Μια τεράστια πόλη των Μάγια ανακαλύφθηκε αιώνες μετά την εξαφάνισή της κάτω από τον πυκνό «θόλο» της ζούγκλας στο Μεξικό.

Οι αρχαιολόγοι βρήκαν πυραμίδες, γήπεδα άθλησης, δρόμους που συνδέουν συνοικίες και αμφιθέατρα στη νοτιοανατολική πολιτεία Campeche.

Αποκάλυψαν το κρυμμένο συγκρότημα – το οποίο ονόμασαν Valeriana – χρησιμοποιώντας το Lidar, ένα είδος έρευνας με λέιζερ που χαρτογραφεί δομές θαμμένες κάτω από τη βλάστηση.

Πιστεύουν ότι είναι το δεύτερο σε πυκνότητα μετά το Calakmul, που θεωρείται η μεγαλύτερη τοποθεσία των Μάγια στην αρχαία Λατινική Αμερική.

Όπως αναφέρει το BBC, η ομάδα ανακάλυψε συνολικά τρεις τοποθεσίες, σε μια περιοχή έρευνας στο μέγεθος της πρωτεύουσας της Σκωτίας Εδιμβούργου, «τυχαία» όταν ένας αρχαιολόγος περιηγήθηκε σε δεδομένα στο διαδίκτυο.

«Βρισκόμουν περίπου στη σελίδα 16 της αναζήτησης στο Google και βρήκα μια έρευνα με λέιζερ που έγινε από έναν μεξικανικό οργανισμό για την παρακολούθηση του περιβάλλοντος», εξηγεί ο Luke Auld-Thomas, διδακτορικός φοιτητής στο πανεπιστήμιο Tulane των ΗΠΑ.

Επρόκειτο για μια έρευνα Lidar, μια τεχνική τηλεπισκόπησης που εκτοξεύει χιλιάδες παλμούς λέιζερ από ένα αεροπλάνο και χαρτογραφεί τα αντικείμενα που βρίσκονται από κάτω χρησιμοποιώντας το χρόνο που χρειάζεται το σήμα για να επιστρέψει.

Αλλά όταν ο Auld-Thomas επεξεργάστηκε τα δεδομένα με μεθόδους που χρησιμοποιούν οι αρχαιολόγοι, είδε αυτό που οι άλλοι είχαν χάσει: Μια τεράστια αρχαία πόλη που μπορεί να φιλοξενούσε 30 – 50.000 ανθρώπους στην ακμή της από το 750 έως το 850 μ.Χ..

Αυτό είναι περισσότερο από τον αριθμό των ανθρώπων που ζουν σήμερα στην περιοχή, λένε οι ερευνητές.

Ο Auld-Thomas και οι συνάδελφοί του ονόμασαν την πόλη Valeriana από μια κοντινή λιμνοθάλασσα.

Το εύρημα συμβάλλει στην αλλαγή της ιδέας που επικρατούσε στη δυτική σκέψη ότι οι τροπικοί ήταν ο τόπος όπου «οι πολιτισμοί πήγαν να πεθάνουν», λέει ο καθηγητής Marcello Canuto, ένας από τους συγγραφείς της έρευνας. Αντίθετα, αυτό το μέρος του κόσμου φιλοξενούσε πλούσιους και πολύπλοκους πολιτισμούς, εξηγεί.

Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το τι οδήγησε στην καταστροφή και την τελική εγκατάλειψη της πόλης, αλλά οι αρχαιολόγοι λένε ότι η κλιματική αλλαγή ήταν ένας σημαντικός παράγοντας.

Η Βαλεριάνα έχει τα «χαρακτηριστικά μιας πρωτεύουσας» και ήταν δεύτερη σε πυκνότητα κτιρίων μετά την εντυπωσιακή τοποθεσία Calakmul, περίπου 100 χιλιόμετρα μακριά.

Είναι «κρυμμένη σε κοινή θέα», λένε οι αρχαιολόγοι, καθώς απέχει μόλις 15 λεπτά πεζοπορίας από έναν κεντρικό δρόμο κοντά στο Xpujil, όπου σήμερα ζουν κυρίως Μάγια.

Δεν υπάρχουν γνωστές φωτογραφίες της χαμένης πόλης επειδή «κανείς δεν έχει πάει ποτέ εκεί», λένε οι ερευνητές, αν και οι ντόπιοι μπορεί να υποπτεύονταν ότι υπήρχαν ερείπια κάτω από τους λόφους της γης.

