χωρίς (ex) δικαιώματα μερισμάτων, με σκοπό την απόκρυψη της ταυτότητας των πραγματικών ιδιοκτητών, αλλά και την πρόσβαση και των δύο πλευρών στη διεκδίκηση επιστροφής φόρων, οι οποίοι όμως είχαν καταβληθεί μόνο μία φορά.

Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία της έρευνας, τουλάχιστον ακόμη δέκα χώρες εκτός από τη Γερμανία (Γαλλία, Βέλγιο, Ισπανία, Ελβετία, Δανία, Αυστρία, Φιλανδία, Νορβηγία, Ιταλία, Ολλανδία) επηρεάζονται από τις ίδιες πρακτικές φορολογικής απάτης, ενώ η ζημιά στα κρατικά ταμεία υπολογίζεται στα 55,2 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η τράπεζα Santander είναι ο μεγαλύτερος πιστωτής που εμπλέκεται στο σκάνδαλο και όπως προκύπτει από εμπιστευτικά έγγραφα που έχουν στη διάθεσή τους τα εν λόγω ΜΜΕ, οι εισαγγελείς της Κολονίας ερευνούν από τον περασμένο Ιούνιο τον ρόλο της τράπεζας και έχουν διαπιστώσει ήδη ότι εμπλέκεται στην υπόθεση. Σύμφωνα με επιστολή της Εισαγγελίας στους δικηγόρους της Santander, υπάρχουν υποψίες ότι η τράπεζα «σχεδίασε και εκτέλεσε συναλλαγές, οι οποίες διευκόλυναν σοβαρή φοροδιαφυγή» από το 2007 έως και το 2011.

Ads

image

Το σκάνδαλο-βόμβα άρχισε να αποκαλύπτεται το 2016 όταν διαπιστώθηκε ότι πολλές γερμανικές τράπεζες εκμεταλλεύονταν ένα «παραθυράκι» στην νομοθεσία, το οποίο επέτρεπε σε δύο πλευρές να διεκδικούν ταυτόχρονα την ιδιοκτησία των ίδιων μετοχών και έτσι να διεκδικούν επιστροφές φόρων παρότι δεν το δικαιούνταν. Με αυτόν τον τρόπο χάθηκαν δισεκατομμύρια σε δημόσιους πόρους οι οποίοι δεν θα έπρεπε να έχουν καν εκταμιευθεί.

Από τότε οι γερμανικές αρχές διερευνούν εκατοντάδες περιπτώσεις αυτής φορολογικής απάτης, όπου τράπεζες και χρηματιστές διαπραγματεύονταν με μεγάλη ταχύτητα μετοχές με δικαιώματα μερίσματος, με στόχο να αποκρύψουν την ταυτότητα του πραγματικού κατόχου επιτρέποντας και στα δύο μέρη να διεκδικούν επιστροφές φόρων που είχαν πληρωθεί μόνο μια φορά.

Σύμφωνα με τους εισαγγελείς της Κολονίας, το καθεστώς φορολογικής απάτης αποκαλύφθηκε από έναν πρώην Γερμανό φορολογικό επιθεωρητή που ονομάζεται Χάνο Μπέργκερ. Ο Μπέργκερ, βασικός ύποπτος της έρευνας, δήλωσε στο Reuters ότι ενημέρωσε την αυστραλιανή τράπεζα Macquarie σχετικά με το «cum-ex» αλλά, όπως ισχυρίζεται, δεν πληρώθηκε γι ‘αυτό, ενώ όπως επισήμανε το σχέδιο βασίστηκε σε ένα «νόμιμο νομικό κενό». Σύμφωνα με τον καθηγητή, ειδικό σε θέματα φορολογίας, Κρίστοφ Σπένγκελ, από το Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ, ο οποίος υπολόγισε πέρυσι ότι οι γερμανικές φορολογικές αρχές είχαν χάσει 31,8 δισ. ευρώ την περίοδο 2001-2016, «αυτή είναι η μεγαλύτερη φορολογική ληστεία στην ευρωπαϊκή ιστορία».

Η γαλλική Le Monde διεξήγαγε κι αυτή την δική της έρευνα, σύμφωνα με την οποία είναι ξεκάθαρο πως το σκάνδαλο έχει «μολύνει» κι άλλες χώρες. Καταρχάς, την Γαλλία με τις τράπεζες BNP Paribas, Société Générale και Crédit Αgricole να φέρονται αναμεμειγμένες στο σκάνδαλο. «Η απάτη δεν σταμάτησε στα σύνορα της Γερμανίας αλλά το ίδιο κόλπο συνέβη και σε τράπεζες στη Δανία, το Βέλγιο, την Αυστρία, την Ελβετία και τη Νορβηγία. Οι απατεώνες χρηματομεσίτες έδρασαν –με λιγότερη επιτυχία- και στη Γαλλία, τις Κάτω Χώρες και την Ισπανία», σημειώνει η γαλλική εφημερίδα. «Πάνω απ’ όλα, η έρευνά μας δείχνει ότι η απάτη Cum-Ex είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου ενός πολύ μεγαλύτερου προβλήματος, το οποίο κοστίζει τα ευρωπαϊκά κράτη δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, το λεγόμενο στην χρηματοοικονομική γλώσσα «dividend arbitrage»».

Σύμφωνα τώρα με την έρευνα των δημοσιογράφων, η ζημία για τα κρατικά ταμεία θα ήταν πολύ μικρότερη αν είχε γίνει ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τη φορολογική απάτη μεταξύ των διαφόρων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Χαρακτηριστικό είναι πως η Γερμανία λέγεται ότι ενημέρωσε τους ευρωπαίους γείτονές της για τις συναλλαγές «cum-ex» το 2015, παρόλο που το υπουργείο Οικονομικών το γνώριζε από το 2002.

Το θέμα είναι όπως τονίζει και η Le Monde, αν με αφορμή το εν λόγω σκάνδαλο, ήρθε επιτέλους η ώρα να μπει το μαχαίρι του δημοσιονομικού ελέγχου πιο βαθιά στο τραπεζικό κόκαλο.