Οι ΗΠΑ έκαναν το πρώτο βήμα και η Ρωσία το επόμενο, σπάζοντας -μετά από 32 χρόνια- την Συνθήκη για τις Πυρηνικές Δυνάμεις Μέσου Βεληνεκούς (INF). Μια εξέλιξη που προκαλεί την παγκόσμια ανησυχία…

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αναστείλουν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τη συνθήκη INF και θα αρχίσουν τη διαδικασία αποχώρησης», η οποία «θα ολοκληρωθεί μέσα σε έξι μήνες, εκτός αν η Ρωσία σεβαστεί τις υποχρεώσεις της καταστρέφοντας όλους τους πυραύλους της, τους εκτοξευτήρες της και τους εξοπλισμούς που παραβιάζουν το κείμενο», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.

Η απάντηση δεν άργησε να έρθει δια στόματος Πούτιν και δεν ήταν άλλη από το «την αναστέλλουμε κι εμείς». Προηγουμένως η Ρωσία έκανε λόγο για «εντελώς ανεύθυνη» στάση των ΗΠΑ, για μονομερείς ενέργειες, αλλά, και  για μια Συνθήκη προς το συμφέρον της ευρωπαϊκής ασφάλειας.

Εδώ και μερικά χρόνια οι Ρώσοι διαθέτουν πάνω από 16 νέους πυραύλους τύπου SSC-8. Οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ εκτιμούν ότι οι εν λόγω πύραυλοι παραβιάζουν τη συνθήκη INF διότι το βεληνεκές τους ξεπερνάει τα 500 χιλιόμετρα. Η ρωσική πλευρά ισχυρίζεται ότι οι πύραυλοι είναι βεληνεκούς 480 χιλιομέτρων και επομένως πληρούν τις προδιαγραφές. Ωστόσο οι υπολογισμοί του Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη SIPRI κάνουν λόγο για βεληνεκές στα 2.500 χιλιόμετρα. Αποδείξεις δεν υπάρχουν για καμία από αυτές τις εκτιμήσεις.

Οι ΗΠΑ κατηγορούν επίσης τη Ρωσία ότι ανέπτυξε τον πύραυλο 9M729, ο οποίος είναι ικανός να φέρει πυρηνική κεφαλή και έχει, σύμφωνα με την Ουάσινγκτον και το ΝΑΤΟ, βεληκεκές μεγαλύτερο των 500 χλμ.
Είχαν δώσει μάλιστα στη Ρωσία προθεσμία 50 ημερών, η οποία έληξε σήμερα, για να διαλύσει τους πυραύλους. Η Ρωσία από την πλευρά της παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα στον Τύπο τον πύραυλο 9M729, αρνούμενη όμως αυτές τις κατηγορίες. Ο πρόεδρος της Ρωσίας είπε μάλιστα σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο που συγκάλεσε, ότι είναι η Ουάσινγκτον που έχει παραβιάσει τη Συνθήκη INF και αρνήθηκε πως η χώρα του έπραξε κάτι ανάλογο.

Τι προβλέπει η συνθήκη INF;

Πρόκειται για τη συνθήκη που είχε υπογραφτεί το 1987, εν μέσω Ψυχρού Πολέμου από Γκορμπατσόφ και Ρίγκαν, βάζοντας τέλος στον εξοπλιστικό ανταγωνισμό των δύο χωρών. Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 η Σοβιετική Ένωση ξεκίνησε την εγκατάσταση πυραύλων μέσου βεληνεκούς, τύπου SS-20, οι οποίοι μπορούσαν να εξοπλιστούν και με πυρηνικές κεφαλές. Το 1983 οι ΗΠΑ απάντησαν σε αυτό, κατόπιν συνεννόησης με το ΝΑΤΟ, τοποθετώντας πυραύλους Pershing-2 και πυραύλους μέσου βεληνεκούς στο Βέλγιο, τη Μ. Βρετανία, την Ιταλία και τη Γερμανία.

Έτσι μπήκε ένα τέλος στα επικίνδυνα παιχνίδια ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης, καθώς η συνθήκη προέβλεπε την καταστροφή χερσαίων βαλλιστικών πυραύλων βεληνεκούς 500 με 5.500 χιλιομέτρων εντός τριών χρόνων. Η καταστροφή των πυραύλων και των υποδομών έγινε, και μάλιστα υπό την παρακολούθηση εμπειρογνωμόνων και των δυο πλευρών.

Τα σενάρια για την επόμενη μέρα

Τα σενάρια για το τι μέλλει γενέσθαι είναι περισσότερα του ενός.

Σύμφωνα με την Deutsche Welle τα επικρατέστερα είναι τα εξής:

– Μια νέα συνθήκη μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ποιες είναι πράγματι οι δυνατότητες των νέων ρωσικών πυραύλων.

– Μια νέα παγκόσμια συνθήκη στην οποία θα συμμετέχουν και χώρες όπως η Κίνα και η Β. Κορέα. Αυτό το σενάριο δεν είναι πολύ πιθανό διότι στο μεταξύ οι ασιατικές χώρες διαθέτουν σημαντικά οπλοστάσια βαλλιστικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς.

– Καμία συνθήκη. Αυτό θα ήταν το χειρότερο σενάριο γιατί οι Αμερικανοί θα μπορούσαν να επιστρέψουν στα παιχνίδια εξοπλισμού της δεκαετίας του ’80 και να εγκαταστήσουν πυραύλους μέσου βεληνεκούς στην Ευρώπη.

Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί η συνθήκη INF προβλέπει προθεσμία καταγγελίας 6 μηνών, ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα για ενδεχόμενες διαπραγματεύσεις.