Η πόλη, η οποία ήταν περίπου 16,6 τετραγωνικά χιλιόμετρα, είχε δύο μεγάλα κέντρα με μεγάλα κτίρια σε απόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων μεταξύ τους, που συνδέονταν με πυκνά σπίτια και δρόμους.

Έχει δύο πλατείες με πυραμίδες ναών, όπου οι Μάγια θα πραγματοποιούσαν τις λατρευτικές τελετές τους, θα έκρυβαν θησαυρούς όπως μάσκες από νεφρίτη και θα έθαβαν τους νεκρούς τους.

Είχε επίσης ένα γήπεδο όπου οι άνθρωποι θα έπαιζαν ένα αρχαίο παιχνίδι με μπάλα.

Υπήρχαν επίσης ενδείξεις για μια δεξαμενή, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν το περιβάλλον για να συντηρήσουν έναν μεγάλο πληθυσμό.

Συνολικά, ο Auld-Thomas και ο καθηγητής Canuto εξέτασαν τρεις διαφορετικές τοποθεσίες στη ζούγκλα.

Βρήκαν 6.764 κτίρια διαφόρων μεγεθών.

Η καθηγήτρια Ελίζαμπεθ Γκράχαμ από το University College του Λονδίνου, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα, λέει ότι υποστηρίζει τους ισχυρισμούς ότι οι Μάγια ζούσαν σε πολύπλοκες πόλεις ή κωμοπόλεις και όχι σε απομονωμένα χωριά.

«Το θέμα είναι ότι το τοπίο είναι σίγουρα κατοικημένο – δηλαδή κατοικημένο στο παρελθόν – και όχι, όπως φαίνεται με γυμνό μάτι, ακατοίκητο ή “άγριο”», λέει.

Η έρευνα υποδηλώνει ότι όταν οι πολιτισμοί των Μάγια κατέρρευσαν από το 800 μ.Χ. και μετά, αυτό συνέβη εν μέρει επειδή ήταν τόσο πυκνοκατοικημένοι και δεν μπορούσαν να επιβιώσουν από τα κλιματικά προβλήματα.

«Υποδηλώνει ότι το τοπίο ήταν απλώς εντελώς γεμάτο από ανθρώπους κατά την έναρξη των συνθηκών ξηρασίας και δεν είχε πολλή ευελιξία. Και έτσι ίσως ολόκληρο το σύστημα ουσιαστικά να διαλύθηκε καθώς οι άνθρωποι απομακρύνονταν περισσότερο», λέει ο Auld-Thomas.

Οι πόλεμοι και η κατάκτηση της περιοχής από τους Ισπανούς εισβολείς τον 16ο αιώνα συνέβαλαν επίσης στην εξάλειψη των πόλεων-κρατών των Μάγια.

Πολλές περισσότερες πόλεις θα μπορούσαν να βρεθούν

Η τεχνολογία Lidar έχει φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι αρχαιολόγοι ερευνούν περιοχές που καλύπτονται από βλάστηση, όπως οι τροπικές περιοχές, ανοίγοντας έναν κόσμο χαμένων πολιτισμών, εξηγεί ο καθηγητής Canuto.

Στα πρώτα χρόνια της καριέρας του, οι έρευνες γίνονταν με τα πόδια και τα χέρια, χρησιμοποιώντας απλά όργανα για να ελέγξουν το έδαφος σπιθαμή προς σπιθαμή.

Αλλά στη δεκαετία από τότε που χρησιμοποιήθηκε το Lidar στην περιοχή της Μεσοαμερικής, λέει ότι έχει χαρτογραφηθεί περίπου 10 φορές η έκταση που κατάφεραν οι αρχαιολόγοι σε περίπου έναν αιώνα δουλειάς.

Ο Auld-Thomas λέει ότι το έργο του υποδηλώνει ότι υπάρχουν πολλές τοποθεσίες εκεί έξω για τις οποίες οι αρχαιολόγοι δεν έχουν ιδέα.

Στην πραγματικότητα έχουν βρεθεί τόσες πολλές τοποθεσίες που οι ερευνητές δεν μπορούν να ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να τις ανασκάψουν όλες.

Η έρευνα δημοσιεύεται στο ακαδημαϊκό περιοδικό Antiquity.